Συγκλονιστική ανακάλυψη ανοικτά του Ρόουντ Άιλαντ - Βρέθηκε μετά από 250 χρόνια το ναυάγιο του θρυλικού πλοίου του Τζέιμς Κουκ

Μετά από δυόμισι αιώνες αναζητήσεων και εικασιών, το θρυλικό πλοίο του Βρετανού εξερευνητή, Τζέιμς Κουκ, το «HMS Endeavour», βρέθηκε στα ανοικτά των ακτών του Ρόουντ Άιλαντ στις ΗΠΑ.

Το ναυάγιο, που είχε παραμείνει χαμένο για περίπου 250 χρόνια, ταυτοποιήθηκε έπειτα από δεκαετίες υποβρύχιας και ιστορικής έρευνας.

Η σημαντική αυτή ανακάλυψη τεκμηριώνεται στην τελική έκθεση του Εθνικού Ναυτικού Μουσείου της Αυστραλίας (ANMM, Australian National Maritime Museum), που διεξάγει συστηματική μελέτη για το Endeavour από το 1999. Σύμφωνα με τον διευθυντή του μουσείου, Ντάριλ Καρπ, η έκθεση αποτελεί «το αποκορύφωμα 25 ετών σχολαστικής αρχαιολογικής εργασίας» και «οριστική δήλωση» για την ταυτότητα του ναυαγίου.

Ποιο ήταν το Endeavour και ο Τζέιμς Κουκ

Το HMS Endeavour απέκτησε ιστορική σημασία, καθώς ήταν το πλοίο με το οποίο ο Τζέιμς Κουκ πραγματοποίησε το ταξίδι του γύρω από τον κόσμο μεταξύ 1768 και 1771.

Κατά τη διάρκεια αυτής της αποστολής, το Endeavour έγινε το πρώτο ευρωπαϊκό πλοίο, που αποβιβάστηκε στην ανατολική ακτή της Αυστραλίας και πραγματοποίησε τον περίπλου της Νέας Ζηλανδίας.

Το Endeavour συνέβαλε καθοριστικά στη δημιουργία νέων χαρτών του κόσμου και στην εξερεύνηση του νότιου ημισφαιρίου.

Ο Τζέιμς Κουκ ήταν ένας από τους σημαντικότερους Βρετανούς θαλασσοπόρους, χαρτογράφους και εξερευνητές του 18ου αιώνα.

Έμεινε γνωστός για τα τρία μεγάλα εξερευνητικά του ταξίδια στον Ειρηνικό Ωκεανό, τα οποία έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην κατανόηση του κόσμου εκείνης της εποχής.

Το πρώτο του ταξίδι έγινε το 1768 έως 1771 με το θρυλικό πλοίο Endeavour, εξερεύνησε τη Νέα Ζηλανδία και χαρτογράφησε την ανατολική ακτή της Αυστραλίας, αποτελώντας τον πρώτο Ευρωπαίο που αποβιβάστηκε εκεί.

Στο δεύτερο ταξίδι του το 1772, το οποίο διήρκεσε τρία χρόνια (έως το 1775) κατάφερε να πάει πιο νότια από κάθε άλλον μέχρι τότε και επιβεβαίωσε ότι η Terra Australis, μία θεωρητική ήπειρος δεν υπήρχε όπως πίστευαν.

Στο τρίτο και τελευταίο ταξίδι της ζωής του (1776-1779), αναλώθηκε στην αναζήτηση του Βορειοδυτικού Περάσματος στον Αρκτικό Κύκλο και στην εξερεύνηση της Χαβάης, όπου και άφησε την τελευταία του πνοή μετά από σύγκρουση με ντόπιους το 1779.

Ο Κουκ χαρτογράφησε με ακρίβεια περιοχές που ήταν έως τότε άγνωστες στους Ευρωπαίους, συνέβαλε σημαντικά στην επιστήμη, τη γεωγραφία και τη ναυσιπλοΐα, ενώ ήταν ο πρώτος που σταμάτησε το σκορβούτο (ασθένεια που μάστιζε το πλήρωμα των πλοίων λόγω έλλειψης βιταμίνης C) ρυθμίζοντας τη δίαιτα με την προληπτική λήψη κίτρου και ξινολάχανου.

Πώς ένα τόσο ιστορικό πλοίο κατέληξε στο πάτο της θάλασσας

Μετά το ιστορικό του ταξίδι, το Endeavour αξιοποιήθηκε ως μεταγωγικό πλοίο για τον βρετανικό στρατό.

Το 1775, αγοράστηκε από την εταιρεία Mather & Co., επισκευάστηκε και μετονομάστηκε σε «Lord Sandwich».
Το πλοίο συμμετείχε στην Αμερικανική Επανάσταση (1775-1783) και βυθίστηκε σκόπιμα το 1778 στο λιμάνι του Νιούπορτ, στο Ρόουντ Άιλαντ.

