Αβέρωφ και Τσάτσος κατά της ΕΟΚΑ, Απεργάζονταν ακόμα και δολοφονία του Διγενή

Όπως είδαμε στα προηγούμενα σημειώματα, το πιο απίστευτο, αλλά και τραγικό συνάμα, δεν ήταν μόνο η παρακολούθηση από μέλη της κυβέρνησης Παπάγου κινήσεων συνεργατών του Γρίβα στην Αθήνα, αλλά και η συνεργασία μερικών από αυτούς με το Κλιμάκιο τής εκεί «Ιντέλιτζενς Σέρβις». Και οι αργυρώνητοι αυτοί ξενόδουλοι έδιναν πληροφορίες στις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες, που όργωναν κυριολεκτικά, ανεμπόδιστα και ανενόχλητα ολόκληρη την ελληνική επικράτεια. Είχαν φθάσει στο σημείο να συλλέγουν, για λογαριασμό των Βρετανών, πληροφορίες και για τις κινήσεις του Κλιμακίου της Εθναρχίας στην Αθήνα, της ηγεσίας των Κυπρίων φοιτητών στην Αθήνα και γνωστών επιστημόνων και στρατιωτικών, που ήταν ύποπτοι συνεργάτες του Γρίβα, όπως οι αδελφοί Ευσταθόπουλοι, ο μπατζανάκης (σύγαμπρος) του Γρίβα, Γεώργιος Γαζουλέας, ο πρώην Υπουργός, Νικόλαος Στράτος, ο Ναύαρχος Σακελαρίου, ο Αρχιεπίσκοπος Σπυρίδωνας, οι αδελφοί Σάββας και Σωκράτης Λοϊζίδης και άλλοι πατριώτες.

Στο βιβλίο του «Κυπριακή Θύελλα», ο κορυφαίος δημοσιογράφος, ιστορικός ερευνητής της σύγχρονης κυπριακής Ιστορίας, Σπύρος Παπαγεωργίου, γράφει σχετικά: «Ενώ εις την Κύπρον η ΕΟΚΑ έχυνε το αίμα της και ο κυπριακός λαός υφίστατο τα πάνδεινα από τους Άγγλους, εις τας Αθήνας η Ιντέλιτζενς Σέρβις οργίαζε κυριολεκτικώς. Ήδη, από της 16ης Μαΐου 1955, ενάμιση δηλαδή μήνα μετά την έναρξη του Απελευθερωτικού μας Αγώνα, ο «Κικέρων» (Πολύκαρπος Γιωρκάτζης), ειδοποιεί τον Διγενή ότι εις συνοικίαν των Αθηνών ελειτούργει κέντρον κατασκοπίας προς όφελος της Κυπριακής (αποικιακής) Αστυνομίας διά την δράσιν Άγγλων πρακτόρων. Ενταύθα, αθηναϊκή εφημερίς αποκαλύπτει ενδιαφέροντα στοιχεία Άγγλων πρακτόρων», επισημαίνει ο Σ. Παπαγεωργίου, προσθέτοντας και δύο σχετικές φωτογραφίες, κάτω από τον τίτλο: «Οι δύο αυτοί κύριοι είναι οι βασικοί μοχλοί των επαφών της ‘‘Ιντέλιτζενς Σέρβις’’ εις Αθήνας».

Και συνεχίζει ο Παπαγεωργίου: «Οι ανωτέρω εικονιζόμενοι κύριοι είναι τα δύο βασικά πρόσωπα, με τα οποία η ‘‘Ιντέλιτζενς Σέρβις’’ πραγματοποιεί εις τας Αθήνας τας πλέον σημαντικάς επαφάς της. Αι φωτογραφίαι των δημοσιεύονται διά πρώτην φοράν σήμερον (16/5/55 ) εις την ‘‘Απογευματινήν’’. Αριστερά είναι ο κ. Μάνος Δραγούτσης, γεννηθείς εις την Αλεξάνδρειαν. Εις την Ελλάδα ήλθε το 1946.Εμφανίζεται ως διπλωματικός υπάλληλος της αγγλικής πρεσβείας, ενώ πράγματι υπάγεται υπό τας διαταγάς του κ. Φίλιποτ, αρχηγού τού εν Ελλλάδι κλιμακίου της ‘‘Ιντέλιτζενς Σέρβις’’, διαδραματίζων πρωτεύοντα ρόλον εις την κατασκοπευτικήν και διαλυτικήν δράσιν των Άγγλων εις την χώραν μας. Δεξιά είναι ο κ. Τόνυ Χανκ, Βρετανός, ηλικίας περίπου 38 ετών. Γνωρίζει την Ελληνικήν και με τον κ. Μάνον Δραγούτσην πραγματοποιεί σπουδαίας επαφάς διά λογαριασμόν της ‘‘Ιντέλιτζενς Σέρβις’’. Τον παρελθόντα Μάιον ο κ. Χανκ, διατελών εν μέθη, επέπεσεν με το αυτοκίνητόν του επί άλλου, παρά το Καλαμάκι, με αποτέλεσμα να τραυματισθούν αι δεσποινίδες Ρένα Σκιαδοπούλου και Άννα Αναργύρου. Τόσον ο κ. Μάνος Δραγούτσης, όσο και ο κ. Τόνυ Χανκ εκινήθησαν δραστηρίως διά να συλλέξουν πληροφορίας περί του Στρατηγού Γρίβα και της ΕΟΚΑ, καθώς και διά να χαλκεύσουν στοιχεία περί δήθεν ενισχύσεως της ΕΟΚΑ από το ελληνικό κράτος. Τα ονόματα των κ.κ. Δραγούτση και Χανκ ήλθαν διά πρώτην φοράν εις την δημοσιότητα από την ‘‘Απογευματινήν’’. Το αναφερόμενον εις την αστοχήσασαν προσπάθειαν της ‘‘Ιντέλιτζενς Σέρβις’’ να συλλέξει στοιχεία διά τον Γρίβαν και τους συνεργάτας του».

