Γιαννάκης Χριστοφόρου - Αντί Μνημοσύνου

Αντί Μνημοσύνου

‘’ΠΑΤΡΙΣ, να μακαρίζεις όλους τους Έλληνες, που αγωνίστηκαν να σε ελευθερώσουν’’. Γιατί και η Κυπριακή Ελευθερία βγήκε από τα κόκκαλα των Ελλήνων της Κύπρου τα ιερά. Ήταν αποτέλεσμα των κόπων, των βασανιστηρίων, των θρήνων, των ολοκαυτωμάτων, της αγχόνης.

Συμπληρώνονται φέτος 38 χρόνια από τότε που ο Γιαννάκης Χριστοφόρου, έφυγε από τη ζωή, βυθίζοντας σε βαρύ πένθος την οικογένεια, συγγενείς, φίλους και συναγωνιστές του. Οι επιτάφιοι λόγοι που εκφωνούνταν για να τιμηθούν οι ήρωες και μάρτυρες ανάγονται στην εποχή του Ομήρου. Κι εμείς οι Έλληνες της Κύπρου, συνεχίζουμε να τιμούμε τους αγωνιστές της ΕΟΚΑ, όχι μόνο με τους τάφους περίλαμπρους αλλά και με εγκώμια. Εφόσον υπάρχουν Έλληνες σ’ αυτόν τον τόπο θα τελούν μνημόσυνα και να καταθέτουν την αγάπη, την εκτίμηση και την ευγνωμοσύνη τους.

Ο Γιαννάκης Χριστοφόρου γεννήθηκε στο ορεινό χωριό Άγιος Κωνσταντίνος, της επαρχίας Λεμεσού, την 1η Νοεμβρίου 1934, από φτωχή οικογένεια που είχε άλλα τέσσερα παιδιά. Ο πατέρας ονομαζόταν Χριστόφορος Ιωάννου, το γένος Ματσούδα και η μητέρα ονομαζόταν Μαρία, το γένος Κωνσταντή. Τα αδέλφια του ήσαν κατά σειράν γεννήσεως, ο Αυγουστής, η Ερμιόνη, η Θεοδώρα και
ο Κωνσταντίνος. Ο Γιαννάκης ήταν δευτερότοκος μετά τον Αυγουστή.

Τέλειωσε το Δημοτικό Σχολείο του χωριού του και μετά φεύγει από το χωριό, έρχεται στη Λευκωσία για να μάθει τέχνη. Κοντά στον τεχνίτη κουρέα Περατίτη, που είχε το κουρείο του στο ξενοδοχείο Λήδρα‒Πάλας, έμαθε την τέχνη του κουρέα. Σημειωτέον ότι ο ‘’Καλός Μάστρος’’ Περατίτης και η σύζυγός του Μάχη, τόσο τον εκτίμησαν που παρείχαν και στέγη και διατροφή στο σπίτι τους. Μεγάλη υπόθεση για εκείνα τα χρόνια τα δύσκολα.

Παράλληλα με την τέχνη είχε ζήλο να μάθει και γράμματα. Έτσι γράφτηκε στην Εσπερινή Σχολή της ΟΧΕΝ (Ορθόδοξη Χριστιανική Ένωση Νέων), που ήταν
η μόνη που έδιδε δωρεάν μόρφωση από καθηγητές που πρόσφεραν ανιδιοτελώς κόπους και θυσίες.

Παράλληλα με τη μόρφωση που αντιστοιχούσε με τριτοετή γυμνασιακή,
η νυχτερινή σχολή ΟΧΕΝ, σαν άλλο κρυφό σχολείο διαπαιδαγωγούσε τους νέους στα ελληνοχριστιανικά ιδεώδη. Γι’ αυτό είδαμε τον Γιαννάκη Χριστοφόρου, νεαρό παιδί να προσπαθεί να παροτρύνει δικούς του και
ξένους να προσέλθουν και υπογράψουν τις Δέλτους του ΕΝΩΤΙΚΟΥ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ τον Γενάρη του 1950, να πολεμά εναντίον των αιρετικών και μαζί με άλλους να διαλύουν συνέδριο των χιλιαστών το 1952. Πολεμά τους αγγλόφιλους που στόλισαν τις βιτρίνες τους με το γνωστό ‘’κορονέϊσιον’’ κατά την στέψη της βασίλισσας της Αγγλίας το 1953.

