Με τακτική Τουρκίας η Λιβύη στο μεταναστευτικό: Εργαλειοποίηση μεταναστών για γεωπολιτικούς στόχους

Ασφυκτικές είναι οι μεταναστευτικές ροές που δέχεται τις τελευταίες μέρες η Ελλάδα από τη Λιβύη. Μέσα σε λίγα εικοσιτετράωρα αφίχθηκαν στα παράλια της Κρήτης και της Γαύδου πάνω από 2.000 μετανάστες, θέτοντας σε συναγερμό τις ελληνικές Αρχές.

Τη δεδομένη στιγμή η Λιβύη φαίνεται ν’ ακολουθεί σταθερά τα βήματα της Τουρκίας όσον αφορά την εργαλειοποίηση των μεταναστευτικών ροών. Η χώρα της βόρειας Αφρικής, που εδώ και χρόνια αποτελεί βασική πύλη εξόδου μεταναστών προς την Ευρώπη, παρουσιάζει ανησυχητικά σημάδια κλιμάκωσης του ρόλου της στο μεταναστευτικό ζήτημα. Σύμφωνα με αξιωματούχους της χώρας, περισσότεροι από 3 έως 4 εκατομμύρια παράνομοι μετανάστες βρίσκονται εντός της λιβυκής επικράτειας. Πρόκειται για έναν αριθμό που προκαλεί έντονο προβληματισμό, καθώς μπορεί να μετατραπεί ανά πάσα στιγμή σε μοχλό γεωπολιτικής πίεσης προς την Ευρώπη και κυρίως την Ελλάδα.

Όλο και περισσότεροι αναλυτές επισημαίνουν ότι η Λιβύη φαίνεται να μιμείται την τουρκική στρατηγική, όπως αυτή εφαρμόστηκε κατά το παρελθόν στα σύνορα του Έβρου και στα ελληνικά νησιά του Αιγαίου. Μεταναστευτικές ροές, καθοδηγούμενες από την τουρκική πλευρά, χρησιμοποιήθηκαν τότε ως εργαλείο για πολιτικά και οικονομικά ανταλλάγματα. Τώρα, η Λιβύη εμφανίζεται να εφαρμόζει αντίστοιχη τακτική, επικεντρώνοντας την πίεση προς τη νότια Ελλάδα και την Κρήτη, υπονοώντας την ύπαρξη νέων μεταναστευτικών διαδρομών μέσω της Ανατολικής Μεσογείου.

Το τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019, που οριοθετεί θαλάσσιες ζώνες μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης παρακάμπτοντας πλήρως τα ελληνικά νησιά, αποτελεί το πλαίσιο συνεργασίας που ενδέχεται να υποθάλπει αυτού του είδους τις επιδιώξεις. Ουσιαστικά, δημιουργείται ένας διάδρομος στρατηγικής επιρροής που επιτρέπει σε Τουρκία και Λιβύη να συνεργάζονται άμεσα ή έμμεσα, όχι μόνο σε ενεργειακά και αμυντικά θέματα, αλλά και στο μέτωπο του μεταναστευτικού.

Η επιδίωξη οικονομικών ανταλλαγμάτων από την ΕΕ είναι ξεκάθαρη. Η Λιβύη, όπως ακριβώς και η Τουρκία στο παρελθόν, φαίνεται να προσπαθεί ν’ ανταλλάξει τον έλεγχο των μεταναστευτικών ροών με ευρωπαϊκά κονδύλια και πολιτικά οφέλη. Σε μια περίοδο κατά την οποία η Ευρώπη επανεξετάζει τη μεταναστευτική της πολιτική, η πίεση από νότιες πύλες εισόδου και ειδικά από μια χώρα με ασταθές πολιτικό τοπίο εντείνει τον βαθμό της αβεβαιότητας.

Τουρκία και Λιβύη υπέγραψαν συμφωνία αμυντικής συνεργασίας

Σε μιαν άλλη εξέλιξη, που φανερώνει τη συνεργασία των δύο χωρών, Λιβύη και Τουρκία υπέγραψαν νέα συμφωνία αμυντικής συνεργασίας, με στόχο την ενίσχυση του Λιβυκού Στρατού μέσω εκπαίδευσης, τεχνικής υποστήριξης και στρατιωτικής βοήθειας. Η συμφωνία υπεγράφη στην Άγκυρα από τον υπηρεσιακό Υπουργό Άμυνας της Λιβύης, ταξίαρχο Αμπντουσαλάμ Ζουμπί, και τον Τούρκο ομόλογό του Γιασάρ Γκιουλέρ.

