Κυπριακή Ραδιοφωνική Υπηρεσία: Από εργαλείο αποικιοκρατικού ελέγχου σε θεματοφύλακα πολιτιστικής μνήμης
Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και ουσιαστική συμμετοχή ολοκληρώθηκε ο 26ος κύκλος διαλέξεων του Ζηνώνειου Ελεύθερου Πανεπιστημίου στη Λάρνακα, με την τελική διάλεξη να πραγματοποιείται στις 27 Μαΐου 2025, στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Η διάλεξη, που προσέλκυσε το κοινό και προκάλεσε γόνιμο προβληματισμό, είχε ως κεντρικό άξονα τη λειτουργία και τον ρόλο της Κυπριακής Ραδιοφωνικής Υπηρεσίας (ΚΡΥ) κατά την αποικιακή περίοδο, με εισηγήτρια την διδακτορική ερευνήτρια κα Δόξα Κωμοδρόμου.
Η πρώτη συστηματική προσέγγιση σε επιστημονικό επίπεδο από τη Δόξα Κωμοδρόμου
Η μελέτη της κας Κωμοδρόμου, προϊόν εκτεταμένης αρχειακής έρευνας, φώτισε μια λιγότερο διερευνημένη πτυχή της κυπριακής ιστορίας, αναδεικνύοντας την ΚΡΥ όχι ως απλό μέσο ενημέρωσης, αλλά ως στρατηγικό εργαλείο της αποικιακής διοίκησης για την επιβολή ιδεολογικού ελέγχου και την καταστολή του εθνικού κινήματος των Ελλήνων Κυπρίων. Αναλύθηκαν παραδείγματα προπαγανδιστικών εκπομπών, οι προσπάθειες του κοινού για αντίσταση, η κοινωνική αποδοχή ή απόρριψη του μέσου, καθώς και περιστατικά δολιοφθοράς. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη μετάβαση από την ΚΡΥ στο Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου (ΡΙΚ) μετά την ανακήρυξη της Ανεξαρτησίας, σηματοδοτώντας την εξέλιξη του ραδιοφώνου από όργανο αποικιακής κυριαρχίας σε θεσμό διατήρησης και προβολής της ιστορικής και πολιτιστικής ταυτότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Τη διάλεξη συντόνισε ο Γενικός Διευθυντής του ΡΙΚ, κ. Θανάσης Τσώκος, ο οποίος επισήμανε πως η διδακτορική έρευνα οφείλει να γεννά νέα ερωτήματα και επιστημονικούς προβληματισμούς που θα εμπνεύσουν τις επόμενες γενιές. Τόνισε επίσης ότι η μελέτη της κας Κωμοδρόμου είναι η πρώτη συστηματική προσέγγιση του συγκεκριμένου θέματος σε επιστημονικό επίπεδο, ανοίγοντας τον δρόμο για περαιτέρω έρευνα.
Ο Δήμαρχος Λάρνακας, κ. Ανδρέας Βύρας, στον χαιρετισμό του εξήρε τον θεσμό του Ζηνώνειου Ελεύθερου Πανεπιστημίου, ο οποίος, όπως ανέφερε, με σταθερότητα και ποιότητα καλλιεργεί τη γνώση, τον δημόσιο διάλογο και τη συμμετοχή των πολιτών στην πνευματική ζωή. Ευχαρίστησε θερμά το ΡΙΚ, καθώς και τους υποστηρικτές της διοργάνωσης, όπως την εφημερίδα «Πολίτης» και το UCY Voice. Ακολούθως, ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Κύπρου, Καθηγητής Τάσος Χριστοφίδης, συνεχάρη την κα Κωμοδρόμου για την επιστημονική της προσέγγιση, σημειώνοντας ότι η εργασία της συμβάλλει ουσιαστικά στον εμπλουτισμό της συλλογικής μνήμης και της πολιτιστικής ταυτότητας του τόπου. Παράλληλα, εξέφρασε την ικανοποίησή του για τη διαχρονική συνεργασία με τον Δήμο Λάρνακας και άλλους τοπικούς φορείς.
Ο Πρόεδρος της Προοδευτικής Κίνησης Λάρνακας, κ. Χρυσόστομος Παπαϊωάννου, σημείωσε ότι ο φετινός κύκλος διαλέξεων ανέδειξε σημαντικά επιστημονικά και κοινωνικά ζητήματα, τονίζοντας την ανάγκη συνέχισης ενός ανοικτού διαλόγου ανάμεσα στην επιστήμη, την τέχνη και την κοινωνία. Αντίστοιχα, η Πρόεδρος της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών, κα Αγγέλα Καϊμακλιώτη, επεσήμανε τη σημασία του θεσμού ως πυλώνα πολιτιστικής και πνευματικής ανάπτυξης της Λάρνακας. Μετά την ολοκλήρωση της παρουσίασης, ακολούθησε συζήτηση με το κοινό, το οποίο έθεσε ερωτήματα και προβληματισμούς, υπογραμμίζοντας το ζωντανό ενδιαφέρον για την ιστορική αναψηλάφηση της ραδιοφωνικής ιστορίας της Κύπρου.
Η τελετή ολοκληρώθηκε με την απονομή πιστοποιητικών συμμετοχής στους παρευρισκόμενους που παρακολούθησαν τον φετινό κύκλο διαλέξεων (2024–2025), ενώ ανανεώθηκε το ραντεβού για την επόμενη ακαδημαϊκή χρονιά. Η μαγνητοσκοπημένη διάλεξη είναι διαθέσιμη στον ακόλουθο σύνδεσμο: https://bit.ly/3Hjv10c.