Ο Γιαννάκης ήταν πάντα παρών στις εθνικές παρελάσεις και διαδηλώσεις εναντίον των Άγγλων, διένειμε φυλλάδια της εθναρχίας και ανάγραφε συνθήματα κατά της αποικιοκρατίας. Ώριμος πια και μεστωμένος κατά το τέλος του 1953, παίρνει και επίσημα το εισιτήριο για τον απελευθερωτικό μας αγώνα με τον ιερό όρκο της ΕΟΚΑ, τον οποίο ΟΥΔΕΠΟΤΕ πρόδωσε.

Ο Αρχηγός Διγενής έχει καταχωρήσει στο χρονικό του Αγώνα της ΕΟΚΑ την ακόλουθη έκθεση του Γιαννάκη Χριστοφόρου: Ιωάννης Χριστοφόρου κουρεύς εξ Αγίου Κωνσταντίνου Πιτσιλιάς.

‘’Εμυήθην εις τη ΕΟΚΑ προ της ενάρξεως του αγώνος. Την νύχτα της 1/4/55 μαζί με τον Παναγιώτη Αριστείου, εξ Εργατών, μετέβημεν εις τον παρά την Λευκωσίαν αγγλικόν στρατιωτικόν ραδιοσταθμόν και ερρίψαμε βόμβας προκαλέσαντες ζημίας. Κατά τον Ιούνιο 1955, ο Διγενής διέταξε να κτυπώνται και Άγγλοι. Ούτω μία νύχτα του Ιουνίου μετέβην εις κέντρον της Λευκωσίας, όπου ήσαν περί τους 15 Βρετανοί στρατιώται και έρριψα χειροβομβίδα, η οποία εκραγείσα προκάλεσε τον τραυματισμόν τινών εξ αυτών. Καθ’ ον χρόνον απεμακρυνόμην συνήντησα αστυνομικήν περίπολον, η οποία με συνέλαβε
δι’ ανάκρισιν. Ισχυρίσθην ότι κατεδιωκόμην υπό ενόπλου, όστις ηπείλει να με εκτελέση. Η αστυνομία πεισθείσα με άφησεν ελεύθερον. Υπηρέτησα τον Γιαννάκη Δρουσιώτη όταν ούτος ανέλαβεν τον τομέα Λευκωσίας. Εις το κουρείον μου εφυλάσσοντο όπλα και πυρομαχικά. Την 24/11/1955 με ετέρους δύο αγωνιστάς εστήσαμεν ενέδραν παρά την Πύλην Αμμοχώστου, εις Λευκωσίαν, εναντίον δυο αυτοκινήτων των δυνάμενων ασφαλείας. Μόλις επλησίασαν ερρίψαμεν κατ’ αυτών χειροβομβίδας. Δεν ηδυνήθημεν όμως να κάμωμεν χρήσιν των όπλων, διότι ταύτα υπέστησαν αφλογιστίαν. Ολίγον βραδύτερον συνελήφθην και οδηγήθην εις την αστυνομία, μετά δε οκταήμερον κράτησιν εις Ομορφίταν απελύθην. Η βόμβα την οποία ο Νεόφυτος Σοφοκλέους ετοποθέτησε κάτωθι της κλίνης του Χάρτιγκ κατασκευάσθη εις την οικία μου. Συνέχισα την δράσιν μου μέχρι της εκ νέου συλλήψεώς μου, την 3/10/1956, ότε μεταφερθείς εις Ομορφίταν υπέστην άγριαν κακομεταχείρισιν. Βραδύτερον αφέθην ελεύθερος και εξηκολούθησα την δράσιν μου με τας αντάρτικας ομάδας Πιτσιλιάς’’.

Όχι από προσωπική φιλοδοξία, αλλά για να καταγράψει η ιστορία το όχι του Κυπριακού Ελληνισμού στην Ζυρίχη, το 1960 με το σύνθημα, ‘’Ψηφίστε Ελληνικά’’, κατήλθε σαν υποψήφιος βουλευτής του Παγκύπριου Συνδέσμου Αγωνιστών (ΠΣΑ), στην Λευκωσία και κάτω από τις πιο δύσκολες συνθήκες ολοκληρωτισμού πήρε χιλιάδες τιμητικές ψήφους.

Ποτέ όμως δεν λιγοψύχησε. Οι διωγμοί δεν τον λύγισαν. Και όταν ξέσπασε
η Τουρκική Ανταρσία 1963—64, έκλεισε το κουρείο του και πήγε στον Πενταδάκτυλο εθελοντής, όπου υπηρέτησε σαν ομαδάρχης του λόχου των ΕΝΩΤΙΚΩΝ παλληκαριών.

