Ελληνική αντεπίθεση στη «Γαλάζια Πατρίδα»

Στον απόηχο των τουρκικών παρεμβάσεων για ματαίωση των ερευνών κατασκευής του καλωδίου Great Sea Interconnector, που θα ενώσει Ελλάδα-Κύπρο-Ισραήλ, η Αθήνα απάντησε και παρουσίασε επίσημα τον πρώτο της Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό (MSP της χώρας), με πρωτοβουλία των Υπουργείων Εξωτερικών και Περιβάλλοντος, στο πλαίσιο της σχετικής ευρωπαϊκής οδηγίας. Ο σχεδιασμός αυτός αποτυπώνει ουσιαστικά την ελληνική ΑΟΖ, την πρόθεση επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια και βασίζεται σε υφιστάμενες συμφωνίες οριοθέτησης με Ιταλία και Αίγυπτο.

Χωρίζεται σε τέσσερεις θαλάσσιες ενότητες (Βόρειο Αιγαίο, Δωδεκάνησα-Κρήτη, Πελοπόννησος-Ήπειρος-Ιόνιο) και περιλαμβάνει ρυθμίσεις για ανθρώπινες δραστηριότητες, περιβαλλοντική προστασία, ενεργειακούς πόρους, υποθαλάσσια καλώδια και αγωγούς.

Η κίνηση αυτή πρέπει να ερμηνεύεται πλέον ως μια θεσμική διεκδίκηση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Η Ελλάδα αναγκάζεται, έστω και καθυστερημένα, να προχωρήσει στην υλοποίηση μιας θαλάσσιας στρατηγικής, ενισχύοντας τη θέση της σε ευρωπαϊκό και περιφερειακό επίπεδο, με τρόπο που πρέπει να δίνει θάρρος και στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Εκνευρισμός Άγκυρας

Από την πλευρά της η Τουρκία, όπως ήταν αναμενόμενο, αντέδρασε έντονα, κατηγορώντας την Ελλάδα ότι παραβιάζει τουρκικές θαλάσσιες ζώνες στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Το τουρκικό ΥΠΕΞ τόνισε ότι δεν αναγνωρίζει τις μονομερείς ενέργειες της Ελλάδας και τις θεωρεί νομικά άκυρες.

Η Άγκυρα επανέλαβε το αφήγημά της ότι, σε κλειστές ή ημίκλειστες θάλασσες, όπως το Αιγαίο, απαιτείται συνεργασία μεταξύ των παράκτιων κρατών, και δηλώνει πρόθυμη για διάλογο με την Ελλάδα. Παράλληλα, χαρακτήρισε απαράδεκτες τις προσπάθειες της Ελλάδας να επιβάλει τετελεσμένα.

Στο πλαίσιο αυτό, η Τουρκία αναφέρθηκε επίσης στη Διακήρυξη των Αθηνών (Δεκέμβριος 2023) ως βάση για ειρηνική επίλυση των διαφορών και ανακοίνωσε ότι θα καταθέσει το δικό της Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχέδιο σε διεθνείς Οργανισμούς όπως η UNESCO και ο ΟΗΕ.

Ο τουρκικός χάρτης και τα κατεχόμενα

Σημειώνεται πως το Εθνικό Ερευνητικό Κέντρο Ναυτικού Δικαίου του Πανεπιστημίου Αγκύρας (DEHUKAM) παρουσίασε την πρώτη ακαδημαϊκή μελέτη και χάρτη για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό της Τουρκίας. Η μελέτη στοχεύει στη βέλτιστη αξιοποίηση των τουρκικών θαλασσών και εντάσσεται στο πλαίσιο του δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας».

Στο πλαίσιο αυτό, η Τουρκία δηλώνει ρητά ότι θα υποστηρίξει τις αντίστοιχες προσπάθειες σχεδιασμού και από το ψευδοκράτος. Αυτό εντάσσεται στη στρατηγική της Άγκυρας να προβάλλει και να θεσμοθετεί τις τουρκικές θέσεις για την Ανατολική Μεσόγειο, αγνοώντας την Κυπριακή Δημοκρατία και το διεθνές δίκαιο.

Με τη συμμετοχή του ψευδοκράτους στον τουρκικό χωροταξικό σχεδιασμό ενισχύεται η αμφισβήτηση της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας και αποτελεί μέρος της προσπάθειας της Τουρκίας να παγιώσει τετελεσμένα στην περιοχή.

Ο σχετικός χάρτης που δημοσίευσαν οι Τούρκοι στο DEHUKAM, ειδικά για τα κατεχόμενα, δείχνει, μεταξύ άλλων, τον αγωγό νερού και 2 καλώδια από την Αττάλεια και από την Αλεξανδρέττα.

Πώς μπορούν όμως Ελλάδα και Κύπρος να προβάλουν αποτρεπτική ισχύ απέναντι στους τουρκικούς σχεδιασμούς;

Η εμβάθυνση της συνεργασίας 3+1

Η στρατηγική συνεργασία Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ και ΗΠΑ, γνωστή ως «3+1», εξελίσσεται σε σταθεροποιητικό άξονα στην ασταθή Ανατολική Μεσόγειο. Ξεκινώντας από την ενεργειακή συνεργασία, έχει εξελιχθεί σε ευρύτερη στρατηγική συμμαχία απέναντι σε απειλές όπως η Τουρκία και το Ιράν.

