Η Πολιτεία αδικεί τις πολύτεκνες οικογένειες: Ώρα για αναθεώρηση του επιδόματος τέκνου

Σε μια εποχή όπου η υπογεννητικότητα συνιστά διαρκή πρόκληση για την ελληνική κοινωνία, η στήριξη των οικογενειών με τρία ή περισσότερα παιδιά δεν θα έπρεπε να είναι αντικείμενο κοινωνικού διαχωρισμού, αλλά ζήτημα εθνικής προτεραιότητας. Παρ’ όλα αυτά, το ισχύον πλαίσιο του επιδόματος τέκνου, καθώς και οι προβλέψεις του νέου νομοσχεδίου που τελεί υπό διαβούλευση, εντείνουν τις ανισότητες εις βάρος των πολύτεκνων οικογενειών.

Ενιαία περιουσιακά όρια: Ένα αδικαιολόγητο μέτρο

Το σημερινό περιουσιακό όριο των 1.200.000 ευρώ εφαρμόζεται οριζόντια, ανεξαρτήτως του αριθμού τέκνων που έχει μια οικογένεια. Αυτή η προσέγγιση αγνοεί τις αυξημένες ανάγκες των πολύτεκνων οικογενειών και λειτουργεί τιμωρητικά απέναντί τους. Μια δίκαιη μεταρρύθμιση θα όφειλε να προβλέπει αύξηση του περιουσιακού ορίου κατά τουλάχιστον 400.000 ευρώ για κάθε επιπλέον παιδί μετά το πρώτο.

Εισοδηματικά όρια χωρίς αναλογική λογική

Τα ισχύοντα εισοδηματικά όρια για τη χορήγηση του επιδόματος παρουσιάζουν έντονη αναντιστοιχία με τις πραγματικές ανάγκες των οικογενειών:

• 1 παιδί: €49.000
• 2 παιδιά: €59.000
• 3 παιδιά: €64.000
• 4 παιδιά: €69.000

Οι αυξήσεις ανά παιδί μειώνονται προοδευτικά, τη στιγμή που οι ανάγκες αυξάνονται εκθετικά. Εάν εφαρμοζόταν λογική αναλογικότητα, το εισοδηματικό όριο θα όφειλε να αυξάνεται κατά €16.333 για κάθε επιπλέον παιδί πέραν του πρώτου. Ακόμα πιο δίκαιη θα ήταν η εφαρμογή της μεθόδου του ισοδύναμου διαθέσιμου εισοδήματος, η οποία θα τοποθετούσε το ανώτατο όριο για τετρατεκνική οικογένεια στις €85.000 περίπου.

Καμία τιμαριθμική αναπροσαρμογή

Παρά την καταγεγραμμένη αύξηση του πληθωρισμού κατά 18% από το 2015 (βάσει του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή), τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια παραμένουν αμετάβλητα. Η έλλειψη τιμαριθμικής προσαρμογής καταδεικνύει την αποσύνδεση της κοινωνικής πολιτικής από την οικονομική πραγματικότητα που βιώνουν οι οικογένειες.

Το Νέο Νομοσχέδιο: Επιδείνωση αντί διόρθωσης

Το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο, αντί να διορθώνει τις παραπάνω στρεβλώσεις, τις παγιώνει. Ενδεικτικά:

• Το περιουσιακό όριο παραμένει αμετάβλητο.
• Τα εισοδηματικά όρια αυξάνονται οριζόντια κατά μόλις €2.000 ανεξαρτήτως αριθμού τέκνων.
• Στην κατηγορία του 50% του επιδόματος, η αύξηση είναι €10.000 για οικογένεια με ένα παιδί, αλλά μόλις €5.000 για τετρατεκνική οικογένεια – τη στιγμή που το δίκαιο ποσό θα έπρεπε να φτάνει τα €40.000.

Παρά τις εξαγγελίες περί εφαρμογής του ισοδύναμου διαθέσιμου εισοδήματος, η προτεινόμενη ρύθμιση δεν ενσωματώνει τις αναγκαίες αλλαγές στην κλιμάκωση των εισοδηματικών κριτηρίων. Πρόκειται για πολιτική επιλογή που οδηγεί στον συστηματικό αποκλεισμό των πολύτεκνων οικογενειών της μεσαίας τάξης.

Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους

Από την προβλεπόμενη διεύρυνση των δικαιούχων του επιδόματος, εκτιμάται πως θα ωφεληθούν περίπου 16.000 παιδιά. Ωστόσο, μόλις 1.000 εξ αυτών θα προέρχονται από πολύτεκνες οικογένειες, ενώ περίπου άλλα 1.000 θα αποκλειστούν πλήρως. Η νομοθετική αυτή πρωτοβουλία όχι μόνο δεν αποκαθιστά την αδικία – τη νομιμοποιεί.

Ηθικό και πολιτικό χρέος

Όταν η Πολιτεία γνωρίζει ότι ο νόμος αδικεί τα παιδιά πολύτεκνων οικογενειών, οφείλει είτε να εντάξει όλα τα τέκνα τους στη διεύρυνση, είτε να προχωρήσει σε ουσιαστική διόρθωση των στρεβλώσεων. Οτιδήποτε λιγότερο συνιστά συνειδητή αδιαφορία για τις ανάγκες των πλέον πολυμελών οικογενειών της χώρας – ιδίως όταν η λήψη του επιδόματος τέκνου αποτελεί βασική προϋπόθεση για μια σειρά άλλων παροχών προς τα παιδιά.

*Μέλος της Παγκύπριας Οργάνωσης Πολυτέκνων