Το ναυάγιο αναγνωρίστηκε ως «RI 2394», ενώ η λεπτομερής σύγκριση των ξύλινων τμημάτων με τα αρχικά σχέδια του Endeavour απέδειξε ότι η κατασκευή ταυτιζόταν με εντυπωσιακή ακρίβεια.  Οι μετρήσεις του ναυαγίου ταίριαζαν με εκείνες που ελήφθησαν κατά τη διάρκεια μιας έρευνας του 1768 για το Endeavour.

Όπως ισχυρίζεται ο αρχαιολόγος του Εθνικού Ναυτικού Μουσείου της Αυστραλίας, Κίραν Χόστι :
«Το μέγεθος όλων των σκαριφημάτων ξυλείας είναι σχεδόν πανομοιότυπο με το Endeavour, και μιλάω με ακρίβεια χιλιοστών - όχι εκατοστών, αλλά χιλιοστών».

«Το μαντήλι του κορμού είναι πανομοιότυπο, απολύτως πανομοιότυπο. Αυτό το μαντήλι στο στέλεχος είναι επίσης ένα πολύ μοναδικό χαρακτηριστικό - εξετάσαμε ένα σωρό σχέδια πλοίων του 18ου αιώνα και δεν μπορούμε να βρούμε κάτι άλλο παρόμοιο», τόνισε ο Χόστι.

Οι ερευνητές μπόρεσαν να επιβεβαιώσουν ότι επρόκειτο πράγματι για το χαμένο πλοίο του Κουκ, συγκρίνοντας το ναυάγιο με τα ιστορικά σχέδια του πλοίου, καθώς η τοποθέτηση ορισμένων ξύλων ταίριαζε απόλυτα με τις θέσεις του κύριου και του πρωραίου ιστού του στο περίγραμμα.

Πρόσθετη ανάλυση της ξυλείας αποκάλυψε ότι πρόκειται για βρετανικής προέλευσης ξύλο, ενώ τα ιστορικά δεδομένα συμφωνούν με την επισκευή του Endeavour το 1776.

Αντιδράσεις και επιφυλάξεις

Παρά τα αναλυτικά στοιχεία, που παρουσίασε το Εθνικό Ναυτικό Μουσείο της Αυστραλίας, δεν έλειψαν οι αντιδράσεις.

Το Rhode Island Marine Archaeology Project (Θαλάσσιο Πρότζεκτ Αρχαιολογίας Ρόουντ Άιλαντ, RIMAP), που συνέβαλε στην έρευαν και συνεργάστηκε με το μουσείο για την ανακάλυψη του πλοίου, είχε εκφράσει επιφυλάξεις, όταν  το μουσείο δημοσίευσε τα προκαταρκτικά ευρήματά του το 2022, κάνοντας λόγο για πρόωρη ανακοίνωση και παραβίαση της συνεργατικής σύμβασης.

Το μουσείο, ωστόσο, τόνισε την αξία της συνεργασίας με το RIMAP και αναγνώρισε τη συνεισφορά του στον εντοπισμό και τεκμηρίωση του ναυαγίου. 

Το RIMAP, από την άλλη, χωρίς να αποκλείει το ενδεχόμενο πως το πλοίο, που ανακαλύφθηκε πρόκειται για το Endeavour, δηλώνει ότι απαιτούνται ακόμη περισσότερα δεδομένα για οριστική επιβεβαίωση, καθώς «δεν αποκλείει άλλες υποψήφιες τοποθεσίες ναυαγίου».

Ο αρχαιολόγος Τζέιμς Χάντερ του Εθνικού Ναυτικού Μουσείου της Αυστραλίας, όμως, δηλώνει βέβαιος ότι το ναυάγιο που βρέθηκε είναι το Endeavour:

«Το πλοίο είχε σκοπίμως βυθιστεί, γι’ αυτό και δεν αναμέναμε να βρούμε αντικείμενα που να δηλώνουν άμεσα την ταυτότητά του – όπως καμπάνες ή ονόματα. Δεν θα βρείτε ποτέ μια πινακίδα που να λέει “Ο Κουκ ήταν εδώ”, αλλά έχουμε πολλά σημαντικά αποδεικτικά στοιχεία.

Οτιδήποτε είχε αξία θα είχε αφαιρεθεί από το πλοίο πριν βυθιστεί. Αλλά ό,τι έχει ανακτηθεί μέχρι τώρα είναι ενδεικτικό για το χρονικό πλαίσιο του 18ου αιώνα. Και μέχρι στιγμής βρήκαμε πολλά πράγματα που μαρτυρούν ότι πρόκειται για το Endeavour και τίποτα στην περιοχή που να λέει ότι δεν είναι».

Πηγή: Πρώτο Θέμα