Jack Straw 2002: Το ΗΒ να υποστηρίζει λύση που να ικανοποιεί τα τουρκικά συμφέροντα
Σε νέα αποδέσμευση βρετανικών πρωθυπουργικών και υπουργικών εγγράφων προέβη χθες 22 Ιουλίου 2025 το Βρετανικό Εθνικό Αρχείο.
Οι αναφορές για το Κυπριακό είναι περιορισμένες και καλύπτουν κάποιες θέσεις του βρετανικού παρασκηνίου ως προς τις ενέργειές για ικανοποίηση των τουρκικών αξιώσεων, πριν από τη συνάντηση του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης 12-13 Δεκεμβρίου 2002 στην Κοπεγχάγη. Σχετίζονται με προηγούμενες αποδεσμεύσεις των τελευταίων ετών για την ίδια περίοδο για το ίδιο θέμα που έχουμε δημοσιεύσει. «Σημερινή» 28.7.2024).
13.5.2002 memorandum του τότε Υπ. Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας Τζακ Στρο (Jack Straw) προς τον Πρωθυπουργό Τόνι Μπλερ (Tony Blair) για τον χειρισμό Τουρκίας.
«Διακυβεύουμε πολλά στην Τουρκία. Δυνητικά είναι μια σύμμαχος σε ένα ευρύ φάσμα προτεραιοτήτων…είναι μια κύρια περιφερειακή δύναμη, με μια σοβαρή στρατιωτική ικανότητα, σύμμαχος κλειδί στο ΝΑΤΟ σε μια δύσκολη και επικίνδυνη γειτονιά. Συνεργαζόμαστε στενά με τους Τούρκους στο Αφγανιστάν και το Ιράκ (η Τουρκία προσφέρει διευκολύνσεις στις ΗΠΑ/ΗΒ για τις αεροπορικές περιπόλους στα βόρεια). Μια σταθερή, δημοκρατική ευημερούσα Τουρκία με δυτικό προσανατολισμό θα είναι τεράστιο κεφάλαιο για το ΗΒ και την ΕΕ…»
(Αυτά γράφονταν καθώς πλησίαζαν εκλογές στην Τουρκία και το Φόρεϊν Όφις με τον Τζακ Στρο επικεφαλής προσπαθούσαν πως καλύτερα να ικανοποιήσουν την Τουρκία σε σχέση με τις προσδοκίες της για ένταξη στην ΕΕ και όχι μόνο).
Για τη συνάντηση στηνΚοπεγχάγη το Δεκέμβριο του 2002 έγραψε, πως ένα win – win σενάριο (λύσης του Κυπριακού) με ένταξη μιας επαν-ενωμένης νήσου και καλυτέρευσης των ελλαδο-τουρκικών σχέσεων θα ήταν μια νέα αλλαγή στις σχέσεις της Τουρκίας με την ΕΕ. Και ότι, οι δύο πρόσφατες επισκέψεις του στην Τουρκία του υπέδειξαν ότι για να επηρεάζουν τους Τούρκους έπρεπε να είναι σε συνεχή επαφή μαζί τους και υψηλό επίπεδο, να είναι ξεκάθαροι μαζί τους, με συνεχείς διαβεβαιώσεις ότι τους παίρνουν στα σοβαρά ως συμμάχους και φίλους... Το ΗΒ έπρεπε:
«Να υποστηρίζει την υποψηφιότητα της Τουρκίας στην ΕΕ, ένα αποτέλεσμα για την Κύπρο που να εξασφαλίζει τα συμφέροντα της Τουρκίας και των Τουρκοκυπρίων, να δίνει καθαρή καθοδήγηση στην τουρκική κυβέρνηση πώς να τα κατορθώσει αυτά – και, ιδιωτικά, καθαρή προειδοποίηση για τις συνέπειες της σημερινής προσέγγισής των.
