Η περιβαλλοντική βιωσιμότητα ως μοχλός ανάπτυξης

Η περιβαλλοντική βιωσιμότητα γίνεται ολοένα και περισσότερο στρατηγική προτεραιότητα για τις οικογενειακές επιχειρήσεις που επιδιώκουν την ανάπτυξη. Η βιωσιμότητα ως μοχλός ανάπτυξης υποστηρίζει τη διατήρηση της επιχείρησης για τις μελλοντικές γενιές, παρέχει οικονομικά οφέλη, δημιουργεί ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, ενισχύει τη δέσμευση των εργαζομένων, βελτιώνει τις σχέσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη και διασφαλίζει τη συμμόρφωση με κανονισμούς.

Τα συμπεράσματα της παρούσας έκθεσης βασίζονται σε μια ευρεία, πολυγενεακή εικόνα του παγκόσμιου οικογενειακού επιχειρείν, όπως αυτή αποτυπώθηκε σε έρευνα που διεξήχθη το δεύτερο εξάμηνο του 2023. Συμμετείχαν 2.683 διευθύνοντες σύμβουλοι οικογενειακών επιχειρήσεων από 80 χώρες και περιοχές.

Οι εταιρείες που ενσωματώνουν τη βιωσιμότητα στις στρατηγικές τους μπορούν να επιτύχουν μακροπρόθεσμη κερδοφορία μέσω της μείωσης του κόστους (π.χ. ενεργειακή αποδοτικότητα, μείωση αποβλήτων). Ταυτόχρονα, οι καταναλωτές και οι επενδυτές προτιμούν ολοένα και περισσότερο επιχειρήσεις με ισχυρές πρακτικές ESG (Περιβαλλοντικές, Κοινωνικές και Διακυβέρνησης), οδηγώντας σε ενισχυμένη πίστη στο εμπορικό σήμα και καλύτερη θέση στην αγορά.

Πιο πρόσφατα, η έννοια της βιωσιμότητας έχει συνδεθεί άμεσα με την εταιρική υπευθυνότητα και την αντίληψη ότι ένας οργανισμός πρέπει να αναγνωρίζει και να σέβεται την «κοινωνική άδεια λειτουργίας». Για πολλές οικογενειακές επιχειρήσεις, η ενασχόληση με θέματα ESG σημαίνει απλώς «επιχειρηματικότητα ως συνήθως», καθώς η βιωσιμότητα είναι ήδη βαθιά ενσωματωμένη στις αξίες και τους μακροπρόθεσμους στόχους τους.

Η «βιωσιμότητα» των οικογενειακών επιχειρήσεων αξιολογήθηκε μέσα από τέσσερεις βασικούς άξονες – την κοινότητα, το περιβάλλον, τους εργαζομένους και τους προμηθευτές. Μέσω μιας σειράς ερωτήσεων που καθόρισαν την κάθε κατεύθυνση, η έρευνα αποκάλυψε ενδιαφέρουσες περιφερειακές διαφοροποιήσεις ως προς τον κάθε άξονα ή εστίαση.

Η περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής επέδειξε τη μεγαλύτερη δέσμευση στην κοινότητα, με πάνω από τα τρία τέταρτα να επιβεβαιώνουν ότι η οικογενειακή τους επιχείρηση είχε υποστηρίξει τοπικά φιλανθρωπικά και ανθρωπιστικά έργα, ενώ σχεδόν το 70% εργάζονται ενεργά για τη βελτίωση της ευημερίας των τοπικών κοινοτήτων.

Σε περιβαλλοντικό επίπεδο, το 75% υποστήριξαν ότι η οικογενειακή τους επιχείρηση συμβάλλει στην εξοικονόμηση ενέργειας και πόρων, ενώ τα δύο τρίτα δήλωσαν ότι ακολουθούν σκόπιμα πρακτικές σχεδιασμένες να μειώσουν τον αντίκτυπο των δραστηριοτήτων τους.

Οι οικογενειακές επιχειρήσεις με υψηλά επίπεδα βιωσιμότητας συνήθως παρουσιάζουν τα εξής χαρακτηριστικά:

• Μακροπρόθεσμη προσανατολισμένη διαχείριση - διαφύλαξη και προτεραιότητα στην ανάπτυξη έναντι των βραχυπρόθεσμων κερδών.
• Ισχυρές αξίες και κουλτούρα.
• Ανθεκτικότητα και ευέλικτη νοοτροπία.
• Αποτελεσματική διακυβέρνηση.
• Εστίαση στο ανθρώπινο κεφάλαιο.
• Οικονομική σύνεση - υπεύθυνη διαχείριση και προτίμηση στην επανεπένδυση.
• Περιβαλλοντική διαχείριση.
• Συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών - διαφάνεια.

