Μετάγγιση Αυξεντιωσύνης

ΕΒΔΟΜΗΝΤΑ χρόνια από την έναρξη του αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α. για την αποτίναξη του αγγλικού ζυγού και την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Ο γράφων είχε την τιμή να μιλήσει την παρελθούσα Τρίτη στο Λύκειο Κύκκου Α΄, στο μαθητικό συνέδριο «1955-2025: Ο Αγώνας που συγκινεί και εμπνέει». Με πλειάδα 20 σπουδαιότερων ομιλητών στα 14 «Βιωματικά Εργαστήρια» των μαθητριών και μαθητών. Την τιμή να μιλήσουμε μαζί με τον 94χρονο Αγωνιστή του ‘55, Τομεάρχη «Ρωμανό» της Πιτσιλιάς, Ρένο Κυριακίδη, για το Αντάρτικο της ΕΟΚΑ. Λόγω και του ονόματος του σχολείου, επιλέξαμε να ιστορήσουμε τον ηρωικό αρχιαντάρτη στα βουνά του Κύκκου, που θυσιάστηκε το 1957, Μάρκο Δράκο.

ΣΗΜΕΡΑ Κυριακή, στον Μαχαιρά τελείται το 68ο μνημόσυνο του θυσιασθέντος εκεί, 3 Μαρτίου 1957, Υπαρχηγού της ΕΟΚΑ, Γρηγόρη Αυξεντίου. Συνάδει, συνεπώς, να παραθέσουμε λίγα απ’ όσα είπαμε σε μιαν άλλη εκδήλωση στο χωριό μας, τον Αγρό, 25.6.2022, όπου έγινε η παρουσίαση του σπουδαίου βιβλίου - λευκώματος «Τα Τελευταία Χριστούγεννα του Γρηγόρη Αυξεντίου», που έγραψε ο παλιός γυμνασιάρχης Στέλιος Παπαντωνίου, φιλοτέχνησε ο Πέτρος Παπαπέτρου κι εξέδωσε ο Στέλιος Γεωργαλλίδης της «Κεντρικής Ασφαλιστικής». Μία κατανυκτική εκδήλωση στην αυλή της εκκλησιάς όπου προβλήθηκε ντοκιμαντέρ των Χρήστου Μιχάλαρου και Ιλιάνας Κουλαφέτη και μια μουσικοθεατρική παράσταση της Έλενας Χατζηαυξέντη για εκείνα τα τελευταία Χριστούγεννα του Αυξεντίου και των ανταρτών του:

ΕΙΣ ΤΟΝ ΑΓΡΟΝ «ελθόντες επί την ηλίου δύσιν, ιδόντες φως εσπερινόν, υμνούμεν Πατέρα, Υιόν και Άγιο Πνεύμα Θεόν». Χαίρω χαράν μεγάλη να σας καλησπερίσω με το Φως Ιλαρόν. Εδώ στον πατρογονικό μας Αγρό, στην παιδική μας ηλικία οι αείμνηστοι παπάδες, μας έμαθαν να ψάλλουμε και το Φως Ιλαρόν με το οποίο ορθρίζει κάθε χάραμαν του φου, στο Ράδιο Πρώτο, από ώρα 05:50:57 η ραδιοφωνική μας εκπομπή. Άλλη μια σχετική κουβέντα του ραδιοφώνου θα σας πω.

Όταν ο αγαπημένος Μάριος Τόκας το 1994 ολοκλήρωσε το τραγούδι του για τον Αυξεντίου, με στίχους από τον «Αποχαιρετισμό» του Γιάννη Ρίτσου, μας το έστειλε σε κασέτα. Πρώτη παγκοσμίως μετάδοση: «Λάβετε φάγετε, τούτο εστί το σώμα και το αίμα μου, το σώμα και το αίμα του Γρηγόρη Αυξεντίου, ενός φτωχόπαιδου 29 χρονών απ’ το χωριό Λύση, οδηγού ταξί το επάγγελμα, που ‘μαθε στη μεγάλη σχολή του Αγώνα τόσα μόνο γράμματα όσα να φτιάχνουν την λέξη ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ»...

Μας πήρε τότε τηλέφωνο ένας ευσεβής ακροατής. Του φάνηκε, είπε, ανίερο να δίδεται, έστω και ποιητικά, το “λάβετε φάγετε” του Ιησού σε οιονδήποτε, ακόμη και στον Αυξεντίου. Μας αιφνιδίασε. O Ύψιστος μάς φώτισε να βρούμε την απάντηση: «Κατ’ εικόναν και καθ’ ομοίωσιν μάς έπλασε, αδελφέ, ο Πανάγαθος. Και “εις το καθ’ ομοίωσιν επανάγαγε”, τον παρακαλούμε μέχρι και στη νεκρώσιμή μας ακολουθία. Έτσι κι ο ήρωας Αυξεντίου. Καθ’ ομοίωσιν του Θεανθρώπου Ιησού στην πορεία προς τον Γολγοθά και την Σταύρωση».

