Εορτή της Παγκόσμιας Ύψωσης του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού
Α. Ιστορική αναφορά στην καθιέρωση της εορτής της Υψώσεως του Σταυρού
Τέλος φόρμαςΗ Ύψωσις του Τιμίου Σταυρού είναι μία σταθερή θρησκευτική εορτή που έχει καθοριστεί να εορτάζεται στις 14 Σεπτεμβρίου από την Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία. Η Ύψωσις του Τιμίου Σταυρού τιμάται και από την Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία και από την Καθολική Εκκλησία. Σύμφωνα με τους συναξαριστές η εορτή γίνεται για την πρώτη Ύψωση του Τιμίου Σταυρού που έγινε στις 14 Σεπτεμβρίου το 335 μ.Χ., ενώ κάποιοι άλλοι συναξαριστές τονίζουν ότι η εορτή αυτή γίνεται για τη δεύτερη Ύψωση του Τιμίου Σταυρού, δηλαδή για την Ύψωση του 629 μ.Χ.
Την ημέρα της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού γιορτάζουνε τα ονόματα: Θεοκλής, Θεοκλέας, Θεόκλεια, Σταύρος, Σταύρακας, Σταυράκιος, Σταυρής, Σταυριανός, Σταυράκης, Σταυρούλα, Σταυριανή, Σταυρίνα, Σταυρία.
Η πρώτη Ύψωσις του Τιμίου Σταυρού
Η επίσκεψη της Αγίας Ελένης στους Αγίους Τόπους
Η Αγία Ελένη το 326 μ.Χ. επισκέφτηκε την πόλη της Ιερουσαλήμ για να ασπαστεί και να προσκυνήσει τους Αγίους Τόπους με σκοπό να ευχαριστήσει τον Θεό για τις μεγάλες επιτυχίες του γιου της Κωνσταντίνου. Όμως ο Θείος ζήλος έκανε την Ελένη να αρχίσει βαθιές έρευνες για την ανεύρεση του Τίμιου Σταυρού.
Το συμβάν στον Γολγοθά
Στον Γολγοθά υπήρξε ένας ναός που ήταν αφιερωμένος στη θεά Αφροδίτη τον οποίον η Αγία Ελένη τον γκρέμισε ως ειδωλολατρικό σύμφωνα με τη χριστιανική άποψη και άρχισε τις ανασκαφές για την ανεύρεση του Τίμιου Σταυρού. Τότε βρέθηκαν τρεις σταυροί αλλά δεν γνώριζαν ποιος σταυρός ήταν του Ύψιστου. Τότε ο Μακάριος Α΄ ο Πατριάρχης των Ιεροσολύμων άρχισε μια δέηση μαζί με άλλους πρεσβύτερους και αφού τελείωσε η δέηση ακούμπησαν τους τρεις σταυρούς με το σώμα μιας πεθαμένης γυναίκας. Εκείνη τη στιγμή όταν ακούμπησε τον τρίτο σταυρό η γυναίκα αναστήθηκε αμέσως. Αυτή η είδηση διαδόθηκε γρήγορα σε όλα τα μέρη της Ιερουσαλήμ. Πλήθη Χριστιανών έτρεξαν για να ασπαστούν και να προσκυνήσουν τον Τίμιο Σταυρό.
Η πρώτη Ύψωσις του Τιμίου Σταυρού
Επειδή όμως συνέβησαν πολλά ατυχήματα κατά τον συνωστισμό οι φύλακες ύψωσαν τον Τίμιο Σταυρό στις 14 Σεπτεμβρίου το 335 μ.Χ. μέσα στον Ιερό Ναό της Αναστάσεως σε ψηλό μέρος για να μπορέσουν να τον δουν και να τον προσκυνήσουν όλοι οι πιστοί του Χριστιανισμού. Επίσης μερικοί συναξαριστές αναφέρουν την ημέρα αυτή και την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού που έγινε στην Κωνσταντινούπολη το 628 μ.Χ. από τον αυτοκράτορα Ηράκλειο που πήρε ξανά τον Τίμιο Σταυρό από τους Πέρσες που τον είχανε αρπάξει από τους Αγίους Τόπους.