Συνήθως, όταν μιλούμε για ήρωες, αναφερόμαστε κυρίως στους μπροστάρηδες του αγώνα Αυξεντίου, Μάτση, κλπ. Ξεχνούμε τους απλούς αγωνιστές, οι οποίοι με την αδιάκοπη και συνεχή προσφορά τους δεν υπολείπονται των γνωστών ηρώων. Γιατί η ζωή του Γιαννάκη Χριστοφόρου ήταν μια ζωή γεμάτη προσφορά, θρησκευτική και εθνική. Από το 1950 μέχρι την τελευταία του πνοή στις 14 Μαρτίου 1987 όλο πρόσφερε, όλο έδινε. Δεν ζήτησε και δεν πήρε τίποτα από την πατρίδα, για την οποία τόσο αγωνίστηκε και τόσο υπέφερε. Και όχι μόνο δεν πήρε, αλλά διώχθηκε γιατί δεν προσκύνησε ‘’τω Βάαλ’’.

Διώχθηκε γιατί δεν νέρωσε το κρασί του. Διώχθηκε γιατί δεν συμβιβάστηκε με τη Ζυρίχη. Δεν βασανίστηκε μόνο από τους πραιτωριανούς του Χάρντινγκ, που στο κάτω—κάτω τους πολέμησε και αγωνιζόταν για την ελευθερία της πατρίδας του. Βασανίστηκε και από τους πραιτοριανούς του ζυριχικού καθεστώτος, γιατί ουδέποτε πίστεψε πως τέρμα του αγώνα θα ήταν οι Συμφωνίες της Ζυρίχης και του Λονδίνου.

Τα τραύματα που υπέστη από τα βασανιστήρια του εχθρού θεραπεύτηκαν και όταν κατέβη από τα βουνά ήταν υγιέστατος. Τα τραύματα όμως που υπέστη από τους ντόπιους βασανιστάς στα απαίσια ανακριτήρια της Πύλης Πάφου (Αστυνομία). Ήταν η αρχή του τέλους της βασανισμένης του ζωής.

Ο Ασκητής και Μάρτυρας

Προικισμένος με όσα ξεχωρίζουν τον ολοκληρωμένο άνθρωπο μα με μειλίχιο χαρακτήρα, με την απέραντη αγάπη για τον άνθρωπο από αρχές και αξίες, βιοπαλαιστής, αγωνιζόμενος τον καλό αγώνα της ζωής, συνέχισε τον δρόμο χωρίς φόβο και συμβιβασμούς με γνώμονα πάντα το καθήκον προς την πατρίδα. Αυτό το λίγο ψωμί που έφαγε σ’ όλη του τη ζωή, ο ασκητής και μάρτυρας Γιαννάκης Χριστοφόρου, ήταν πικρό, ποτισμένο από το δάκρυ, τον ιδρώτα και την πίκρα. Η υγεία του όμως κλονίστηκε ανεπανόρθωτα. Πήγε στην Ελλάδα και την Αγγλία, αλλά οι γιατροί δεν μπόρεσαν να τον σώσουν.
Το Σάββατο 14 Μαρτίου 1987, υπέκυψε στους πόνους και τα βάσανα σε ηλικία 53 χρόνων. Έφυγε αφήνοντας ένα καλό παράδειγμα προς μίμηση.

Τι πρέπει να γίνει για να αποτρέψουμε την τουρκοποίηση της Κύπρου μας;
Να διατηρήσουμε τη μνήμη εκείνων που πέθαναν με το όραμα μιας πατρίδας ελεύθερης. Η Εκκλησία, οι γονείς, οι δάσκαλοι, ο καθένας με τα όπλα του πρέπει να συντηρήσουμε άσβεστη τη μνήμη στον αιώνα. Μόνο έτσι τιμούμε εκείνους που πέθαναν γι’ αυτόν τον τόπο: τον Ευαγόρα, τον Μάρκο,
τον Γρηγόρη, τον Ιάκωβο, τον Γιαννάκη Χριστοφόρου, τον, τον, τους χιλιάδες νεκρούς μας.

Αθάνατε Γιαννάκη μας. Ας μη βρέξει ποτέ το σύννεφο και άνεμος σκληρός ας μη σκορπίσει το χώμα το μακάριο του Αγίου Κωνσταντίνου που σε σκεπάζει.

*Αδελφός