Η συνεργασία περιλαμβάνει προηγμένα εκπαιδευτικά προγράμματα, τεχνογνωσία και υλικοτεχνική υποστήριξη, και εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική για τον εκσυγχρονισμό και την αναδιοργάνωση των Λιβυκών Ενόπλων Δυνάμεων. Ο Ζουμπί χαρακτήρισε τη συμφωνία ως στρατηγικό ορόσημο για την ενίσχυση του επαγγελματισμού του στρατού και την αποκατάσταση της ασφάλειας στη χώρα. Η Τουρκία επιβεβαίωσε τη δέσμευσή της να στηρίξει τη Λιβύη στον αμυντικό τομέα, επισημαίνοντας ότι η συνεργασία αποσκοπεί και στη σταθερότητα της ευρύτερης περιοχής.

Ο αποσταθεροποιητικός παράγοντας της Ρωσίας

Η Ρωσία, αν και δεν έχει κυρίαρχο ρόλο στη Λιβύη, συνεχίζει να λειτουργεί ως παράγοντας αποσταθεροποίησης στη Μέση Ανατολή, όπως έκανε και την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης. Ο στόχος της είναι να δημιουργεί προβλήματα στις σχέσεις των Δυτικών χωρών, όπως της Ιταλίας και της Ελλάδας, χωρίς να εμφανίζεται άμεσα στο προσκήνιο.

Παρότι δεν υπάρχει επίσημη ή μόνιμη ρωσική στρατιωτική παρουσία στη Λιβύη, η Ρωσία διατηρεί επιρροή, κυρίως μέσω των μισθοφορικών δυνάμεων της Wagner, που είχαν υποστηρίξει τον στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ στην προσπάθειά του να καταλάβει την εξουσία. Η Μόσχα ενισχύει έτσι έμμεσα τις εσωτερικές συγκρούσεις και είναι ικανοποιημένη από κάθε μορφή αποσταθεροποίησης που αποδυναμώνει τις Δυτικές επιρροές στην περιοχή.

Αναστέλλει την εξέταση αιτήσεων ασύλου η Ελλάδα

Η Ελλάδα, ως απάντηση, ανέστειλε τις αιτήσεις ασύλου. Ο Έλληνας Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε την τρίμηνη αναστολή εξέτασης αιτήσεων ασύλου για μετανάστες που φτάνουν στην Ελλάδα από τη Βόρεια Αφρική.

Όπως ανέφερε, είναι μια απαραίτητη προσωρινή αντίδραση. «Πρόκειται ακριβώς για την ίδια νομική επιχειρηματολογία, την οποία η ελληνική Κυβέρνηση είχε χρησιμοποιήσει όταν επιτυχημένα αντιμετώπισε τη μεταναστευτική εισβολή στον Έβρο τον Μάρτιο του 2020», σημείωσε ο κ. Μητσοτάκης.

Παράλληλα, έκανε γνωστό ότι, όσοι μετανάστες εισέρχονται παράνομα στη χώρα, θα συλλαμβάνονται και θα κρατούνται.

Ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας ανακοίνωσε, επίσης, τη δημιουργία κλειστής δομής στην Κρήτη, λόγω των αυξημένων αφίξεων μεταναστών το τελευταίο διάστημα.

Παράλληλα, τόνισε ότι «οι συζητήσεις της Ελλάδας με τη Λιβύη τόσο με τη νόμιμα διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Δυτικής Λιβύης όσο και με εκείνην της Ανατολικής συνεχίζονται» και πρόσθεσε ότι «οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις είναι διατεθειμένες να συνεργαστούν με τις Αρχές της Λιβύης, ώστε να αποτρέψουμε την αναχώρηση των βαρκών από τις ακτές της».

