«Έκρηξη» από σκούτερ στους δρόμους: Εκατοντάδες καταγγελίες με πολλά ατυχήματα και δυο θανάτους

Η χρήση των ηλεκτρικών σκούτερ έχει αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια σε μια νέα πραγματικότητα στις κυπριακές πόλεις, όμως οι υφιστάμενοι κανονισμοί έχουν αφήσει πίσω τους αρκετά κενά.

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Μεταφορών, έχοντας αξιολογήσει τα προβλήματα που παρουσιάστηκαν στην πράξη μετά την τροποποίηση του νόμου το 2022, προχωρεί τώρα σε νέα συζήτηση, με στόχο την ενίσχυση της ασφάλειας και τη βελτίωση της οδικής τάξης.

Ασαφές πλαίσιο και δυσκολίες εφαρμογής

Το ισχύον πλαίσιο κρίνεται από πολλούς ως ασαφές, καθώς δεν καλύπτει επαρκώς όλες τις πτυχές της κυκλοφορίας, ενώ η Αστυνομία επισημαίνει ότι η εφαρμογή του καθίσταται δύσκολη χωρίς τα κατάλληλα μέσα ελέγχου. Έτσι, αν και τα σκούτερ κατατάσσονται στις συσκευές προσωπικής μετακίνησης, η παρουσία τους στον δρόμο εξακολουθεί να δημιουργεί νέα δεδομένα και προκλήσεις.

Καταγγελίες από το 2022 μέχρι σήμερα

Σύμφωνα με στοιχεία που εξασφάλισε η «Σημερινή» από την Αστυνομία, από την έναρξη εφαρμογής του νόμου το 2022 μέχρι και σήμερα έχουν καταγραφεί συνολικά 6.568 καταγγελίες, που αφορούν ηλεκτρικά σκούτερ. Το 2022 εκδόθηκαν 814 καταγγελίες, αριθμός που το 2023 σχεδόν διπλασιάστηκε, φθάνοντας τις 1.498. Η ανοδική τάση συνεχίστηκε και το 2024, όταν καταγράφηκαν 2.498 καταγγελίες, γεγονός που υπογραμμίζει τόσο τη διάδοση της χρήσης των σκούτερ όσο και τα συνοδευτικά προβλήματα. Μάλιστα, μόνο κατά τους πρώτους οκτώ μήνες του 2025, μέχρι και τις 31 Αυγούστου, οι καταγγελίες ανήλθαν ήδη στις 1.758, δείγμα της έντασης του φαινομένου και της ανάγκης για πιο αποτελεσματική ρύθμιση και έλεγχο.

Συχνότερες παραβάσεις

Οι πιο συχνές παραβάσεις που διαπιστώνονται από τους χρήστες ηλεκτρικών σκούτερ σχετίζονται κυρίως με τη μη τήρηση των βασικών κανόνων ασφάλειας και οδικής κυκλοφορίας. Ανάμεσα σε αυτές περιλαμβάνονται η κίνηση της συσκευής σε μη επιτρεπόμενους χώρους διακίνησης, η χρήση σε αυτοκινητοδρόμους όπου απαγορεύεται αυστηρά, καθώς και η μη χρήση προστατευτικού κράνους. Συχνό φαινόμενο αποτελεί επίσης η κίνηση εκτός των καθορισμένων λωρίδων που έχουν προβλεφθεί για τα σκούτερ, ενώ δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου οι χρήστες παραλείπουν να χρησιμοποιήσουν φώτα κατά τη διάρκεια της νύχτας, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο ατυχημάτων.

Υπερβολική ταχύτητα

Σε ό,τι αφορά την υπερβολική ταχύτητα, η Αστυνομία διευκρινίζει ότι η μέγιστη επιτρεπόμενη ταχύτητα για τα ηλεκτρικά σκούτερ είναι 20 χιλιόμετρα την ώρα όταν κινούνται σε ποδηλατόδρομους, ποδηλατολωρίδες ή δρόμους με όριο τα 30 χιλιόμετρα, ενώ σε πλατείες και πεζόδρομους το όριο μειώνεται στα 10 χιλιόμετρα την ώρα. Ωστόσο, λόγω της χαμηλής ταχύτητας που μπορούν ν’ αναπτύξουν οι συσκευές, δεν έχουν καταγραφεί περιστατικά που να σχετίζονται με παραβίαση των ορίων ή με επικίνδυνη οδήγηση εξαιτίας υπερβολικής ταχύτητας.