Να τους δίδουμε το μήνυμα ότι τα ναρκωτικά, το οργανωμένο έγκλημα, η παράνομη μετανάστευση και θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι σημασίας για μας και κύριο στοιχείο της ευρωπαϊκής ατζέντας και των διμερών μας σχέσεων…»
Τέλος εισηγήθηκε στον Πρωθυπουργό να πάει στην Τουρκία παίρνοντας μαζί του ηγέτες του επιχειρηματικού κόσμου για οικονομική ενίσχυση της Τουρκίας…
Τα έγγραφα μάς ενημερώνουν ότι ο τότε Υπ. Εσωτερικών του ΗΒ David Blunkett με επιστολή του ημερ. 19 Φεβρουαρίου 2002 προς τον Τζακ Στρο, εξέφρασε τις έντονες ανησυχίες του τονίζοντας ότι μέχρι και το 80% της ηρωίνης που έφθανε στο ΗΒ κατασκευαζόταν στην Τουρκία ή περνούσε από την Τουρκία. Πρότεινε συνεργασία με άλλες χώρες της ΕΕ για να πιεζόταν η Τουρκία να κάνει περισσότερα εις αντιμετώπιση αυτής της λαθρεμπορίας. Όμως, τόσο οι αξιωματούχοι του Υπ. Εσωτερικών όσο και του Φόρεϊν Όφις τον σταμάτησαν γιατί τέτοιες πρακτικές, του υπέδειξαν, θα είναι αντιπαραγωγικές εκείνη την περίοδο και μπορούσε να δημιουργήσει δυσκολίες στο ΝΑΤΟ ακόμα και στην … επίλυση του Κυπριακού…
1 Αυγούσroυ 2002 – Χειρισμός Τουρκίας το φθινόπωρο
Μια έκθεση/ανάλυση πραγμάτων από τον τότε Πολιτικό Διευθυντή P. F. Ricketts *
Ξεκινώντας ανέφερε ότι στις επικείμενες εκλογές στην Τουρκία στις 3 Νοεμβρίου, πιθανό το νέο κοινοβούλιο να είχε περισσότερο ισλαμικό χρώμα. Για τις διαπραγματεύσεις για την Κύπρο αναφέρθηκε στην εισήγηση του λόρδου Χάνεϊ να προχωρούσαν γρηγορότερα οι διαπραγματεύσεις υπό την αιγίδα του ΟΗΕ τον Οκτώβριο και ο Ανάν να είχε εντατικές ιδιωτικές συνομιλίες με τους ‘γέρους΄ (εννοείται τους ‘δύο ηγέτες’ στην Κύπρο) και κατάθεση συνολικής πρότασης του ΟΗΕ μετά τις 3 Νοεμβρίου (εκλογές). Αν οι διαπραγματεύσεις πετύχουν και μια ενωμένη Κύπρος γίνει μέλος, όλοι κερδίζουν μαζί και η Τουρκία. Αν αποτύχουν και μια διαιρεμένη νήσος γίνει μέλος θα υπάρξουν μεγάλα προβλήματα με την Τουρκία…
Ολοκληρώνοντας είπε πως «η διεύρυνση της ΕΕ έπρεπε να προχωρήσει στην Κοπεγχάγη. Με την τότε τουρκική θέση αυτό σήμαινε ένταξη μια διαιρεμένης Κύπρου. Το ΗΒ δεν μπορεί να το σταματήσει αυτό και μάλιστα οι ΗΠΑ είχαν συμφέροντα στο να προχωρήσει η διεύρυνση».
Ενδιαφέρει όμως η αναφορά : « … Έχουμε σχέδια να κρατήσουμε την πόρτα ανοικτή για ένταξη αργότερα της ΤΔΒΚ και θα προσπαθήσουμε να συγκρατήσουμε τις τουρκικές αντιδράσεις… Το ΗΒ δεν μπορεί να ικανοποιήσει όλα όσα θέλει η Τουρκία από την ΕΕ… Νοουμένου όλα πάνε καλά για το Κυπριακό, κάτι για την Τουρκία θα είναι δυνατό στην Κοπεγχάγη, όμως λιγότερο απ΄ό,τι σήμερα ελπίζουν».
Σε μια άλλη έκθεση 2 Αυγούστου 2002 βρίσκουμε και την πιο κάτω αναφορά.
«… Ούτε οι πολιτικοί ούτε οι στρατιωτικοί θα ήθελαν να κινηθούν στο Κυπριακό (εννοείται στην Τουρκία) σε περίοδο εκλογών έστω και αν ο Κληρίδης (ή ο ΓΓ του ΟΗΕ) τους προσφέρει μια λύση που ικανοποιεί αναγκαίες τουρκικές απαιτήσεις… Όμως το game plan που σχεδίασε ο λόρδος Χάνεϊ, με τα ΗΕ και τις ΗΠΑ, παραμένει η καλύτερη προσέγγιση…Στο end-game στην Κοπεγχάγη η προοπτική για μια ημερομηνία ως «κάτι για την Τουρκία» ίσως να βοηθήσει για μια συμφωνία για την Κύπρο…»
30 Αυγούστου 2002 έκθεση Stephen Wall ** προς πρωθυπουργό Μπλερ με αντίγραφα σε 13 άλλους αξιωματούχους μεταξύ των οποίων και οι Alastair Campbell, Sir Andrew Turnbull (Cabinet Secretary), Sir Nigel Sheinwald (βρετανός αντιπρόσωπος στις Βρυξέλλες). Θέμα, οι προοπτικές από τις τουρκικές εκλογές (Νοεμβρίου). Για την Κύπρο έγραψε ότι ο Σερ Ντέιβιντ Χάνεϊ είχε πει να μην προκαταλάμβαναν δημόσια ότι μια διευθέτηση θα ήταν αδύνατο να επιτευχθεί πριν από την Κοπεγχάγη. Είχαν ένα δύσκολο game να παίξουν μέχρι την Κοπεγχάγη: όσο πιο καλοί (το έπαιζαν δηλαδή) για την Κύπρο για την ένταξή της στην ΕΕ, τόσο μεγαλύτερο βάρος θα είχαν να εξασφάλιζαν μια διευθέτηση του Κυπριακού. Το ίδιο και για τους εταίρους των, όσο καλύτερα συμπεριφέρονταν οι Τούρκοι στο Κυπριακό, τόσο περισσότερες πιθανότητες είχαν να πάρουν κάτι για την τουρκική ένταξη.