Από πλευράς του ο Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Βασίλης Κικίλιας, σε δηλώσεις του στο MEGA Ελλάδος, υπογράμμισε ότι ο Χαφτάρ ακολουθεί τη συνταγή Ερντογάν, επιδιώκοντας να εκβιάσει την Ευρωπαϊκή Ένωση. «Έχουμε το αποτέλεσμα μίας πολιτικής από τη Λιβύη, που έδωσε δισεκατομμύρια στον Ερντογάν από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Είτε λόγω γειτονίας είτε λόγω αντιγραφής, το ίδιο πράγμα προσπαθεί να εκβιάσει ο Χαφτάρ και οι ροές έχουν μεταφερθεί στο λιβυκό πέλαγος με τις εικόνες που βλέπουμε τις τελευταίες εβδομάδες στην Κρήτη».

«Ξυπνήσαμε αργά»

Ο αντιστράτηγος εν αποστρατεία Ιωάννης Μπαλτζώης σε ανάλυσή του αναφέρθηκε στους λανθασμένους χειρισμούς της ελληνικής Κυβέρνησης. Μιλώντας στο Μαγκαζίνο της Θεσσαλίας για την όξυνση με το λιβυκό καθεστώς σε σχέση με τα οικόπεδα νοτίως της Κρήτης, ανέφερε ότι «ξυπνήσαμε αργά. Αυτά θα έπρεπε να τα είχαν προβλέψει, να τα είχαν συζητήσει και να τα είχαν διευθετήσει».

Συμπλήρωσε ότι καλά έκανε η Ελλάδα και έστειλε πολεμικά πλοία με το πρόσχημα της επιτήρησης των μεταναστευτικών ροών. «Από την ανατολική Λιβύη προέρχονται όλες οι μεταναστευτικές ροές στην Ελλάδα. Οι μεταναστευτικές ροές είναι σαν το νερό. Άμα βρει μια σχισμή, θα περάσει».

Τόνισε ότι η Ελλάδα άρχισε να τρίζει τα δόντια της. «Αυτό θα έπρεπε να το κάνουμε πιο νωρίς, κύριε Γεραπετρίτη και κύριε Πρωθυπουργέ. Όχι τώρα», είπε.

Τόνισε ότι δεν πρέπει να τρέχουμε πίσω από τα γεγονότα. «Πρέπει να πηγαίνουμε μπροστά από τα γεγονότα. Και αν θέλετε, να δημιουργούμε γεγονότα και να τρέχουν οι άλλοι». Επεσήμανε ότι πρόκειται για ένα παράνομο τουρκο-λιβυκό μνημόνιο, το οποίο δεν έχει καμία ισχύ.

«Η Λιβύη ζήτησε τη βοήθεια της Ελλάδας μέσω Αιγύπτου»

Ο κ. Μπαλτζώης προχώρησε σε μία αποκάλυψη σε σχέση με τον Χαλίφα Χαφτάρ. «Γιατί χάσαμε τον Χαφτάρ; Ο Αρχηγός του Ναυτικού του Χαφτάρ, Φαράγκ ελ Μαχντάουι, έχει τελειώσει τη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων. Όταν ο Χαφτάρ ήρθε στην Αθήνα, πληροφορήθηκα ότι η αντιπροσωπία ήταν σε ένα πολυτελές ξενοδοχείο. Πήγα και τους είδα όλους μαζί. Συνάντησα τον Μαχντάουι, του είπα την ιδιότητά μου και μου είπε ότι ζητάνε τη βοήθειά μας. Μου είπε ότι ξέρει τι μπορούμε να του δώσουμε».

Συνεχίζοντας, ανέφερε ότι ήξεραν ότι δεν το επιτρέπει η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι ΗΠΑ και μου πρότεινε να μην τους παρέχουμε τη βοήθεια απευθείας αλλά μέσω της Αιγύπτου. «Εγώ αυτά τα βρήκα λογικά και θα έπρεπε να τα κάνουμε, αλλά η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν τα έκανε και δείτε τα αποτελέσματα τώρα». Πρόσθεσε ότι φταίνε τα μυαλά που τους παίρνουν στον ΕΛΙΑΜΕΠ. «Ο Σαμαράς τα είπε. Μίλησε με ονοματεπώνυμα», ανέφερε.