Η δεύτερη Ύψωσις του Τιμίου Σταυρού
Η αρπαγή του Τιμίου Σταυρού από τους Πέρσες (τους προγόνους των σημερινών Ιρανών, τους προγόνους τους τους σταμάτησε να επεκταθούν στον χώρο της Ευρώπης με την ιστορική μάχη και θυσία των τριακοσίων του Λεωνίδα στις Θερμοπύλες με το διαχρονικό «Μολών Λαβέ» που επαναλάβαν οι Έλληνες Ήρωες στη Άλωση της Κωνσταντινούπολης, στην Ελληνική Επανάσταση του 1821 και στον Απελευθερωτικό Αγώνα της Κύπρου με κορυφαίο τον Γρηγόρη Αυξεντίου)
Όταν οι Πέρσες κατάκτησαν την Πόλη της Παλαιστίνης το 613 μ.Χ. έκαψαν και κατέστρεψαν τις αγιογραφίες και τα ιερά προσκυνήματα των εκκλησιών και πήραν μαζί τους για πολεμικό λάφυρο τον Τίμιο Σταυρό επειδή τον θεώρησαν ως μαγικό από τα γεγονότα που συνέβησαν το 326 μ.Χ.
Η επιστροφή του Τιμίου Σταυρού στην Κωνσταντινούπολη και ύστερα στα Ιεροσόλυμα
Ύστερα από την πανηγυρική νίκη του Ηρακλείου εναντίων των Περσών έφερε ξανά τον Τίμιο Σταυρό, το ιερό σύμβολο του Χριστιανισμού στην Κωνσταντινούπολη όπου και τον ύψωσε ξανά σε ψηλό μέρος στις 14 Σεπτεμβρίου το 629 μ.Χ. και ύστερα τον μετέφεραν στα Ιεροσόλυμα. Τέλος το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων τεμάχισε τον Τίμιο Σταυρό σε Τίμιο Ξύλο διανέμοντάς το σε όλη την Εκκλησία, πιστεύοντας ότι ο Σταυρός του Ιησού Χριστού ανήκει για όλες τις εκκλησίες της Οικουμένης.
Ύμνοι & δοξασίες για την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’.
Σῶσον Κύριε τὸν λαόν σου καὶ εὐλόγησον τὴν κληρονομίαν σου,
νίκας τοῖς Βασιλεῦσι κατὰ βαρβάρων δωρούμενος καὶ τὸ σὸν
φυλάττων διὰ τοῦ Σταυροῦ σου πολίτευμα.
Κοντάκιον
Ἦχος δ’. Αὐτόμελον.
Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ ἑκουσίως, τῇ ἐπωνύμῳ σου καινὴ πολιτεία,
τοὺς οἰκτιρμούς σου δώρησαι, Χριστὲ ὁ Θεός, Εὔφρανον ἐν τῇ δυνάμει
σου, τοὺς πιστοὺς Βασιλεῖς ἡμῶν, νίκας χορηγῶν αὐτοῖς, κατὰ τῶν
πολεμίων, τὴν συμμαχίαν ἔχοιεν τὴν σήν, ὅπλον εἰρήνης, ἀήττητον
τρόπαιον.
Κάθισμα
Ἦχος α’. Τοῦ λίθου σφραγισθέντος.
Τοῦ Σταυροῦ σου τὸ ξύλον προσκυνοῦμεν Φιλάνθρωπε, ὅτι ἐν αὐτῷ
προσηλώθης ἡ ζωὴ τῶν ἁπάντων· Παράδεισον ἠνέῳξας Σωτήρ, τῷ
πίστει προσελθόντι σοι Ληστῇ· καὶ τρυφῆς κατηξιώθη, ὁμολογῶν σοι,
Μνήσθητί μου Κύριε. Δέξαι ὥσπερ ἐκεῖνον καὶ ἡμᾶς, κραυγάζοντας·
Ἡμάρτομεν, πάντες τῇ εὐσπλαγχνίᾳ σου, μὴ ὑπερίδῃς ἡμᾶς. (Δίς)
Ἕτερον Κάθισμα
Ἦχος πλ. β’.
Μόνον ἐπάγη τὸ ξύλον Χριστὲ τοῦ Σταυροῦ σου, τὰ θεμέλια ἐσαλεύθη
τοῦ θανάτου Κύριε· ὃν γὰρ κατέπιε πόθῳ ᾍδης, ἀπήμεσε τρόμῳ· ἔδειξας
ἡμῖν τὸ σωτήριόν σου Ἅγιε, καὶ δοξολογοῦμέν σε, Υἱὲ Θεοῦ, ἐλέησον ἡμᾶς.