Αργότερα, βέβαια, όπως γράφει ο Διγενής στο Ημερολόγιό του, ο Μακάριος τον πληροφόρησε, σε συνάντησή τους στη Μητρόπολη Λάρνακας στις 11 Ιανουαρίου 1955, δηλαδή τρεις περίπου μήνες πριν από την έναρξη του Απελευθερωτικού μας Αγώνα, ότι ο Παπάγος άλλαξε στάση και συμφωνούσε υπέρ της έναρξης ένοπλης δράσης. Επίσης, στις 5 Ιανουαρίου ο Αζίνας, που είχε επιστρέψει από την Αθήνα, όπου ως εντολοδόχος του Διγενή είχε επαφές για την εξασφάλιση οπλισμού για τον Αγώνα, του ανέφερε ότι ο Παπάγος είναι υπέρ της δράσης και τον ρώτησε γιατί ακόμα δεν άρχισε. Παρά την αλλαγή στάσης του Στρατάρχη, όπως θα δούμε στη συνέχεια, υπήρχαν διαφωνούντες εν κρυπτώ συνεργάτες του, υπουργοί και διπλωμάτες, οι οποίο εκδηλώθηκαν αργότερα όταν ο Παπάγος απεβίωσε και τον διαδέχθηκε στην Πρωθυπουργία ο Κωνσταντίνος Καραμανλής.

Ο Αβέρωφ προτείνει στον Σουλτσμπέργκερ να προδώσει τον Διγενή

Και ενώ ο αγώνας συνεχιζόταν με την ΕΟΚΑ νικήτρια στο πεδίο της μάχης, η Κυβέρνηση Καραμανλή, με πρωταγωνιστή τον Υπουργό Εξωτερικών Ευάγγελο Αβέρωφ, όχι μόνο ένα φυσίγγιο δεν έστειλε για την ενίσχυση της Οργάνωσης, αλλά «μαγείρευε» στα διπλωματικά παρασκήνια σύλληψη του Διγενή και τερματισμό του Αγώνα. Ο Αβέρωφ, όπως θα γράψει αργότερα «το δεξί του χέρι», Άγγελος Βλάχος, είχε λάβει την οριστική απόφαση να «δέσει» τα χέρια του επικίνδυνου Γρίβα, γιατί όχι και να τον παραδώσει στους Άγγλους, αν τα κατάφερνε. Στέλνεται στην Κύπρο ως γενικός Πρόξενος ο ίδιος ανεκδιήγητος Βλάχος και αρχίζει μυστικές επαφές με τους Άγγλους κατακτητές. Την προδοτική του αυτή στάση θα την ομολογήσει αργότερα ο ίδιος σε δύο βιβλία του για το Κυπριακό. Για την αποστολή αυτή του Βλάχου υπάρχουν επίσημα έγγραφα και ενισχύονται από την ενέργεια του ίδιου, ο οποίος άνοιγε τις επιστολές του Διγενή, σε συγγενείς και συνεργάτες του, που μεταβιβάζονταν στην Αθήνα μέσω του Ελληνικού Προξενείου στη Λευκωσία.

Ένας άλλος κορυφαίος σύμβουλος του Καραμανλή και Υπουργός της Κυβέρνησης ήταν ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, που έγινε αργότερα και Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας. Όταν στις 10 Μαΐου 1956, ημέρα που βάδισαν στην αγχόνη οι πρώτοι ηρωομάρτυρες του Απελευθερωτικού μας Αγώνα, Αντρέας Δημητρίου και Μιχαλάκης Καραολής, με τον Ύμνο της Λευτεριάς στα χείλη, η φοιτητική και εργαζόμενη νεολαία της Αθήνας οργάνωναν πρωτοφανή στα ελλαδικά χρονικά, σε όγκο και παλμό, εκδήλωση καταδίκης του βρετανικού εγκλήματος. Και ο Υπουργός Τσάτσος διέταξε τα Σώματα Ασφαλείας με την «ιστορική» εντολή «τσακίστε τους διαδηλωτές». Αποτέλεσμα της εντολής αυτής ήταν αιματηρές συγκρούσεις των Σωμάτων Ασφαλείας με τους διαδηλωτές φοιτητές και εργαζόμενους νέους της Αθήνα. Κατά τις συγκρούσεις αυτές έχασαν τη ζωή τους τρεις διαδηλωτές και ένας αστυνομικός, ενώ τραυματίστηκαν δεκάδες άλλοι. Την εθνικά απαράδεκτη αυτή στάση του Τσάτσου την είχε συζητήσει επανειλημμένα με δυσφορία, με τα μέλη του Γραφείου Εθναρχίας στην Αθήνα, ο αείμνηστος Αρχιεπίσκοπος Σπυρίδωνας Βλάχος. Ο κουνιάδος του Τσάτσου, ποιητής Γεώργιος Σεφέρης, που ήταν πρέσβης και ασχολείτο με το Κυπριακό, έλεγε στην αδελφή του Ιωάννα: «Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί ο Κωστάκης δεν χωνεύει τους εθναρχικούς συμβούλους».