Παρόλα αυτά, λιγότερο από το 50% μπόρεσαν να ποσοτικοποιήσουν τον αντίκτυπο αυτών των πρακτικών.

Προώθηση της βιωσιμότητας

Η υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών σε οικογενειακές επιχειρήσεις μπορεί να συναντήσει δυσκολίες, ειδικά όταν υπάρχουν πιθανές συγκρούσεις ανάμεσα σε διαφορετικές γενεές. Η μελέτη «Unlocking Legacy», επίσης της KPMG, αναφέρεται σε αυτό ως το «παράδοξο της κληρονομιάς», όπου τα παλαιότερα μέλη μπορεί να δίνουν προτεραιότητα σε παραδοσιακές επιχειρηματικές προσεγγίσεις, ενώ τα νεότερα υποστηρίζουν σύγχρονες και βιώσιμες πρωτοβουλίες.

Για να κατανοηθεί σε ποιο βαθμό η γενεαλογική σκέψη υποστηρίζει την ανάπτυξη βιώσιμων πρακτικών, εξετάσαμε την πιθανότητα συμμετοχής πολλών γενεών στη διαχείριση μιας επιχείρησης.

Διαπιστώσαμε ότι οι οικογενειακές επιχειρήσεις που παρουσιάζουν υψηλό επίπεδο βιωσιμότητας συνήθως διοικούνται από μία μόνο γενιά. Η τάση προς πολυγενεακή διαχείριση και η επίδρασή της στη βιωσιμότητα αναμένεται να αυξηθεί, καθώς ολοένα και περισσότερες οικογενειακές επιχειρήσεις διοικούνται από νεότερα μέλη των Generation X και millennials.

Χαρακτηριστικά οικογενειακών επιχειρήσεων με υψηλή βιωσιμότητα

Περιφέρεια: Παγκόσμια, Μονογενεακή Διαχείριση: 55%, Πολυγενεακή Διαχείριση:

45%.

Περιφέρεια: Ευρώπη, Μονογενεακή Διαχείριση: 54%, Πολυγενεακή Διαχείριση: 46%.

Περιφέρεια: Βόρεια Αμερική, Μονογενεακή Διαχείριση: 62%, Πολυγενεακή Διαχείριση: 38%.

Περιφέρεια: Ασία & Ωκεανία, Μονογενεακή Διαχείριση: 57%, Πολυγενεακή Διαχείριση: 43%.

Περιφέρεια: Μέση Ανατολή & Αφρική, Μονογενεακή Διαχείριση: 55%, Πολυγενεακή Διαχείριση: 45%.

Οι επιχειρήσεις με υψηλή βιωσιμότητα είναι πιο πιθανό να έχουν μεγάλο μέγεθος και πιο συχνά διαθέτουν επίσημο διοικητικό συμβούλιο, σε ποσοστό μεγαλύτερο από τον παγκόσμιο μέσο όρο (π.χ. 62% στον παγκόσμιο μέσο όρο).

Η Ευρώπη είναι η περιοχή που δείχνει τον ισχυρότερο περιβαλλοντικό προσανατολισμό, με πάνω από το 80% των οικογενειακών επιχειρήσεων να συμβάλλουν ενεργά στην εξοικονόμηση ενέργειας και πόρων. Επιπλέον, η Ευρώπη έχει τα υψηλότερα ποσοστά επενδύσεων σε καθαρές τεχνολογίες και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Η εστίαση στους εργαζομένους είναι ισχυρότερη στις οικογενειακές επιχειρήσεις της Αμερικής, ενώ είναι χαμηλότερη στην περιοχή της Ασίας και του Ειρηνικού. Σε όλες τις περιοχές, όμως, η στενή σχέση ανάμεσα στις οικογενειακές επιχειρήσεις και το προσωπικό τους είναι εμφανής από τις απαντήσεις.

Τέλος, σε κάθε περιοχή, οι οικογενειακές επιχειρήσεις δείχνουν ότι έχουν επίγνωση της σημασίας της κατανόησης της αλυσίδας εφοδιασμού τους και προτιμούν να συνεργάζονται με προμηθευτές που σέβονται το εργατικό δυναμικό τους.

Συνολικά, η έρευνα έδειξε ότι το 80% των οικογενειακών επιχειρήσεων με υψηλή οικονομική απόδοση παρουσιάζουν μεσαίο έως υψηλό επίπεδο βιωσιμότητας, γεγονός που υποδηλώνει ότι η βιωσιμότητα και η βιώσιμη ανάπτυξη αποτελούν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.

*Διοικητικός Σύμβουλος, Restructuring and Debt Advisory, Επικεφαλής τομέα Οικογενειακών Επιχειρήσεων, KPMG Κύπρου