(Δίς)
Ἕτερον Κάθισμα
Ἦχος πλ. δ’. Τὸ προσταχθὲν.
Προδιετύπου μυστικῶς πάλαι τῷ χρόνῳ, ὁ Ἰησοῦς ὁ τοῦ Ναυῆ, Σταυροῦ
τὸν τύπον, ὡς τὰς χεῖρας ἐξέτεινε σταυροφανῶς Σωτήρ μου· καὶ ἔστη ὁ
ἥλιος ἕως ἐχθρούς, ἀνεῖλεν, ἀνθισταμένους σοι τῷ Θεῷ· νῦν δὲ οὗτος
ἐσκότισται, ἐπὶ Σταυροῦ σε ὁρῶν, θανάτου κράτος λύοντα, καὶ τὸν ᾍδην
σκυλεύοντα.
Ἕτερον Κάθισμα
Ἦχος πλ. δ’. Τὸ προσταχθὲν.
Ἐν Παραδείσῳ με τὸ πρίν, ξύλον ἐγύμνωσεν, οὗπερ τῇ γεύσει, ὁ ἐχθρὸς
εἰσφέρει νέκρωσιν, τοῦ Σταυροῦ δὲ τὸ ξύλον, τῆς ζωῆς τὸ ἔνδυμα, ἀνθρώποις
φέρον, ἐπάγη ἐπὶ τῆς γῆς, καὶ κόσμος ὅλος ἐπλήσθη πάσης χαρᾶς· ὃν ὁρῶντες
ὑψούμενον, Θεῷ ἐν πίστει λαοί, συμφώνως ἀνακράξωμεν· Πλήρης δόξης
ὁ οἶκός σου. (Δίς)
Ὁ Οἶκος
Ὁ μετὰ τρίτον οὐρανὸν ἀρθεὶς ἐν Παραδείσῳ, καὶ ῥήματα τὰ ἄρρητα καὶ
θεῖα, ἃ οὐκ ἐξὸν γλώσσαις λαλεῖν, τὶ τοῖς Γαλάταις γράφει, ὡς ἐρασταὶ τῶν
Γραφῶν, ἀνέγνωτε καὶ ἔγνωτε. Ἐμοί, φησί, καυχᾶσθαι μὴ γένοιτο, πλὴν εἰ
μὴ ἐν μόνῳ τῷ Σταυρῷ τῷ τοῦ Κυρίου, ἐν ᾧ παθών, ἔκτεινε τὰ πάθη. Αὐτὸν
οὖν καὶ ἡμεῖς βεβαίως κρατῶμεν τοῦ Κυρίου τὸν Σταυρὸν καύχημα πάντες·
ἔστι γὰρ σωτήριον ἡμῖν τοῦτο τὸ ξύλον, ὅπλον εἰρήνης ἀήττητον τρόπαιον.
Έθιμα & παραδόσεις
- Βασιλικός: Στην Ύψωση του Τιμίου Σταυρού συνηθίζεται να μοιράζεται στις εκκλησίες βασιλικός, ο οποίος δίνεται γιατί όταν η Αγία Ελένη επιθεωρούσε τα κτήματα και τα χωράφια της περιοχής, οδηγήθηκε τυχαία σε ένα αρωματικό φυτό, το οποίο όταν το μύρισε αισθάνθηκε ότι εκεί κάτω βρισκόταν ο Τίμιος Σταυρός και έβαλε τους εργάτες να σκάψουν. Σκάβοντας τελικά βρήκαν τον Σταυρό του Θεανθρώπου. Έτσι και η Αγία Ελένη ονόμασε το φυτό βασιλικό. Τον βασιλικό που μοιράζει η εκκλησία στους πιστούς τον παίρνουν οι γυναίκες και τον σταυρώνουν στο προζύμι που φτιάχνουν. Ύστερα παλιότερα τον έβαζαν σε ένα ποτήρι με νερό ελπίζοντας ότι θα έβγαζε ρίζες και έτσι θα τον φύτευαν ξανά.
