Η Μάχη του Μαραθώνα

Μέρος Β΄

Όπως είδαμε στο προηγούμενο σημείωμα, μετά τον θρίαμβο των Ελλήνων στον κάμπο του Μαραθώνα και στα παράλια του Σχοινά, οι ηττημένοι κατά κράτος στρατηγοί των Περσών, Δάτης και Αρταφέρνης, αναχώρησαν με τα υπολείμματα του στρατού και του στόλου τους πίσω στην Περσία. Προτού ακόμα δώσουν το τελευταίο χτύπημα στους Ασιάτες εισβολείς οι Αθηναίοι, ο δρομέας Φειδιππίδης ξεκίνησε ολόχαρος κι ασυγκράτητος τροχάδην από το πεδίο της μάχης, για να πάρει το χαρμόσυνο μήνυμα της νίκης στους συμπολίτες του Αθηναίους, που περίμεναν με αγωνία τ’ αποτέλεσμά της. Ο μαραθωνομάχος και δρομέας Φειδιππίδης υπερέβαλε εαυτόν κατά τη διαδρομή. Και μόλις αναφώνησε το ιστορικό «νενικήκαμεν», έπεσε νεκρός από την εξάντληση. Το όνομά του, όμως, έμεινε γραμμένο με χρυσά γράμματα. Και στην Αθήνα, ένας από τους κεντρικότερους δρόμους, με αφετηρία τη Λεωφόρο Αλεξάνδρας και κατεύθυνση τα Μεσόγεια- Μαραθώνα, φέρει το όνομά του. Ακόμα και η διαδρομή από τον Μαραθώνα μέχρι το Παναθηναϊκό Καλλιμάρμαρο Στάδιο αποτελεί το άθλημα του Μαραθώνιου δρόμου αποστάσεων.

Σύμφωνα με τον Πατέρα της Ιστορίας, Ηρόδοτο από την Αλικαρνασσό, που είναι και ιστορικός των Μηδικών Πολέμων, στη Μάχη του Μαραθώνα έπεσαν ηρωικά 192 Αθηναίοι και 11 Πλαταιείς, ενώ οι απώλειες των εισβολέων Περσών ήταν 6.400 νεκροί και 7 βυθισμένα πλοία. Νεότερες εκτιμήσεις Βρετανών μελετητών ανεβάζουν του νεκρούς Έλληνες σε 1.000-3.000 και τους Πέρσες σε 4.000- 5.000. Οι Αθηναίοι, αφού έθαψαν με τιμές τους ηρωικούς νεκρούς τους, ανήγειραν μνημείο από λευκό μάρμαρο, πάνω στο οποίο χαράχτηκε το αιώνιο επίγραμμα του περίφημου λυρικού ποιητή Σιμωνείδη του Κείου:

«Ελλήνων προμαχούντες Αθηναίοι Μαραθώνι,

χρυσοφόρων Μήδων εστόρεσαν δύναμιν».

Όσοι ασχολήθηκαν με τον ελληνικό θρίαμβο κατά των Περσών στον Μαραθώνα, Έλληνες και ξένοι, ομολογούν ότι η ελληνική εκείνη νίκη άλλαξε τον ρουν της Ιστορίας και έσωσε όχι μόνο την Ελλάδα, αλλά και την Ευρώπη ολόκληρη. Ειδικότερα, διέσωσε τον ελληνικό Πολιτισμό και έσωσε την Ευρώπη από τον βάρβαρο ασιατισμό της εποχής εκείνης. Όπως είπε ο σπουδαίος Βρετανός φιλόσοφος και οικονομολόγος, που ασχολήθηκε επιστάμενα με το θέμα, Τζον Στιούαρτ Μιλ, «η Μάχη του Μαραθώνα υπήρξε και για τη βρετανική ακόμα Ιστορία, σημαντικότερη κι από τη Μάχη του Χέιστνιγκς».

Επίσης, Έλληνες και ξένοι ιστορικοί παραδέχονται ότι η ιστορική Μάχη του Μαραθώνα υπήρξε και παραμένει μέχρι σήμερα η μεγαλύτερη και σπουδαιότερη όλων των αιώνων και επισημαίνουν ανάμεσα σε άλλα, για να στηρίξουν την εκτίμησή τους:

*Διέλυσε τον μύθο του αήττητου των Περσών, που επικρατούσε μέχρι τότε και αναπτέρωσε το ηθικό των Ελλήνων, που αντιμετώπιζαν μόνοι τον βάρβαρο ασιατισμό.

* Έκαμε να λάμψει η ανωτερότητα της ελληνικής πολεμικής τακτικής, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα και τη στρατιωτική μεγαλοφυΐα του Μιλτιάδη.

*Εξασφάλισε τον απαιτούμενο χρόνο προετοιμασίας των Ελλήνων να προετοιμαστούν για τη συνέχιση του νικηφόρου μέχρι τότε αγώνα τους κατά των χρυσοφόρων Μήδων.

