Στο μικροσκόπιο η διαδικασία έγκρισης φαρμάκων για καρκινοπαθείς
Οι καθυστερήσεις και οι τρεις βασικές πληγές του συστήματος

Με αυξανόμενη ανησυχία παρακολουθεί η κυπριακή κοινωνία τις καθυστερήσεις που παρατηρούνται στην παροχή εξειδικευμένων φαρμάκων σε ογκολογικούς ασθενείς, γεγονός που, σύμφωνα με βουλευτές, γιατρούς και εκπροσώπους ασθενών, θέτει σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές.
Το θέμα τέθηκε επανειλημμένα ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Υγείας, με τον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας να καλείται να δώσει εξηγήσεις και να δεσμευτεί για άμεσες βελτιώσεις.
Όπως πληροφορείται η «Σ», οι γιατροί ανησυχούν ότι η καθυστέρηση αυτή θα στερήσει από την Κύπρο το πλεονέκτημά της στα ποσοστά επιβίωσης ασθενών με ορισμένες μορφές καρκίνου.
Μέλη της Επιτροπής Υγείας δήλωσαν πως κάθε εβδομάδα γίνονται δέκτες αριθμού παραπόνων από ασθενείς ή συγγενείς ασθενών, που είτε περιμένουν να λάβουν απάντηση από την αρμόδια επιτροπή του ΟΑΥ είτε το αίτημά τους έχει απορριφθεί και δεν ξέρουν τι να κάνουν. Οι βουλευτές έκαναν λόγο για πολύ μεγάλη και αδικαιολόγητη καθυστέρηση στην έγκριση φαρμάκων, υπογραμμίζοντας ότι η Επιτροπή Υγείας δεν θα αφήσει αυτό το θέμα να πάει σε βάθος χρόνου, γιατί μιλάμε πλέον για ανθρώπινες ζωές.
Τρεις κρίσιμες παθογένειες
Ο βουλευτής της ΕΔΕΚ, Ανδρέας Αποστόλου, που ενέγραψε και το θέμα στη Βουλή, δήλωσε στη «Σ» ότι τρία είναι τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ογκολογικοί ασθενείς και οι θεράποντες ιατροί τους.
Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, το πρώτο ζήτημα είναι ότι κάποια φάρμακα θα έπρεπε να είναι ήδη ενταγμένα στα πρωτόκολλα και να μη χρειάζονται έγκριση. Επεσήμανε ότι, όταν είναι στα πρωτόκολλα ένα φάρμακο, είναι στην «οπλοθήκη» του γιατρού, για να μπορέσει να το δώσει άμεσα στον ασθενή του χωρίς να χρειάζεται έγκριση. Τόνισε πως πολλά φάρμακα πρέπει να ενταχθούν στα πρωτόκολλα, γιατί υπάρχει καθυστέρηση. Αν γίνει αυτό, τότε θα μειωθούν και οι αιτήσεις προς αυτήν την επιτροπή που τις εξετάζει, καθώς πολλά από τα φάρμακα θα έπρεπε να ήταν δεδομένα για τον ασθενή.
Το δεύτερο σημείο που ανέδειξε, αφορά την ανάγκη επιτάχυνσης των διαδικασιών για την έγκριση φαρμάκων. Όπως εξήγησε, θα πρέπει να επισπευσθούν οι διαδικασίες, για να γίνεται η εξέταση τόσο των αιτήσεων όσο και των ενστάσεων.
Ωστόσο, ιδιαίτερα προβληματική χαρακτηρίζει και την περίπτωση των απορρίψεων αιτήσεων, όταν υπάρχει διαφωνία μεταξύ ογκολόγων και επιτροπής.
Συγκεκριμένα, σε κάποιες περιπτώσεις ο ογκολόγος του ενός ασθενούς επιμένει ότι ένα φάρμακο πρέπει να το λάβει, ενώ η επιτροπή διαφωνεί. Όπως δήλωσε ο κ. Αποστόλου, πρέπει να βρεθεί μια λύση όταν υπάρχει μια διαφωνία μεταξύ των ογκολόγων και της επιτροπής και ότι δεν μπορεί να είναι στη μέση ο ασθενής. Απαιτείται συνεννόηση ανάμεσα στην επιτροπή και τους θεράποντες ιατρούς, ώστε να υπάρχει μία επιστημονική απόδειξη και να γνωρίζει ο ασθενής αν μπορεί να πάρει ένα φάρμακο, αν θα τον εξυπηρετήσει και τα λοιπά.
Οι καταγγελίες δεν περιορίζονται μόνο στον χρόνο απόκρισης αλλά και στην ίδια τη διαδικασία, καθώς, όπως καταγγέλλουν, το έντυπο που καλούνται να συμπληρώσουν οι γιατροί για να υποβάλουν το αίτημά τους για τους ασθενείς τους είναι περίπλοκο και περιλαμβάνει αρκετά αχρείαστα ερωτήματα. Σημειώνεται ότι, ακόμα και να προκύψει έγκριση, σε κάποιες περιπτώσεις ο ασθενής δεν έχει χρόνο μπροστά του για να κάνει τη θεραπεία του.