- Αγιασμός: Τον αγιασμό τον έδινε η εκκλησία στους πιστούς για να αγιάσουν το σπίτι τους και για να φτιάξουν το προζύμι της χρονιάς το οποίο ήταν γλυκό και δεν μούχλιαζε.
- Την ημέρα του της Ύψωσης του Τίμιου Σταυρού οι ναυτικοί συνήθιζαν να δένουν τα καράβια τους και να μην ταξιδεύουν επειδή υπήρχε μια παροιμία που έλεγε «Του Σταυρού, σταύρωνε και δένε».
- Οι αγρότες έφερναν ένα μείγμα από τα δημητριακά που θα έσπερναν μέσα στην εκκλησία για να δεχτούν την ευλογία του πρεσβυτέρου «Βλαστήσαι την γην, και δούναι σπέρμα το σπείροντι, και άρτον εις βρώσιν».
Β. Θεολογική και Ορθόδοξη αναφορά στη σημασία του Σταυρού στη ζωή μας
Η σύνδεση του Σταυρού με τη σωτηρία του ανθρώπου από τον Ιησού Χριστό έγινε σύμβολο θυσίας και προεικονίσεως της Αναστάσεως. Έτσι ο Σταυρός στον Χριστιανισμό αποτελεί έμβλημα σωτηρίας.
Ένας από τους γνωστότερους υμνογράφους της Εκκλησίας μας, ο Άγιος Ανδρέας Κρήτης (έζησε κατά τα τέλη του 7ου και αρχές του 8ου αιώνος), εκφράζοντας τη θεολογική σημασία του Σταυρού, που ήδη καθιερώθηκε στη Χριστιανική Παράδοση, τονίζει ότι ο Σταυρός αποτελεί την ελπίδα των Χριστιανών, ότι είναι ο σωτήρας των απεγνωσμένων, «ο δωτήρ της υγείας, οδός προς αρετήν οδηγούσα.... («ύμνος από την ακολουθία της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, P.G. 97, 1020 »).
Διά του Σταυρού εκδηλώνεται πλουσιοπάροχα στον κόσμο το πλήθος της αγάπης της φιλανθρωπίας του Θεού. Γι’ αυτό το σημείο του Σταυρού στη λατρεία και στην υμνολογία της Εκκλησίας μας εξυπηρετεί ακριβώς την αναγνώριση αυτής της πίστεως εκ μέρους των πιστών. Η έναρξη και η λήξη κάθε λειτουργικής πράξεως ή τελετής ( ακόμη και πραγματοποίηση κάθε σημαντικού έργου στην προσωπική μας ζωή) σηματοδοτείται πάντοτε διά του σημείου του Σταυρού.
Ο Σταυρός συνδέεται άμεσα με την ιστορία της σωτηρίας του ανθρώπινου γένους. Από του Αδάμ μέχρι και της εποχής της γεννήσεως του Ιησού Χριστού οι άνθρωποι έκαναν τόσες μεγάλες αδικίες (αμαρτίες), έτσι ώστε να γίνουν άξιοι του πιο ατιμωτικού θανάτου. Και η πιο ατιμωτική μορφή θανάτου στις αρχές του 1ου αιώνα ήταν ο σταυρικός θάνατος. Επειδή όμως ο Θεός έβλεπε ότι αν και οι κοινοί άνθρωποι πέθαιναν επί του σταυρού θα έμεναν για πάντα νεκροί, από αγάπη προς εμάς, φροντίζει να σταυρωθεί στη θέση μας ο αναμάρτητος αθώος Υιός του, έτσι ώστε ως αθάνατος Υιός και Λόγος του Θεού, με τον θάνατό του να νικήσει τον θάνατο («Χριστός Ανέστη εκ νεκρών θανάτω θάνατον, πατήσας…»). Αυτό το επίτευγμα της ανθρώπινης φύσεως του Ιησού Χριστού πραγματοποιείται διότι ήδη η υπόσταση της Θεότητας του Λόγου προσέλαβε ατρέπτως, αχωρίστως, αδιαιρέτως και ασυγχύτως την ανθρώπινη φύση. Η πραγματικότητα της θεώσεως της