Η Ελλάδα προσφέρει κρίσιμες υποδομές (Σούδα, Αλεξανδρούπολη), το Ισραήλ τεχνολογία και αποτρεπτική ισχύ, ενώ η Κύπρος ενισχύει την ασφάλεια μέσω προγραμμάτων όπως το Cyclops. Η επίσημη θεσμοθέτηση της συμμαχίας, μέσω και του νέου νομοσχεδίου που κατατέθηκε στο Κογκρέσο, κρίνεται απαραίτητη για την προστασία ενεργειακών έργων (αγωγός EastMed, Great Sea Interconnector) και για την ενίσχυση της στρατιωτικής και αντικατασκοπευτικής συνεργασίας.

Με απλά λόγια, η θεσμική κατοχύρωση της 3+1 θα ενισχύσει τη συλλογική ασφάλεια, θα περιορίσει αποσταθεροποιητικούς παράγοντες όπως η Τουρκία και θα διασφαλίσει τα συμφέροντα των ΗΠΑ και των συμμάχων τους στην περιοχή.

Δόγμα αποτροπής «Ασπίδα του Αχιλλέα»

Για να πετύχει τους πιο πάνω στόχους, η Ελλάδα ανακοίνωσε το νέο δόγμα αποτροπής, «Ασπίδα του Αχιλλέα», που με τα 5 επίπεδά της θα προστατεύει το σύνολο της ελληνικής επικράτειας. Με αυτόν τον τρόπο, ο σύγχρονος στόλος των νέων φρεγατών και των αεροσκαφών 4,5ης και 5ης γενιάς απελευθερώνονται από τα στενά όρια της χωρικής υπεράσπισης και αξιοποιούνται πλήρως οι επιχειρησιακές τους δυνατότητες, που περιλαμβάνουν και τα στρατηγικά τους όπλα.

Η Ελλάδα προμηθεύτηκε 38 πυραυλικά συστήματα PULS από την ισραηλινή εταιρεία Elbit Systems για να ενισχύσει την αποτρεπτική της ικανότητα έναντι της Τουρκίας, εν μέσω συνεχιζόμενων εντάσεων στο Αιγαίο. Τα συστήματα θα αναπτυχθούν σε στρατηγικά νησιά και μπορούν να πλήξουν στόχους από τη Σμύρνη έως την Κωνσταντινούπολη.

Το PULS είναι ένα ευέλικτο, ακριβές και οικονομικό σύστημα πυραυλικού πυροβολικού, ικανό να εκτοξεύει διάφορους τύπους ρουκετών και πυραύλων με εμβέλεια έως 300 χλμ. Διαθέτει προηγμένα συστήματα ελέγχου πυρός και πλοήγησης, εξασφαλίζοντας ταχύτητα και ακρίβεια.

Σε σύγκριση με άλλα συστήματα, όπως το αμερικανικό HIMARS, το PULS προσφέρει μεγαλύτερη ισχύ, ταχύτερη επαναφόρτωση και μεγαλύτερη ευελιξία. Η απόκτησή του από την Ελλάδα αντανακλά την ανάγκη της για στρατιωτική αυτονομία, δεδομένης της αβεβαιότητας εντός του ΝΑΤΟ σε περίπτωση σύγκρουσης με την Τουρκία.

Ψήφος στρατιωτικής εμπιστοσύνης από Γαλλία

Στα αξιοσημείωτα της εβδομάδας και η παρουσία του Γάλλου Υπουργού Άμυνας Σεμπαστιάν Λεκορνί στην Αθήνα, που ήταν σημαντική για την επανασύνδεση των νημάτων της στρατηγικής συνεργασίας Γαλλίας-Ελλάδας. Ειδικότερα, η Ελλάδα θα αγοράσει 16 αντιπλοϊκούς πυραύλους Exocet, ακόμα μία -τέταρτη- φρεγάτα Belharra αλλά και πυραύλους Cruise. Η απόκτηση των 16 γαλλικών αντιπλοϊκών πυραύλων Exocet μεταφράζεται ως ένα πρώτο αντίβαρο απέναντι στη συζήτηση περί τουρκικού ενδιαφέροντος για την προμήθεια πυραύλων Meteor. Από την πλευρά της η Γαλλίδα πρέσβης στην Αθήνα, Λοράνς Αουέρ, αναφέρθηκε στη σημασία της στάσης του γαλλικού αεροπλανοφόρου «Σαρλ ντε Γκωλ» στην Ελλάδα, κατά την επίσκεψή της στο πλοίο. Το αεροπλανοφόρο, το οποίο διαθέτει 22 μαχητικά Rafale, αναγνωριστικά και διασωστικά μέσα, πλήρωμα 1.800 ατόμων και συνοδεία από φρεγάτα, υποβρύχιο και άλλα πολεμικά σκάφη για λόγους ασφαλείας, αποτελεί -όπως δήλωσε- «απτή απόδειξη και συμβολισμό της στρατηγικής συνεργασίας Γαλλίας και Ελλάδας».

Παράλληλα, υπογράμμισε τον καθοριστικό ρόλο του «Σαρλ ντε Γκωλ» στη διατήρηση της ασφάλειας στη Μεσόγειο.