Κορυφαίο υπέρ ελευθερίας εσαεί υπόδειγμα ηρωισμού. Για όλους τους επόμενους αιώνες. Κι από το δικό του όνομα πλάσαμε και μία ηρωικότερη μετοχή: Αυξεντιωθέντες. Για τους γενναιότερους συμπολεμιστές μας απέναντι στον Τούρκο εισβολέα, που θυσιάστηκαν στις προδομένες κυπριακές Θερμοπύλες του 1974

ΓΙ’ ΑΥΤΟΝ τον λόγο εναργώς παραπλήσιος είναι κι ο συνειρμός: Του Μυστικού Δείπνου του Χριστού με τους μαθητές του, με τον μυστικόν δείπνο στα τελευταία Χριστούγεννα του Αυξεντίου 25.12.1956 με τους αντάρτες του: Εδώ στον Αγρό. Μυστικά. Διά τον φόβον των Εγγλέζων. Στο σπίτι του αείμνηστου ιερέα Παπαχριστόδουλου Αυγουστή.

- Ο Ιησούς ύστερα οδηγήθηκε στον Γολγοθά.

- Ο Αυξεντίου οδηγήθηκε Κυριακή, 3 Μαρτίου 1957, στο θυσιαστήριό του, στο κρησφύγετο του Μαχαιρά.

ΕΠΑΥΞΑΝΕΙ το «καθ’ ομοίωσιν» μιαν ακόμη σύμπτωση:

- Στον Μυστικό Δείπνο ανάμεσα στους 12 μαθητές, παρών και ο μαθητής Ιούδας. Φυλαργυρίας ένεκεν, πρόδωσε τον Διδάσκαλο. Για τα τριάκοντα αργύρια.

- Με 16 αντάρτες του, ο Αυξεντίου είχε πετύχει, οδυνηρή για τους Εγγλέζους κατακτητές, την ενέδρα της 16ης Μαρτίου 1956, εδώ στον δρόμο Χανδριών - Αγρού όπου θυσιάστηκε ο ήρωας Χρίστος Τσιάρτας. Τρεις από τους 16, όμως, κατήντησαν αργότερα «καθάπερ ο Ιούδας»: Πιπίνος, Ασσιώτης, Απόστρατος. Προδότες κατάπτυστοι. Συνεργάτες και οδηγοί των Εγγλέζων ώς τον Μαχαιρά. Και όντως:

Η ΚΑΘ’ ΟΜΟΙΩΣΙΝ πορεία του Αυξεντίου στον αγώνα, στην εθελοθυσία και στην αθάνατη ελληνική δόξα, υπήρξε συνειδητή του επιλογή. Αταλάντευτη. Από τα μαθητικά του κιόλας χρόνια. Μέχρι που αξιώθηκε, θυσιαζόμενος, ν’ αναστηθεί στην αθανασία:

- Κορυφαίο υπέρ ελευθερίας εσαεί υπόδειγμα ηρωισμού. Για όλους τους επόμενους αιώνες. Κι από το δικό του όνομα πλάσαμε και μία ηρωικότερη μετοχή: Αυξεντιωθέντες. Για τους γενναιότερους συμπολεμιστές μας απέναντι στον Τούρκο εισβολέα, που θυσιάστηκαν στις προδομένες κυπριακές Θερμοπύλες του 1974.

ΤΕΛΕΙΟΦΟΙΤΟΣ του Ελληνικού Γυμνασίου Αμμοχώστου, 27.3.1948, στο εκεί θέατρο Χατζηχαμπή, ο Αυξεντίου, έπαιξε τον ρόλο του Εθνομάρτυρα Αρχιεπισκόπου Κυπριανού στη δραματοποιημένη από τον Γυμνασιάρχη Χατζηιωάννου παράσταση του ποιήματος του Βασίλη Μιχαηλίδη «Η 9η Ιουλίου 1821 εν Λευκωσία Κύπρου». Εννέα χρόνια αργότερα, το 1957, λίγο πριν από την θυσία του, απάγγελλε στον ηγούμενο Ειρηναίο του Μαχαιρά το, «Συ που σκοτώθης για το φως, σήκου να δης τον ήλιο, ξύπνα, να δης το αίμα σου, πώς έγινε βασίλειο», για τον απαγχονισθέντα Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό. Σεμνός, συνειδητός πάντα του Χριστού, της Ελλάδας και της Λευτεριάς, ο αρχιαντάρτης Υπαρχηγός της ΕΟΚΑ, έφεδρος ανθυπολοχαγός του Ελληνικού Στρατού, Γρηγόρης Αυξεντίου.

