Ενίσχυση της Διείσδυσης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στην Κύπρο

Η ταχεία αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στην Κύπρο Βιομάζας 12,4MW, Αιολικής 155MW και κυρίως Φωτοβολταϊκής στα 824MW (ΔΣΜΚ, 2025) έχει φέρει στο προσκήνιο σοβαρά ζητήματα που σχετίζονται με την ευστάθεια και την ευελιξία του ηλεκτρικού δικτύου. Οι περικοπές (curtailments) στην παραγωγή από ΑΠΕ έχουν αυξηθεί σημαντικά, με επιπτώσεις τόσο στην ενεργειακή απόδοση όσο και στην εμπιστοσύνη των καταναλωτών, που έχουν υποκινηθεί για την τοποθέτησή τους. Το παρόν άρθρο αναλύει τα τεχνικά αίτια των περικοπών, την ανάγκη διατήρησης περιστρεφόμενης εφεδρείας (spinning reserve), τους περιορισμούς στο δίκτυο μεταφοράς, καθώς και την επιτακτική σημασία της άμεσης ανάπτυξης συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας και διασύνδεσης με άλλα ηλεκτρικά συστήματα για εξαγωγή της πλεονάζουσας ενέργειας.

1. Εισαγωγή

Η επίτευξη των φιλόδοξων στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την πράσινη μετάβαση μέχρι το 2050 και της Κύπρου για τις ΑΠΕ, για διείσδυση στο ενεργειακό της μείγμα στο 33% μέχρι το 2030, απαιτεί όχι μόνο αύξηση της παραγωγής από ΑΠΕ, αλλά και διασφάλιση της απορρόφησής της από το ηλεκτρικό δίκτυο. Ωστόσο, φαινόμενα υπερπαραγωγής σε συνδυασμό με χαμηλή ζήτηση έχουν οδηγήσει σε συχνές περικοπές της περίσσειας ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ.

1. Η ανάγκη διατήρησης περιστρεφόμενης ισχύος

Η απαραίτητη παρουσία ελάχιστης παραγωγής από θερμικές, περιστρεφόμενες μονάδες δεν είναι απλώς θέμα κανονιστικής συμμόρφωσης, αλλά προϋπόθεση τεχνικής ευστάθειας και αξιοπιστίας του ηλεκτρικού συστήματος. Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, όπως τα φωτοβολταϊκά και οι ανεμογεννήτριες που εξαρτώνται από τις καιρικές συνθήκες, οι οποίες σε κάποιες περιπτώσεις μεταβάλλονται απότομα (π.χ. ξαφνική συννεφιά ή και σκόνη, πτώση ανέμου), απαιτούν ικανότητα διαθεσιμότητας παραγωγής (spinning reserve), ώστε το σύστημα να μπορεί να ανταποκριθεί άμεσα και να καλύψει αυτές τις μεταβολές, αποτρέποντας αποκλίσεις στη συχνότητα και στην απώλεια φορτίου, που μπορεί να οδηγήσουν μέχρι και σε ολική σβέση (black out).

1. Θερμική αδράνεια και χρόνοι συγχρονισμού

Οι μεγάλες θερμικές μονάδες, όταν τίθενται εκτός λειτουργίας, δεν μπορούν να τεθούν σε λειτουργία άμεσα. Ο απαιτούμενος χρόνος συγχρονισμού εξαρτάται από τη θερμική τους κατάσταση (cold, warm, hot) και ενδέχεται να κυμαίνεται από μερικές ώρες μέχρι και ολόκληρη ημέρα.

1. Απρόβλεπτες βλάβες και περιορισμοί του δικτύου μεταφοράς

Το σύστημα οφείλει να λαμβάνει υπόψη την πιθανότητα αιφνίδιων τεχνικών βλαβών και δυσλειτουργιών των μονάδων παραγωγής. Παράλληλα, οι περιορισμοί στη χωρητικότητα του δικτύου μεταφοράς, ιδιαίτερα όσον αφορά την εξαγωγή ισχύος από τους Σταθμούς Βασιλικού και Δεκέλειας, μειώνουν την ευελιξία του συστήματος.

1. Η επιτακτική ανάγκη για συστήματα αποθήκευσης και διασύνδεσης

Η ανάπτυξη συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας (μπαταρίες, αντλιοταμίευση, παραγωγή πράσινου υδρογόνου, Θ2Ε2Θ) και διασύνδεση με άλλα συστήματα για εξαγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αποτελεί τη μόνη τεχνικά βιώσιμη λύση για την πλήρη αξιοποίηση της παραγόμενης ενέργειας από ΑΠΕ, με δυνατότητα απορρόφησης/εξαγωγής πλεονάζουσας παραγωγής και κάλυψης της ζήτησης κατά τις ώρες αιχμής.

1. Συμπεράσματα

Η διατήρηση της αναγκαίας περιστρεφόμενης ισχύος, η πρόβλεψη βλαβών και οι περιορισμοί του δικτύου, απαιτούν συντονισμένο σχεδιασμό από όλες τις Αρμόδιες Αρχές όπως Υπουργείο Ενέργειας Κύπρου (ΥΕΚ), Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ), Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ), Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου (ΑΗΚ), Επιστημονικό Τεχνικό Επιμελητήριο Κύπρου (ΕΤΕΚ). Επιπλέον η αποθήκευση ενέργειας και η διασύνδεση με άλλα ηλεκτρικά συστήματα για εξαγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, πρέπει να αποτελέσει στρατηγική εθνική προτεραιότητα για τη σταθερότητα και αξιοπιστία του ηλεκτρικού συστήματος της Κύπρου.

*Διορισμένο Μέλος ΠΕ ΕΤΕΚ Λεμεσού και Εξειδικευμένο Μέλος Συνδέσμου Γερμανών Μηχανικών για Τεχνολογίες Παραγωγής, Ενέργειας και Περιβάλλοντος (VDI). BΕng, BSc, MBA, ΜΒΑ&MPA, MSc, MPA, PhD candidate (ΤΕΠΑΚ)

Υποψήφιος Διδάκτωρ ΤΕΠΑΚ| ΥΕΚ|ΔΣΜΚ|ΡΑΕΚ|ΑΗΚ|ΕΤΕΚ|

(Τα πιο πάνω αποτελούν προσωπικές απόψεις του μελετητή).