*Ανέδειξε την Αθήνα σε δεύτερη δύναμη στην Ελλάδα, μετά τη Σπάρτη.

*Και, τέλος, ανέκοψε την προσπάθεια των μηδίζοντων για παλινόρθωση της τυραννίας στην Αθήνα, διασώζοντας τη Δημοκρατία.

Η νίκη των Ελλήνων κατά των Περσών στον Μαραθώνα, που, όπως προαναφέραμε, χαρακτηρίστηκε η ‘‘Μάχη των Αιώνων’’, ενέπνευσε και εξακολουθεί να εμπνέει και σήμερα, όχι μόνο Έλληνες αλλά και ξένους πνευματικούς ανθρώπους. Ο Γάλλος γλωσσολόγος και Ελληνιστής, Μισέλ Μπρεάλ, πρότεινε στον φίλο του, Πιέρ ντε Κουμπερντέν, τον εμπνευστή των Ολυμπιακών Αγώνων του 1896 στην Αθήνα, τη συμπερίληψη του αγωνίσματος του Μαραθωνίου Δρόμου, που δεν υπήρχε στους Ολυμπιακούς της αρχαιότητας. Και από τότε καθιερώθηκε ο Μαραθώνιος στους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Ο μαραθωνομάχος και δρομέας Φειδιππίδης.

Ο μέγας τραγικός ποιητής Αισχύλος θεωρούσε μεγάλη του τιμή που πολέμησε στον Μαραθώνα. Και είχε γράψει το ακόλουθο επίγραμμα για να χαραχθεί στον τάφο:

«Ασχύλον Ευφορίωνος τόδε κεύθηκε

μνήμα καταφθίμενον πυροφόροιο Γέλας

αλκήν δ’ ευδόκιμον Μαραθώνιον άλσος αν είποι

και βαρυχαιτήεις Μήδον επιστάμενον».

Δηλαδή: «Τούτο το μνήμα σκεπάζει τον Αισχύλο,

τον γιο του Ευφορίωνα, τον Αθηναίο,

που πέθανε στη σιτοφόρα Γέλα,

για την πολυθρύλητη ανδρεία του, ας μιλήσει το δάσος του Μαραθώνα

και ο Πέρσης με την πυκνή του χαίτη, που τον γνώρισε».

Επίσης, ο ετήσιος διεθνής διαγωνισμός δρόμου 245,3 χιλιομέτρων «Σπάρταθλον» διεξάγεται από το 1983 στη διαδρομή Αθήνα - Σπάρτη, είναι εμπνευσμένος από τη διαδρομή του Φειδιππίδη και αναβιώνει την πορεία του, όταν στάληκε από τους Αθηναίους για να ζητήσει βοήθεια από τη Σπάρτη, λίγες μέρες πριν από τη Μάχη του Μαραθώνα.

Η νικηφόρα νίκη των Αθηναίων στον Μαραθώνα δημιούργησε λαϊκούς μύθους και παραδόσεις που διαδόθηκαν σε ολόκληρη την Ελλάδα πολύ νωρίς. Παράλληλα ασχολήθηκαν μ’ αυτήν ποιητές και ιστορικοί. Ο Πλούταρχος, εκτός από την ιστορία με τον Φειδιππίδη τον μαραθωνοδρόμο, αναφέρει ότι οι στρατιώτες είδαν το φάντασμα του μυθικού βασιλέα της Αθήνας, Θησέα, με πλήρη στρατιωτική εξάρτυση-πανοπλία, να καθοδηγεί και να οδηγεί τον στρατό στη Μάχη προς τη νίκη. Ο Παυσανίας αφηγείται ότι κατά τη διάρκεια της Μάχης εμφανίστηκε ένας αγρότης, που κρατούσε ένα άροτρο και θέρισε αρκετούς Πέρσες. Μετά τη μάχη τον αναζήτησαν αλλά δεν τον βρήκαν και αποτάθηκαν στο Μαντείο των Δελφών, απ’ όπου πήραν την απάντηση να τιμήσουν τον Εχετλαίο, δηλαδή τη λαβή του αρότρου. Τέλος ο Κλαύδιος Αιλιανός αναφέρει ότι στη Μάχη πήρε μέρος κι ένας σκύλος, που πολέμησε γενναία στο πλευρό του αφεντικού του.

Όπως αναφέραμε και στο προηγούμενο σημείωμα, η νικηφόρα Μάχη του Μαραθώνα το 490 π.Χ. άλλαξε τον ρουν της Ιστορίας και προδιέγραψε την προς τα πρόσω πορεία του Πολιτισμού. Αναγνωρίζεται ως μια από τις πιο ένδοξες στην Ιστορία των αιώνων. Τόσο ο στρατηγικός νους του Μιλτιάδη, όσο και η γενναιότητα των Μαραθωνομάχων αποτελούν ακόμη και σήμερα παράδειγμα στρατηγικής ιδιοφυΐας, μαχητικής ικανότητας και γενναιότητας.

.