Ενεργοποίηση κεφαλαίων για επενδύσεις

Η ενίσχυση των επενδύσεων και της επιχειρηματικής δραστηριότητας αποτελεί προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις και τις διοικήσεις των οργανισμών. Φυσικά για την ενεργοποίηση κεφαλαίων υπάρχουν πολλές προϋποθέσεις, όπως οι οικονομικές και πολιτικές συνθήκες, οι αποδόσεις και οι προοπτικές αποεπένδυσης.

Οι κεντρικές τράπεζες, μέσα από τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης, προσπάθησαν να ενισχύσουν τη ρευστότητα στις οικονομίες. Αυτά τα προγράμματα αποτέλεσαν, τουλάχιστον στην αρχή, έκτακτα μέτρα νομισματικής πολιτικής ενίσχυσης της ανάπτυξης. Στην πορεία τα μέτρα αυτά παρέμειναν για μεγάλο χρονικό διάστημα, εφόσον η παγκόσμια οικονομία παρουσιάστηκε αδύναμη.

Τα στατιστικά προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης από μόνα τους δεν πέτυχαν τον στόχο της επαναφοράς των οικονομιών σε πορεία ανάπτυξης. Υπάρχουν σοβαρές προκλήσεις, όπως οι πολιτικές προστατευτισμού, που αποτελούν εμπόδιο στην ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας, ενώ η ασύμμετρη ρευστότητα που είχε διοχετευτεί στις οικονομίες αποτέλεσε έναν από τους παράγοντες εκτίναξης του πληθωρισμού (με τις κεντρικές τράπεζες να αυξάνουν απότομα τα επιτόκια για να «μαζέψουν» τις αρνητικές συνέπειες).

Η αυξημένη ρευστότητα που δημιουργήθηκε από την ΕΚΤ δεν διοχετεύτηκε μέσω αυξημένων χρηματοδοτήσεων, τουλάχιστον στον βαθμό που αναμενόταν στην πραγματική οικονομία, ενώ τα δομικά προβλήματα του Ευρωσυστήματος σε συνδυασμό με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν μεγάλες οικονομίες ενισχύουν τις ανησυχίες.

Ανησυχίες στις διεθνείς αγορές

Την ίδια στιγμή προκαλούνται ανησυχίες στις διεθνείς αγορές για τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιήθηκε η επιπλέον ρευστότητα. Πολλοί επενδυτές, αντί να προχωρήσουν σε πωλήσεις των χρηματοοικονομικών στοιχείων που διέθεταν για χρηματοδότηση νέων επενδύσεων, υγιής κύκλος για μια χρηματαγορά, προχώρησαν σε νέο δανεισμό, λόγω χαμηλού κόστους, για αγορά νέων ομολόγων και μετοχών. Αυτό, όπως ήταν αναμενόμενο, οδήγησε σε ενίσχυση των χρηματαγορών τα τελευταία χρόνια, όμως γίνεται αντιληπτό πόσο ευάλωτες είναι οι αγορές στην περίπτωση μιας νέας παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.

Σημειώνεται, επίσης, ότι οι διεθνείς επενδυτές προχώρησαν στη αναζήτηση νέων επενδύσεων με αυξημένες αποδόσεις. Ως εκ τούτου υπάρχουν πολλές επενδύσεις σε αναδυόμενες αγορές, ακίνητα και άλλα προϊόντα, χωρίς πολλές φορές να γίνεται σωστή αξιολόγηση και διασπορά των κινδύνων.

Μια βασική διαφορά της κουλτούρας της Ευρώπης με τις ΗΠΑ είναι η «χρήση» των ιδιωτικών κεφαλαίων. Σε Ευρώπη και Ελβετία μεγάλος αριθμός καταθέσεων βρίσκονται στις τράπεζες, ενώ στις ΗΠΑ υπάρχουν τα ιδιωτικά και άλλα επενδυτικά ταμεία, τα οποία ενεργοποιούν τα συγκεκριμένα κεφάλαια προς όφελος των επενδύσεων και των επιχειρηματικών πρωτοβουλιών (private equity funds).

Ένωση Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων (SIU)

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε μια προσπάθεια διοχέτευσης των διαθέσιμων αποταμιεύσεων στην πραγματική οικονομία, χωρίς φυσικά να τίθεται με οποιοδήποτε τρόπο σε κίνδυνο η αποταμιευτική βάση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, ανακοίνωσε την υιοθέτηση της Ένωσης Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων (SIU).

Σύμφωνα με την ιστοσελίδα της Επιτροπής, περίπου το 70% (10 τρισεκατομμύρια ευρώ) των αποταμιεύσεων των πολιτών κρατούνται ως τραπεζικές καταθέσεις, με μόνο το 30% να διακρατείται με τη μορφή μέσων κεφαλαιαγοράς. Οι τραπεζικές καταθέσεις είναι ασφαλείς και εύκολα προσβάσιμες, αλλά συνήθως κερδίζουν λιγότερα χρήματα από τις επενδύσεις στις κεφαλαιαγορές. Ως εκ τούτου, υπάρχει σημαντικό περιθώριο για την πλήρη απελευθέρωση του δυναμικού αυτού του κεφαλαίου, ώστε να αποφέρει καλύτερες αποδόσεις στους πολίτες. Η άμεση επένδυση στις κεφαλαιαγορές θα συνεπαγόταν επίσης μεγαλύτερη στήριξη των επενδύσεων.