Και ενώ ο Αγώνας βρισκόταν στο απόγειό του, οι ανεκδιήγητοι Αβέρωφ, Βλάχος και άλλα μέλη της κυβέρνησης Καραμανλή, υπέσκαπταν τον Αγώνα και απεργάζονταν σύλληψη ή και δολοφονία του Διγενή, για να τερματιστεί ο Αγώνας και να προχωρήσουν σε «συμφωνημένη λύση». Γράφει στο ημερολόγιό του ο διάσημος Αμερικανός δημοσιογράφος- δημοσιολόγος, Σάιρους Σουλτσμπέργκερ, στις 14 Δεκεμβρίου 1956: «Προγευμάτισα με τον Ευάγγελο Αβέρωφ, Υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδας και τον Γιώργο Σεφέρη, τον ποιητή, και τον Τσαρλς Γιοτ, Σύμβουλό της στην ενταύθα (Αθήνα) πρεσβεία μας (ΗΠΑ). Είναι πολύ ανήσυχοι για την αύξηση της δημοτικότητας του Στρατηγού Γρίβα σε ολόκληρη την Ελλάδα. Ήταν συνταγματάρχης κατά τον πόλεμο εναντίον των Ιταλών στην Αλβανία. Στη συνέχεια οργάνωσε την ‘‘Χ’’, μια ομάδα αξιωματικών της άκρας δεξιάς, οι οποίοι πολέμησαν τους κομμουνιστές στην κατοχή. Ο Γρίβας γεννήθηκε στην Κύπρο, αλλά φοίτησε στην Ελληνική Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων. Βρίσκεται τώρα στην Κύπρο επικεφαλής της ‘‘παράνομης’’ οργάνωσης ΕΟΚΑ. Αφότου ο Αρχιεπίσκοπος και Εθνάρχης Μακάριος και η Εθναρχία ολόκληρη εξορίσθηκαν από την Κύπρο, ο Γρίβας είναι ο μόνος εκπρόσωπος του ελληνικού πληθυσμού της νήσου. Έχει καταστεί θρυλική μορφή στην Ελλάδα και ο Αβέρωφ φοβάται ότι ο Γρίβας δύναται κάλλιστα να εκλεγεί μια μέρα και Πρωθυπουργός, χάρη στη στρατιωτική του δράση στην Κύπρο».

Για την ίδια συνάντησή του με τον Αβέρωφ και τον Σεφέρη, ο Σουλτσμπέργκερ γράφει: «Οι Έλληνες δεν είναι βέβαιοι κατά πόσον θα συμφωνεί η ΕΟΚΑ με μιαν ανθενωτική λύση και γι’ αυτό ο Αβέρωφ θέλει να πάω να πουλήσω τον Γρίβα στη φορτωτική. Μπορεί - αν μπορώ να είμαι κυνικός - να θέλει να με χρησιμοποιήσει για δόλωμα στην παγίδα, ώστε οι Βρετανοί να σκοτώσουν τον Γρίβα και να λύσουν το πρόβλημα. Ο Αβέρωφ ομολόγησε ειλικρινά, ότι ο Γρίβας ήταν σε θέση όχι μόνο να τορπιλίσει την ενδεχόμενη συμφωνία, αλλά και να επιφέρει την ανατροπή της ελληνικής Κυβέρνησης». Από την αποκάλυψη αυτή του Αμερικανού δημοσιογράφου συνάγεται αβίαστα το συμπέρασμα ότι ο Αβέρωφ και οι συνεργάτες του απεργάζονταν ανθενωτική λύση, υπέσκαπταν τον Αγώνα της ΕΟΚΑ, κατασκόπευαν και αν μπορούσαν θα δολοφονούσαν τον Διγενή για να προέλθουν σε συμφωνία με τους Βρετανούς και τους Τούρκους ερήμην του κυπριακού λαού.

Δυστυχώς, αυτή ήταν η στάση των Κυβερνήσεων Παπάγου και Καραμανλή στον Απελευθερωτικό Ενωτικό Αγώνα της ΕΟΚΑ. Μια στάση, που οδήγησε τον Ελληνισμό της Κύπρου, ερήμην του, αντί στην Ένωση με την Ελλάδα, στην επάρατη Ζυρίχη.