* Ο P. F. Ricketts είναι αφυπηρετείσας Βρετανός ανώτερος διπλωμάτης και μέλος της Βουλής των Λόρδων. ξεκίνησε τη καριέρα του στο Υπ. Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας το 1974, υπηρέτησε ως βοηθός ιδιωτικός γραμματέας του πρώην ΥΠΕΞ Geoffrey Howe, ως Μόνιμος Αντιπρόσωπος του ΗΒ στο ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, αργότερα στη Σιγκαπούρη, Ουάσιγκτον DC και Παρίσι. Κατά την προεδρία Τόνι Μπλερ υπηρέτησε ως πρόεδρος της Μεικτής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για της Μυστικές Υπηρεσίες (Joint Intelligence Committee). Υπήρξε ο πρώτος εθνικός σύμβουλος της βρετανικής κυβέρνησης από το 2010 μέχρι το 2012…
Σήμερα, ο λόρδος Ricketts καλείται συχνά από τηλεοπτικούς σταθμούς να δίνει τη γνώμη του ως πρώην διπλωμάτης, για διάφορα πολιτικά θέματα που αφορούν το Φόρεϊν Όφις ειδικά σε σχέση με άλλες χώρες.
** O Stephen Wall ξεκίνησε στη διπλωματική υπηρεσία το 1968. Μεταξύ 2000-2004 ήταν επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Γραμματείας στο Υπουργικό Γραφείο στο Λονδίνο και σύμβουλος του πρωθυπουργού Μπλερ για την ΕΕ. Το 2007 ανέλαβε να γράψει τον δεύτερο τόμο, της επίσημης ιστορίας της βρετανικής κυβέρνησης και τις σχέσεις Βρετανίας και ΕΕ «Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ευρωπαϊκή Κοινότητα ΙΙ, 1963-1985».
Προηγούμενη σχετική αποδέσμευση «Σημερινή» 28.7.2024.
Βρετανικές αποκαλύψεις για τα μαγειρέματα στο «Σχέδιο Ανάν ΙΙΙ»
Η εποικοδομητική ασάφεια της λέξης «ενωμένη» («united»), έποικοι, εκτοπισμένοι, εδαφικό/περιουσιακό, δομή, ασφάλεια, τι θα ζητούσαν από τον Τάσο Παπαδόπουλο, «κάτι για την Τουρκία»
*Ερευνήτρια/δημοσιογράφος
Ο λόρδος Ricketts GCMG GCVO
Στις 22 Νοεμβρίου 2011, ο Τζακ Στρο βραβεύθηκε στο Λονδίνο από τον Τούρκο ΥΠΕΞ, Αχμέτ Νταβούτογλου, σε τελετή απονομής βραβείων στους πλέον επιτυχημένους Τούρκους επιχειρηματίες - «Most Successful Turks».
Στις 23 Οκτωβρίου 2012, η Lancashire Telegraph έγραψε ότι ο Τζακ Στρο πήγε στην Τουρκία για να τιμηθεί (ξανά!) με τη μεγαλύτερη τιμή που προσφέρει η Τουρκία σε ιδιώτες πέραν αρχηγών κρατών. Η μεγαλύτερη τιμή σε «έναν πολιτικό που προσεγγίζει τον ισλαμικό κόσμο και τις μουσουλμανικές κοινωνίες με ειλικρίνεια και φιλία».
https://simerini.sigmalive.com/article/2024/6/18/tzak-stro-alexanter-ntaouner-bios-kai-politeia/
Σημειώνουμε επίσης, ότι μετά το δημοψήφισμα και το ΟΧΙ μας στις 24.4.2004, σε τουρκική συγκέντρωση σε αίθουσα της Βουλής των Κοινοτήτων που είχε διοργανώσει το Εργατικό Κόμμα, ο Τζακ Στρο δήλωσε απερίφραστα ότι η Κύπρος τού είχε σπάσει τα νεύρα!... Ο μεγαλύτερός του εκνευρισμός είπε ήταν η απόρριψη μας της λεγόμενης «επανένωσης» με το «Σχέδιο Ανάν». Γι΄αυτό είχαν αποφασίσει ομόφωνα στις 26.4.2004 (στο Φόρεϊν Όφις) να πάρουν τα μέτρα εκείνα που να τερματίζουν την απομόνωση των Τουρκοκυπρίων!
(«Λόντρα Γκάζετ» 22 Φεβρουαρίου, 2007).
Έκθεση Stephen Wall.
