Εισπνεόμενες ουσίες: Κίνδυνος που δεν φαίνεται, αλλά σκοτώνει

Σοκ και θλίψη προκαλεί η είδηση του τραγικού θανάτου 17χρονου στην Πάφο, ο οποίος φέρεται να έχασε τη ζωή του το βράδυ της περασμένης Κυριακής (27 Απριλίου), μετά από εισπνοή γκαζιού - πιθανόν σε συνδυασμό με άλλες ναρκωτικές ουσίες.

Πληροφορίες από αρμόδια πηγή αναφέρουν ότι η χρήση γκαζιού, είτε ως υποκατάστατου είτε σε συνδυασμό με ψυχοδραστικές ουσίες, παρουσιάζει αυξητική τάση, κυρίως μεταξύ νεαρών ατόμων.

Το φαινόμενο, που δεν είναι άγνωστο στις αρμόδιες Αρχές και την επιστημονική κοινότητα, έχει επανειλημμένα αναδειχθεί ως επικίνδυνη πρακτική, με ειδικούς να προειδοποιούν για σοβαρούς κινδύνους για την υγεία και τη ζωή.

Σημειώνεται ότι στην Πάφο έχει καταγραφεί και παλαιότερα περιστατικό εισπνοής γκαζιού, γεγονός που υποδηλώνει πως το πρόβλημα δεν είναι μεμονωμένο.

Η χρήση τέτοιων ουσιών αποτελεί διεθνώς αναγνωρισμένο κίνδυνο και, όπως φαίνεται, η Κύπρος δεν μένει ανεπηρέαστη.

«Είναι εισπνεόμενο ναρκωτικό με ψυχοδραστικές επιδράσεις»

Τι μπορεί να προκαλέσει η εισπνοή γκαζιού

Μιλώντας στη «Σημερινή» ο παιδίατρος και μέλος της Παιδιατρικής Εταιρείας Κύπρου, Νικόλαος Κονναρής, ανέφερε ότι η κατάχρηση πτητικών ουσιών και η εισπνοή τοξικών αερίων μπορεί να επιφέρουν σοβαρά προβλήματα υγείας.

Τόνισε ότι η εισπνοή αερίου βουτανίου (ή μείγματος προπανίου/βουτανίου), επίσης γνωστή ως υγρό αναπτήρα, είναι συχνή, ειδικά μεταξύ των παιδιών και των εφήβων, για λόγους που σχετίζονται με το αίσθημα ευφορίας και ευχαρίστησης και επειδή ως ουσία είναι φθηνή και εύκολη στην ανεύρεσή της και δεν υπόκειται σε νομικό έλεγχο. Η κλινική εικόνα μπορεί να κυμαίνεται από ευφορία και σύγχυση έως επιληπτικές κρίσεις και κώμα. Απειλητικές για τη ζωή αρρυθμίες και θάνατος μπορεί να συμβούν λόγω καρδιοπνευμονικής κατάρρευσης.

Ερωτηθείς για το τι είναι ακριβώς το laughing gas (αέριο γέλιου) απάντησε πως είναι εισπνεόμενο ναρκωτικό, με ψυχοδραστικές επιδράσεις διάρκειας μερικών λεπτών και χρησιμοποιείται στον ιατρικό τομέα ως αναισθητικό.

Οι χρήστες παρουσιάζουν έντονη επιθυμία να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν τις εισπνεόμενες ουσίες, ιδιαίτερα μετά από συνεχόμενη χρήση για μερικές ημέρες. Οι τακτικοί χρήστες που σταματούν να παίρνουν εισπνεόμενες ουσίες υποφέρουν από συμπτώματα στέρησης, τα οποία μπορεί να συμπεριλαμβάνουν ναυτία, υπερβολική εφίδρωση, μυϊκές κράμπες, πονοκεφάλους, ρίγη, αναστάτωση, τρέμουλο και παραισθήσεις.

Οι επιπτώσεις και οι παρενέργειες από τα εισπνεόμενα ναρκωτικά

Οι επιπτώσεις από τα εισπνεόμενα ναρκωτικά, σύμφωνα με τον κ. Κονναρή, μπορεί να είναι άμεσες με τη χρήση και την κατευθείαν επίδρασή τους στο νευρικό σύστημα με αλλοίωση της συνείδησης. Μέσα σε ελάχιστο χρόνο ο χρήστης βιώνει μέθη και άλλες συνέπειες, παρόμοιες με εκείνες της χρήσης αλκοόλ.

