Δεύτερος Αττίλας - Βαριές ευθύνες

Τελευταίο Μέρος

Στον κατάλογο επιμερισμού των ευθυνών για τη δεύτερη φάση της εισβολής συγκαταλέγεται και ο Καραμανλής. Συγκεκριμένα, μέλος της επιτροπής για τον Φάκελο της Κύπρου, ο βουλευτής Επικρατείας Ψαρουδάκης, σε φάκελο που κατέθεσε, μεταξύ άλλων αναφέρει και τις ακόλουθες ευθύνες του κ. Καραμανλή:

1. Κάλυψε τον Αβέρωφ, που δεν εκτέλεσε τις αποφάσεις του για αποστολή στρατιωτικής βοήθειας στην Κύπρο.
2. Ο Καραμανλής όχι μόνο δεν έστειλε βοήθεια στις αγωνιζόμενες κυπριακές δυνάμεις, αλλά την απόφασή του να μη στείλει βοήθεια στις κυπριακές δυνάμεις την ανακοίνωσε με διάγγελμά του στις 15.8.74 από την τηλεόραση και το ραδιόφωνο σε όλον τον κόσμο και φυσικά και στους εχθρούς της Κύπρου, λέγοντας μεταξύ άλλων: «Η αντίσταση της Εθνικής Φρουράς υπήρξε κατά τις δύο πρώτες ημέρες αξιοθαύμαστη. Αι μαχόμεναι, όμως, σκληρώς εθνικαί δυνάμεις δεν ήτο δυνατόν να ενισχυθούν από την Ελλάδα…», και παρακάτω: «Η ένοπλος αντιμετώπισις των Τούρκων εις την Κύπρον καθίστατο αδύνατος, λόγω αποστάσεως και λόγω των γνωστών τετελεσμένων γεγονότων…».

Κωνσταντίνος Καραμανλής.

Η ομιλία αυτή του κ. Καραμανλή, που απεκάλυπτε στον εχθρό τα ελληνικά σχέδια, αποτελεί καθαρή προδοσία και γεννά σε βάρος του καταλυτικές και ποινικές ευθύνες: Σχετικά με τις ευθύνες αυτές η Επιτροπή δεν μπορεί να αγνοήσει την εμπεριστατωμένη έκθεση του Αντιστράτηγου ε.α., Α. Σιαπκαρά, που είχε κατατεθεί στον Φάκελο. Όπως και η έκθεση αυτή δεν μπορεί ν’ αγνοηθεί και στο θέμα της μη διώξεως των εγκλημάτων που διέπραξε η χουντική στρατιωτική ηγεσία, παράλειψη που γεννά μεγάλες ευθύνες και στον κ. Καραμανλή και στον κ. Αβέρωφ.

1. Ο κ. Καραμανλής δεν προέβη, ως όφειλε, στην άμεση αντικατάσταση της ένοχης και ανάξιας χουντικής στρατιωτικής ηγεσίας, η οποία είχε παραλείψει να θέσει σ’ εφαρμογή τα σχέδια αμύνης της Κύπρου και κυριολεκτικά άνοιξε τις πόρτες στον Αττίλα ! Το επιχείρημα τής δήθεν βίαιης αντίδρασης των χουντικών, των κ.κ. Καραμανλή-Αβέρωφ, διαψεύδεται από τα γεγονότα: Οι Αρχηγοί των Ενόπλων Δυνάμεων ζητούν ν’ αναλάβουν ορισμένα υπουργεία, αλλά μόλις συναντούν την αντίρρηση των πολιτικών, αμέσως σπεύδουν να παραιτηθούν.
2. Ο κ. Καραμανλής άφησε να περάσει άπρακτος και πολύτιμος χρόνος από 24-27/7 έως 17/8/74, κι αυτό, δήθεν, γιατί την Ελλάδα την δέσμευαν οι συμφωνίες, τη στιγμή που οι ίδιες συμφωνίες δεν εμπόδισαν την Τουρκία να μεταφέρει στην Κύπρο τον στρατό του Αττίλα ΙΙ. Τι εμπόδιζε, άλλωστε, η Ελλάδα στη Γενεύη να συζητά και στην Κύπρο να οχυρώνεται; Το ίδιο ένοχο είναι και το επιχείρημα ότι η βοήθεια δεν ήταν δυνατή, γιατί οι δυνάμεις μας έναντι των Τούρκων ήταν 1 προς 3, αφού η αναλογία αυτή του 3 προς 1 είναι απαραίτητη σ’ αυτόν που ενεργεί την επίθεση κι όχι σ’ αυτόν που αμύνεται. Με τη λογική αυτή του ηττοπαθούς Καραμανλικού επιχειρήματος, η ελληνική Ιστορία έπρεπε να ήταν τελείως διαφορετική και η Ελλάδα θα είχε σβήσει από τον χάρτη! Συμπερασματικά, ο κ. Ψαρουδάκης επισημαίνει ότι, όλα αυτά που επικαλείται για να δικαιολογήσει τη στάση του ο κ. Καραμανλής, αποτελούν προφάσεις εν αμαρτίαις τόσο του ιδίου, όσο του κ. Αβέρωφ και της περί αυτών στρατιωτικής ηγεσίας.