ανθρώπινης φύσεως στο πρόσωπο του Υιού και Λόγου του Θεού, λόγω της ενότητας της ανθρώπινης φύσεως, δημιουργεί τη δυνατότητα σε όλους τους ανθρώπους που ακολουθούν τις εντολές του Ιησού Χριστού να γίνουν αδελφοί του και αδελφές του, να φθάσουν δηλαδή με τη χάρη του Θεού στην προσωπική τους κατά χάριν θέωση. Έτσι, αν με την πτώση του Αδάμ και της Εύας, λόγω πάλι της ενότητας της ανθρώπινης φύσεως (μία ανθρώπινη φύση που μετέχουν αυτής όλα τα επί μέρους πρόσωπα), όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται με το προπατορικό αμάρτημα, που εκφράζεται ως ροπή προς την αμαρτία εξαιτίας της αμαυρώσεως τού κατ’ εικόνα Θεού που δημιουργήθηκε ο άνθρωπος, με το Θείο Βάπτισμα ο χριστιανός απεκδύεται τον παλαιό άνθρωπο της πτώσεως στην αμαρτία και ενδύεται τον νέον άνθρωπο, τον Ιησού Χριστόν («όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε, Χριστόν ενεδύσασθε»). Γι’ αυτό τα μωρά λόγω του προπατορικού αμαρτήματος έχουν την τάση κάνουν ό,τι είναι κακό. Γι’ αυτό λέμε στις μητέρες την ημέρα του βαπτίσματος, με τη βοήθεια των αναδόχων τους να μη αφήνουν από τα μάτια τους τα παιδιά τους, στρέφοντάς τα να επιλέγουν στη ζωή τους το καλό. Χωρίς τη μητρική θυσία τα πράγματα δεν βγαίνουν σε καλό για τα παιδιά.
Ο Σταυρός διά της Σταυρώσεως του Ιησού Χριστού, από σύμβολο εξευτελισμού και ατιμώσεως γίνεται σύμβολο θυσίας, δόξας και τιμής, γίνεται το μέσο της νίκης κατά του θανάτου, γίνεται σύμβολο της Αναστάσεως.
Η ζωή του καλού Χριστιανού είναι πορεία προς τη ζωή του Χριστού. Κι αυτή η πορεία για να φτάσει στην Ανάσταση, περνά απαραίτητα από την Σταύρωση του Γολγοθά («τον Σταυρόν σου προσκυνούμεν Κύριε, και την αγίαν σου Ανάστασιν δοξάζομεν»). Γι’ αυτό ο Ιησούς Χριστός, από αγάπη και ενδιαφέρον, μας παροτρύνει με σαφήνεια τι πρέπει να κάνουμε για να σωθούμε από τον θάνατο και να γίνουμε αδελφοί του και αδελφές του, παιδιά της Παναγίας μας, να γίνουμε κατά χάριν παιδιά του Θεού, να γίνουμε Άγιοι, όπως η θεωθείσα ανθρώπινη φύση του Ιησού Χριστού. Μας λέει λοιπόν: «όστις θέλει οπίσω μου ακολουθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθείτω μου. Ός γαρ αν θέλη την ψυχήν αυτού σώσαι, απολέσει αυτήν, ός δ’ αν απολέση την εαυτού ψυχήν ένεκεν εμού και του ευαγγελίου, ούτος σώσει αυτήν. Τι γαρ ωφελήσει άνθρωπον εάν κερδίση τον κόσμον όλον και ζημιωθή την ψυχή αυτού; (Μάρκου 8, 34β-36). Πρέπει δηλαδή «να πεθάνεις πριν να πεθάνεις για να μην πεθάνεις όταν πεθάνεις».
Ανάλογα με τον βαθμό, που ο άνθρωπος ζει και συνειδητοποιεί την πραγματικότητα της Σταυρικής θυσίας του Ιησού Χριστού, βρίσκει και τη δύναμη, με τη χάριν του Θεού, ν’ ακολουθεί στη ζωή του με συνέπεια τις ευαγγελικές προτροπές.