Επίσης, οι παρενέργειες που μπορεί κάποιος να βιώσει κατά τη διάρκεια, η αμέσως μετά τη χρήση τους, είναι μπερδεμένη ομιλία, μέθη, ζάλη, ανικανότητα συντονισμού κίνησης, ψευδαισθήσεις και παραισθήσεις όπως και σοβαρούς πονοκεφάλους.

Η παρατεταμένη εισπνοή αυτών των χημικών μπορεί να επιφέρει άτακτους και ταχείς καρδιακούς παλμούς και να οδηγήσει σε καρδιακή ανακοπή και θάνατο μέσα σε λίγα λεπτά.

Σε μακροχρόνια χρήση μπορεί να παρατηρηθεί εξασθένιση μυών, αποπροσανατολισμός, διαταραχές μνήμης, έλλειψη συντονισμού, οξυθυμία, κατάθλιψη όπως και σοβαρή μη αναστρέψιμη βλάβη στην καρδιά, στο ήπαρ, στα νεφρά και στους πνεύμονες.

Οι εισπνεόμενες ουσίες είναι ναρκωτικά και μπορεί να είναι εθιστικές σε σωματικό και ψυχολογικό επίπεδο.

Χρήση για ψυχαγωγικούς σκοπούς - επικινδυνότητα

Οι ευφορικές ιδιότητες του υποξειδίου του αζώτου έχουν οδηγήσει από πολύ νωρίς στη χρήση του για ψυχαγωγικούς σκοπούς. Το αέριο διοχετεύεται σε μπαλόνια, απ’ όπου και εισπνέεται από τον χρήστη. Υπό το πρόσχημα της πώλησης ανταλλακτικών φυσίγγων για συστήματα διανομής κρέμας σαντιγί, διακινούνται στο εμπόριο ανταλλακτικά-φύσιγγες για χρήστες υποξειδίου του αζώτου για σκοπούς διασκέδασης.

Το υποξείδιο του αζώτου είναι ασφυξιογόνο αέριο, καθώς εκτοπίζει το οξυγόνο στην περίπτωση διαρροής του σε κλειστούς χώρους.

Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, η εισπνοή του αερίου γέλιου ενδέχεται να προκαλέσει διαταραχή της αρτηριακής πίεσης, ζάλη, κεφαλαλγία, ναυτία και έμετο, καθώς και ανεξέλεγκτη συμπεριφορά που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή του ίδιου του χρήστη.

«Η παρατεταμένη εισπνοή μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή ανακοπή και θάνατο μέσα σε λίγα λεπτά»

Ψυχολογικές και κοινωνικές διαστάσεις

Η χρήση τέτοιων ουσιών αποτελεί ένα σύνθετο φαινόμενο, που επηρεάζεται από πολλούς ψυχολογικούς και κοινωνικούς παράγοντες. Συχνά, το άτομο οδηγείται στη χρήση τους από περιέργεια, επιθυμία για πειραματισμό ή αναζήτηση προσωρινής διαφυγής από την καθημερινότητα. Η χαμηλή αυτοεκτίμηση, τα συναισθηματικά κενά, το άγχος ή η κατάθλιψη ενδέχεται επίσης να εντείνουν την τάση για εξάρτηση.

Σε κοινωνικό επίπεδο, η πίεση από το περιβάλλον, οι δυσλειτουργικές οικογενειακές σχέσεις, η απουσία υποστηρικτικού δικτύου ή η έκθεση σε περιθωριακές ομάδες μπορούν να λειτουργήσουν ως καταλυτικοί παράγοντες. Ειδικά στους εφήβους και τους νέους, ο ρόλος της παρέας και η ανάγκη για αποδοχή συχνά παίζουν καθοριστικό ρόλο στην έναρξη της χρήσης.

Ο εντοπισμός ενός χρήστη δεν είναι πάντοτε εύκολος, καθώς τα εξωτερικά συμπτώματα μοιάζουν με αυτά της μέθης. Η εξάρτηση μπορεί να εμφανιστεί πολύ γρήγορα, ενώ η διάρκεια της επίδρασης των ουσιών ποικίλλει ανάλογα με τον οργανισμό και τις συνθήκες χρήσης.

Η κατανόηση των βαθύτερων αιτιών που οδηγούν στη χρήση είναι απαραίτητη για την πρόληψη και την αποτελεσματική παρέμβαση. Η ευαισθητοποίηση της κοινωνίας και η ενίσχυση της ψυχοκοινωνικής υποστήριξης μπορούν να λειτουργήσουν ως σημαντικά αντίβαρα απέναντι στο φαινόμενο της εξάρτησης.