Ευάγγελος Αβέρωφ.

Η κατάπαυση του πυρός αποφασίστηκε από το Συμβούλιο Ασφαλείας στις 16 Αυγούστου, ενώ ο Αττίλας εξακολουθούσε να προελαύνει μέχρι που κατέλαβε ολόκληρη τη Μεσαορία, την Αμμόχωστο και την Καρπασία δυτικά, και ανατολικά την πεδιάδα Μόρφου, την πόλη της Μόρφου, τον Ξερό και τη Λεύκα, χωρίς να αντιμετωπίσει πουθενά αντίσταση από την Εθνική Φρουρά. Η Λεύκα, που είχε καταληφθεί στις 21 Ιουλίου από εθελοντές αγωνιστές και εφέδρους και ο Ξερός εκκενώθηκαν στις 14 Αυγούστου με διαταγή του ΓΕΕΦ, χωρίς να πέσει ούτε ένας πυροβολισμός και παρά την έντονη αντίδραση των εθελοντών αγωνιστών και εφέδρων που υπηρετούσαν στην περιοχή.

Η στάση της Τουρκίας

Η Τουρκία αρνήθηκε να συμμορφωθεί στην κατάπαυση του πυρός και ανάγκασε το Συμβούλιο Ασφαλείας να υιοθετήσει νέα απόφαση στις 30 Αυγούστου. Στη νέα αυτή απόφασή του το Σ. Ασφαλείας αναφέρεται στα ψηφίσματά του της 20ής και 23ης Ιουλίου και στις αποφάσεις του της 1ης και 16ης Αυγούστου, οι οποίες δεν είχαν τηρηθεί από τους Τούρκους. Στην τελευταία απόφασή του για την Κύπρο το Συμβούλιο Ασφαλείας αναφέρει και τα εξής:

* Εκφράζει την εκτίμησή του στον Γ.Γ. για τον ρόλο που έπαιξε, ώστε ν’ αρχίσουν συνομιλίες μεταξύ των αρχηγών των δυο κοινοτήτων στην Κύπρο.

*Καλεί όλες τις πλευρές να κάνουν ό,τι εξαρτάται από την ισχύ τους, για ν’ ανακουφίσουν αυτούς που υποφέρουν, να εξασφαλίσουν τον σεβασμό των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων για κάθε άτομο και να απέχουν από κάθε πράξη, που θα μπορούσε να επιδεινώσει την κατάσταση.

*Εκφράζει το μεγάλο του ενδιαφέρον για την κατάσταση των προσφύγων και όλων των ατόμων που μετακινήθηκαν ως επακόλουθο της κατάστασης στην Κύπρο και ενθαρρύνει όλες τις ενδιαφερόμενες πλευρές, μαζί με τον Γ.Γ. να ψάξουν να βρουν ειρηνικές λύσεις στα προβλήματα των προσφύγων και να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για την περίθαλψη κι ευημερία και να επιτρέψουν στα άτομα που επιθυμούν, να επιστρέψουν στα σπίτια τους με ασφάλεια.

*Καλεί όλες τις πλευρές, ως μια επίδειξη καλής πίστης, ν’ αναλάβουν ατομικά και σε συνεργασία μεταξύ τους, όλα τα στάδια που μπορούν να προωθήσουν κατανοητές και επιτυχείς διαπραγματεύσεις.

Νικόλαος Ψαρουδάκης.

Tελικά, οι Τούρκοι κατέπαυσαν το πυρ, αφού οριστικοποίησαν τις θέσεις τους στις αρχές Σεπτεμβρίου. Τα εδάφη που κατέλαβαν και κρατούν ακόμη με τη βία των όπλων αποτελούν το 37,5% του κυπριακού εδάφους. Η εισβολή του Αττίλα πληρώθηκε με βαρύ τίμημα ελληνικού αίματος. Από τις 20 Ιουλίου μέχρι τις 30 Αυγούστου τα ανθρώπινα θύματα έφθασαν τους 397 νεκρούς και τους 1.169 τραυματίες.

Ειδικότερα, σύμφωνα με το υπ’ αριθμόν 24319 σήμα του ΓΕΕΦ (Πρώτο Επιτελικό Γραφείο) προς το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας (ΓΕΕΘΑ/3η ΜΟΕ), οι απώλειες αναλύονται ως ακολούθως:

1. Αξιωματικοί από την Ελλάδα: νεκροί 15 - τραυματίες 26
2. Οπλίτες από τη Ελλάδα: νεκροί 29 - τραυματίες 32
3. Αξιωματικοί από τη Κύπρο: νεκροί 40 - τραυματίες 198
4. Οπλίτες από την Κύπρο: νεκροί 269 - τραυματίες 923
5. Αξιωματικοί ΕΛΔΥΚ: νεκροί 3 - τραυματίες 7
6. Οπλίτες ΕΛΔΥΚ: νεκροί 41 - τραυματίες 83.

Πέρα από τους νεκρούς και τους τραυματίες, σε 1.619 υπολογίζονται οι αγνοούμενοι.

Στον αριθμό αυτό περιλαμβάνονται και 83 αξιωματικοί και στρατιώτες από την Ελλάδα.