ΜΕ ΔΟΚΙΜΑΣΜΕΝΟΥΣ από τον ίδιο έμπιστούς τους παπάδες, παντού στη δράση του. Από τον Παπαηρόδοτο Αγιομαμίτη, της γενέτειράς του της Λύσης, τον στρατολόγο της ΕΟΚΑ Παπάσταυρο Παπαγαθαγγέλου που τέλεσε και τον μυστικό γάμο του επικηρυγμένου από τους Άγγλους ως τρομοκράτη Αυξεντίου με την αρραβωνιαστικιά του την Βασιλού, στο εκκλησάκι της Αχεροποιήτου στον Καραβά 10 Ιουνίου 1955, στον αρχιμανδρίτη Ειρηναίο του Μαχαιρά. Ο οποίος του φόρεσε και ράσα μεταμφιέζοντάς τον σε αρχιμανδρίτη Χρύσανθο, ώς τη Λεμεσό που τον πήγαν για εγχείρηση, μην τον εντοπίσουν οι Εγγλέζοι και οι προδότες. Στον ιερέα κάθε χωριού που εμπιστευόταν στον τομέα της ανταρτικής του δράσης. Ώς τον Παπαχριστόδουλο του Αγρού κι όλη την οικογένειά του και τα εδώ φιλόξενα κρησφύγετά του, σ’ αυτό το χωριό...

ΕΙΜΑΣΤΕ εδώ, στον Αγρό, για μια ιεροτελεστία. Ένα θυμίαμα στην ιερότητα του αγώνα και των θυσιασθέντων παλληκαριών της ΕΟΚΑ. Με έναν εκ των κορυφαίων της, τον Αυξεντίου. Μνημόσυνο στους έμπιστους εδώ συνεργάτες του: Οικοδεσπότες των κρησφυγέτων με τον αείμνηστο ιερέα Παπαχριστόδουλο.

- Σ’ αυτό το βιβλίο, η γραφή του Στέλιου Παπαντωνίου μοιάζει να είναι μαζί οι ραψωδίες του Ομήρου και ο Ύμνος εις την Ελευθερίαν του Σολωμού. Οι Χαιρετισμοί του Ακάθιστου Ύμνου και τα Εγκώμια του Επιταφίου. Με την προσμονή της Αναστάσεως και τα καθέκαστα του αγώνα ώς τις εξαντλητικές τους λεπτομέρειες. Για ό,τι ακριβώς, όλοι οι προηγούμενοι ελληνικοί αιώνες προόριζαν, όλως προνομιακά, την γενιά της ΕΟΚΑ να μεγαλουργήσει. Ως φωτοδότης. Κι εντολέας καθήκοντος, πλέον, όλων των επόμενων γενεών της Κύπρου. Απόψε στον Αγρό ήρθαμε για να μεταγγιστούμε ΑΥΞΕΝΤΙΩΣΥΝΗ. Έτσι όπως το έγραψε κι ο ποιητής Κώστας Μόντης:

«Νὰ πάρουμε μιὰ σταγόνα ἀπ᾽ τὸ αἷμα σου / νὰ μπολιάσουμε τὸ δικό μας, / νὰ πάρουμε μιὰ σταγόνα ἀπ᾽ τὸ αἷμα σου / νὰ βάψουμε τὸ δικό μας / νὰ μὴν μπορέση πιὰ ποτὲς / νὰ τὸ ξεθωριάση ὁ φόβος»...

^{Αφίσα επικήρυξης του Αυξεντίου που τοιχοκόλλησαν οι Εγγλέζοι διώκτες του, υποσχόμενοι 5.000 λίρες και ασφαλή μεταφορά του καταδότη και της οικογένειάς του στο εξωτερικό, σε οιονδήποτε «ήθελε παράσχη πληροφορίας δυναμένας να οδηγήσουν εις την ανακάλυψιν και σύλληψιν ζωντανού ή νεκρού του επικηρυγμένου τρομοκράτου και Υπαρχηγού της Ε.Ο.Κ.Α., πρώην αξιωματικού του Ελληνικού Στρατού, ΓΡΗΓΟΡΗ ΠΙΕΡΗ ΑΥΞΕΝΤΙΟΥ»...}