Οι τραγικές στιγμές που ζει ο κόσμος με τον πόλεμο στη Γάζα και στην Ουκρανία και σε Αφρικανικές χώρες και την υπάρχουσα παγκόσμια οικολογική κρίση και την πιθανή οικονομική κρίση είναι αφορμή να προσευχηθούμε περισσότερο για τη κατάπαυση του πυρός και την έναρξη του ειρηνικού διαλόγου για τον σεβασμό της εφαρμογής του Διεθνούς Δικαίου. Είναι κι ο καλύτερος τρόπος για να εορτάσουμε και τα 80χρονα της δημιουργίας του ΟΗΕ που η Γενική του ετήσια Συνέλευση ήδη ξεκίνησε και θα ολοκληρωθεί τέλη Σεπτεμβρίου, όπου μεταξύ άλλων θα εξετάσει 174 σοβαρά θέματα που συνδέονται με προηγούμενες αποφάσεις τους που ακόμη δεν έχουν εφαρμοσθεί. Οι αποφάσεις αυτές συνδέονται με την επικράτηση της παγκόσμιας ειρήνης, της ενίσχυσης της παγκόσμιας ασφάλειας και της ευημερίας των Λαών, τον σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου και τη συμμετοχή όλων για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της Κλιματικής Αλλαγής που απειλούν άμεσα την επιβίωση της Ανθρωπότητας και το μέλλον του Πλανήτη μας.
Με την οικολογική και οικονομική κρίση πρέπει να δείξουμε μια δυναμική κοινωνική αλληλεγγύη με τη συνεχή άδολη αγάπη μεταξύ μας στηρίζοντας και προστατεύοντας ο ένας τον άλλον με πολλούς τρόπους. Και φυσικά η κοινωνική αλληλοστήριξη των Λαών και των Χωρών. Οι συνεχείς καθημερινές σπατάλες στα όπλα είναι το μεγαλύτερο ρίσκο για την κατάρρευση της παγκόσμιας οικονομίας. Ο πόλεμος, εκτός από την καταστροφή της ζωής των ανθρώπων, καταστρέφει και την παραγωγή και τη πρόοδο και επιδεινώνει σε τεράστιο βαθμό το ρίσκο για μια οικολογική καταστροφή του Πλανήτη μας. Η κάθε μορφή εμπόλεμης σύγκρουσης στην εποχή μας, μοιάζει με μια μεγάλη επικίνδυνη φωτιά που προχωράει ανεξέλεγκτα που αν δεν παλέψουμε όλοι μας να τη σταματήσουμε θα φθάσει και στα σπίτια μας και θα καούμε όλοι.
Όταν οι άνθρωποι ενεργούν ερήμην της δικαιοσύνης και της φιλανθρωπίας του Θεού, τα κάνουμε θάλασσα με το ρίσκο της αυτοκαταστροφής. Όταν απουσιάζει ο Ιησούς Χριστός από τη ζωή μας, γίνονται πόλεμοι και αδικίες παντού, ακόμη και στον χώρο της οικογένειας, ακόμη και ανάμεσα στους κληρικούς, με αποτέλεσμα να έχουμε φαινόμενα βίας. Το αυξημένο φαινόμενο της οικογενειακής βίας και της αύξησης των διαζυγίων είναι εν πολλοίς αποτέλεσμα της απομάκρυνσής μας από την οδό του Κυρίου και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού.
Καθημερινά με τη βοήθεια του Θεού πρέπει να έχουμε το βλέμμα μας στον Σταυρό του Γολγοθά που σταυρώθηκε ο Χριστός και να μιμούμαστε το παράδειγμα της θυσίας του όσο μπορούμε και να αφήνουμε την αγάπη του να πλημμυρίζει τη ζωή μας με τη γαλήνη, την ηρεμία, την ταπείνωση, την ευγένεια, την καλοσύνη και τη συνεχή διακονία μας προς τους άλλους. Όπως κάνουν με πολύ αγάπη ξεχωριστές ευσεβείς οικογένειες που βοηθούν και στηρίζουν άπορα και ορφανά παιδιά, έστω και αν βρίσκονται τόσο μακριά από αυτούς, στις χώρες που οι Λαοί υποφέρουν από τη μάστιγα της πείνας. Η άδολη αγάπη μας και η φιλανθρωπία μας είναι η ελπίδα μας για ένα καλύτερο κόσμο πιο δίκαιο και πιο όμορφο γεμάτο καλοσύνη, ειρηνικό, χωρίς πολέμους και πρόσφυγες και μετανάστες και ταυτόχρονα αγάπη και προστασία του Περιβάλλοντος με περιορισμό της μόλυνσης και της καταστροφής του φυσικού πλούτου του Πλανήτη μας.
*Μητροπολίτης Ζιμπάμπουε