Σημείωσε επίσης πως η γραφειοκρατία παραμένει εμπόδιο, καθώς καθυστερούν ακόμα παραπάνω οι διαδικασίες. Ξεκαθάρισε πως αυτό το ζήτημα είναι σε διαδικασία επίλυσης, αλλά πρέπει να γίνει περαιτέρω δουλειά μεταξύ της Ογκολογικής Εταιρείας και του ΟΑΥ για να κλείσει το θέμα.
Όταν ρωτήθηκε πόσος χρόνος απαιτείται για την εξέταση μιας αίτησης, απάντησε ότι δεν χρειάζονται μήνες αλλά εβδομάδες, χρόνος που για έναν ογκολογικό ασθενή είναι πολύ σημαντικός.
Ολοκληρώνοντας, ο Ανδρέας Αποστόλου ανέφερε ότι, λόγω των συνεχών καταγγελιών που λαμβάνει, έθεσε το θέμα στην ατζέντα πριν από τη θερινή περίοδο, με στόχο να ασκήσουν κοινοβουλευτική πίεση.
Θέτουν ζήτημα υποστελέχωσης
Ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας, αναγνωρίζοντας τις αδυναμίες του συστήματος, έθεσε κάποια κριτήρια και διαδικασίες για μείωση του χρόνου εξέτασης, αλλά σίγουρα υπάρχουν ακόμα βελτιώσεις που πρέπει να γίνουν, ώστε η διαδικασία να καταστεί πιο αποτελεσματική. Σημειώνεται ότι η επιτροπή ονομαστικών αιτημάτων ήταν στη δικαιοδοσία του Υπουργείου Υγείας μέχρι το τέλος του 2024 και από την αρχή του χρόνου ανέλαβε ο ΟΑΥ.
Ο Οργανισμός κάνει λόγο για υποστελέχωση τόσο της ομάδας αξιολόγησης όσο και της ομάδας διαπραγμάτευσης, διαβεβαίωσε, όμως, ότι γίνεται προσπάθεια απλοποίησης και επιτάχυνσης των διαδικασιών, με στελέχωση των αρμόδιων τμημάτων και συνεργασία με την Ογκολογική Εταιρεία.
Ξεκαθάρισε πως τα επείγοντα περιστατικά εξετάζονται εκτάκτως από ειδική επιτροπή και πως καταβάλλεται προσπάθεια ώστε όλα τα εκκρεμή αιτήματα να εξεταστούν χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση.
Σημειώνεται πως τα φάρμακα εντάσσονται στο ΓεΣΥ και στόχος είναι ν’ αξιολογούνται και να εντάσσονται στους καταλόγους, ώστε να μην υπάρχει ανάγκη για ονομαστικά αιτήματα. Ωστόσο, οι διαδικασίες είναι περίπλοκες και πολυδιάστατες και δεν μπορούν να ολοκληρωθούν άμεσα.
Αξίζει ν’ αναφερθεί πως μέχρι σήμερα η κάθε χώρα προχωρεί με τη δική της αξιολόγηση, αλλά γίνονται προσπάθειες για μία κεντρική αξιολόγηση, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, για να βελτιωθούν τα χρονοδιαγράμματα.
Κρίσιμες οι επόμενες εβδομάδες
Για το ζήτημα δόθηκε στον ΟΑΥ προθεσμία μέχρι τα μέσα Ιουλίου ώστε να παρουσιάσει τις ενέργειες που έχει δρομολογήσει, ενώ παράλληλα ζητήθηκε όπως πραγματοποιηθεί συνάντηση για επανεξέταση της πορείας υλοποίησης των απαραίτητων αλλαγών.
Η κατάσταση απαιτεί συντονισμένη δράση, καθώς η απώλεια πολύτιμου χρόνου στην έγκριση και παροχή φαρμακευτικής αγωγής σε ογκολογικούς ασθενείς δεν είναι απλώς ζήτημα διαδικασιών ή αναποτελεσματικότητας, είναι ένα ζήτημα ζωής και θανάτου.
Κάθε εβδομάδα καθυστέρησης μπορεί να μεταφράζεται σε επιδείνωση της υγείας, απώλεια ελπίδας ή ακόμα και αμετάκλητες συνέπειες για τους ασθενείς και τις οικογένειές τους. Το επόμενο διάστημα θα είναι κρίσιμο και θα κρίνει κατά πόσον οι αρμόδιοι φορείς θα καταφέρουν ν’ αποκαταστήσουν την αξιοπιστία και την εμπιστοσύνη του κοινού.