Συνεχίζει αναφέροντας ότι η SIU επιδιώκει να αντιμετωπίσει την αναντιστοιχία μεταξύ αποταμιεύσεων και επενδυτικών αναγκών. Αυτό θα επιτευχθεί με την αύξηση της αποτελεσματικότητας και της κλίμακας των επενδύσεων μέσω των τραπεζών και των κεφαλαιαγορών, συμπεριλαμβανομένων των θεσμικών επενδυτών, ώστε οι εταιρείες να μπορούν να αντλούν από τα πολύ σημαντικά κεφάλαια στην ΕΕ.

Η ΕΕ αποσκοπεί στην παροχή ενός στρατηγικού πλαισίου που ενθαρρύνει την αποτελεσματική ευθυγράμμιση όλων των πτυχών του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Ε. Ένωσης. Η SIU στοχεύει στο να διασφαλίσει ότι οι πολίτες που επιθυμούν, θα έχουν καλύτερες ευκαιρίες να επενδύσουν στις κεφαλαιαγορές, δηλαδή να έχουν εύκολη, απλή και χαμηλού κόστους πρόσβαση σε ευρύ φάσμα επενδυτικών ευκαιριών και ότι αντιμετωπίζονται δίκαια.

Μέσα από την ανακοίνωσή της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισημαίνει ότι στόχος της είναι να αναπτύξει ένα ευρωπαϊκό σχέδιο στρατηγικής για λογαριασμούς αποταμίευσης και επενδύσεων ή προϊόντα για ιδιώτες επενδυτές με βάση τις υφιστάμενες εθνικές βέλτιστες πρακτικές, συμπεριλαμβανομένων συστάσεων προς τα κράτη μέλη σχετικά με τη φορολογική μεταχείριση των εν λόγω επενδυτικών λογαριασμών. Οι εν λόγω λογαριασμοί αποταμιεύσεων ή επενδύσεων, σε συνδυασμό με την κατάλληλη φορολογική μεταχείριση, μπορούν να διευρύνουν τη δεξαμενή χρηματοδότησης που διατίθεται για τις εταιρείες της ΕΕ και να συμβάλουν στην κάλυψη των επενδυτικών αναγκών της ΕΕ στην πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, καθώς και στην άμυνα.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι σταδιακά οι νοοτροπίες των οικογενειών έχουν αλλάξει, αντιλαμβάνονται την αξία του σωστού σχεδιασμού, το «παθητικό εισόδημα», είτε αυτό είναι στη μορφή ενοικίων είτε μερισμάτων, και εκμεταλλευόμενοι τα φορολογικά κίνητρα σχεδιάζουν το μέλλον μέσω συνεισφορών σε ταμεία προνοίας ή με τη σύναψη ασφαλειών ζωής ανταποδοτικού χαρακτήρα.

Κάθε νοικοκυριό και κάθε άτομο ξεχωριστά προσπαθεί να κάνει τον δικό του προϋπολογισμό, υπολογίζοντας τις τωρινές και ενδεχόμενες ανάγκες της οικογένειάς του, τη διασφάλιση του μέλλοντος για τον ίδιο, π.χ. σύνταξη και για τα παιδιά του π.χ. σπουδές, και επενδύοντας ή αποταμιεύοντας τα πλεονάσματα.

Όλοι όσοι αποτελούν τα κύτταρα της οικονομίας συγκροτούν τον οικογενειακό ή επιχειρηματικό προϋπολογισμό, ώστε να διασφαλίζεται για το κάθε άτομο, μέσα από το πέρασμα των χρόνων, ένα ελάχιστο επίπεδο διαβίωσης για το ίδιο και την οικογένειά του, ενώ για τις επιχειρήσεις η βιωσιμότητα και η ανάπτυξή τους.

Ο συγκεκριμένος προϋπολογισμός προσαρμόζεται στα δεδομένα που επικρατούν στην αγορά αλλά και στο γενικότερο οικονομικό και πολιτικό κλίμα. Σε περιόδους αστάθειας, μεταβλητότητας και ύφεσης συνήθως οι καταναλωτές είναι πιο επιφυλακτικοί, ενώ σε περιόδους ευφορίας οι δαπάνες αυξάνονται. Η στρατηγική για κάθε οικογένεια εξαρτάται από τα περιουσιακά στοιχεία που έχει, τα υφιστάμενα και μελλοντικά εισοδήματα και τη διάθεσή της όσον αφορά το θέμα ρίσκου.

Η προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, όμως υπάρχει μακρύς δρόμος μέχρι την υλοποίησή της και, όπως φαίνεται, η πρωτοβουλία αυτή τη συγκεκριμένη περίοδο πηγάζει από τις σοβαρές αδυναμίες των οικονομιών στον πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.