Στατιστικά ατυχημάτων

Από το 2020 μέχρι και σήμερα έχουν καταγραφεί συνολικά 99 περιστατικά που σχετίζονται με χρήστες ηλεκτρικών σκούτερ, εκ των οποίων τα 19 αφορούσαν υλικές ζημιές και τα 80 ελαφρούς τραυματισμούς. Αναλυτικότερα, το 2020 σημειώθηκαν 2 περιστατικά με ζημιές και 9 με ελαφρύ τραυματισμό, ενώ το 2021 καταγράφηκε 1 περίπτωση ζημιών και 9 τραυματισμοί. Το 2022 τα στοιχεία δείχνουν 32 περιστατικά με ελαφρύ τραυματισμό χωρίς να αναφέρονται ζημιές, ενώ το 2023 καταγράφηκαν 8 περιστατικά με ζημιές και 17 με τραυματισμό. Τέλος, το 2024 ο αριθμός των περιστατικών με ζημιές ανήλθε επίσης σε 8, ενώ οι ελαφρείς τραυματισμοί έφτασαν τους 13.

Θανατηφόρα περιστατικά

Η Κύπρος έχει καταγράψει δύο θανάτους χρηστών σκούτερ: έναν το 2019 και έναν το 2022.

Δυσκολίες ελέγχου από την Αστυνομία

Τα σκούτερ είναι μικρά, αθόρυβα και ευέλικτα, και μπορούν εύκολα να διαφύγουν μέσα από πεζόδρομους, στενά ή περιοχές με μεγάλη κίνηση. Πολλοί οδηγοί κινούνται σε πεζοδρόμια ή ποδηλατοδρόμους. Πολλοί χρήστες είναι ανήλικοι ή τουρίστες, χωρίς ταυτοποίηση ή επίσημα έγγραφα. Δεν απαιτείται δίπλωμα οδήγησης ή πινακίδα, οπότε δεν υπάρχει άμεση ταυτοποίηση. Τα σκούτερ συχνά δεν είναι δηλωμένα με αριθμό πλαισίου ή ιδιοκτήτη. Τα ενοικιαζόμενα σκούτερ συχνά χρησιμοποιούνται από τουρίστες που αγνοούν τη νομοθεσία, και η εταιρεία ενοικίασης δεν φέρει πάντα ευθύνη για τις παραβάσεις. Η Αστυνομία συχνά επισημαίνει ότι δεν μπορεί να ελέγξει μαζικά χωρίς τη συνεργασία δήμων ή παρόχων ενοικίασης.

Νομοθετικά κενά και εισηγήσεις

Τα κενά που εντοπίζονται είναι ότι δεν απαιτείται άδεια κυκλοφορίας ή δίπλωμα οδήγησης και δεν υπάρχει μητρώο ή ταυτοποίηση χρηστών. Συζητείται η υποχρεωτική καταχώρηση των σκούτερ ώστε να είναι δυνατή η ασφάλισή τους, καθώς και η διευκόλυνση της ιχνηλάτησής τους. Η έλλειψη στοιχείων ταυτότητας ή αναγνωριστικών στοιχείων (όπως αριθμός πλαισίου) δυσχεραίνει την επιβολή κυρώσεων και την ανάληψη ευθυνών σε περίπτωση ατυχήματος.

Οδική συνείδηση και χρήση κράνους

Ήδη υπάρχουν ξεκάθαροι κανόνες βάσει νομοθεσίας. Αυτό που λείπει είναι η οδική συνείδηση των χρηστών. Θα πρέπει να ενισχυθεί η υποχρέωση συγκατάθεσης γονέα για ανηλίκους. Η χρήση κράνους είναι επιβεβλημένη. Οι κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις είναι η πιο συχνή και σοβαρή μορφή τραυματισμού στους χρήστες των e-scooter. Ακόμη και σε χαμηλές ταχύτητες (10–20 km/h), μια πτώση χωρίς κράνος μπορεί ν’ αποβεί μοιραία.

Εκστρατείες διαφώτισης και συνεργασίες

Τόσο από το Υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων όσο και από πλευράς Αστυνομίας γίνονται εκστρατείες διαφώτισης. Επίσης έχει ετοιμαστεί διαφωτιστικό υλικό σε οκτώ γλώσσες και ενημερωτικό σποτάκι, το οποίο προβάλλεται από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ωστόσο, επιπρόσθετες ενέργειες διαφώτισης θα έπρεπε να γίνονται από δήμους και ιδιοκτήτες εταιρειών ενοικίασης σε τουριστικές περιοχές. Για τον σκοπό αυτό, η Αστυνομία προτίθεται να συνεργαστεί με Δήμους, ώστε να υλοποιηθούν ζώνες με όριο ταχύτητας 30 km/h, καθώς και με εταιρείες ενοικίασης για τον καλύτερο έλεγχο και εποπτεία του στόλου των σκούτερ.