Μαύρα ρεκόρ για τα ναρκωτικά στην Κύπρο

Όταν τα στατιστικά αποκτούν φωνή

«Ήμουν 16 όταν δοκίμασα για πρώτη φορά. Τότε ήταν “μόνο χόρτο”. Τώρα είμαι 22 και παλεύω να ξεφύγω από την κοκαΐνη». Τα λόγια ανήκουν σε νεαρό Κύπριο, που συμμετέχει σε πρόγραμμα απεξάρτησης στη Λεμεσό. Η μαρτυρία του δεν είναι μοναδική. Αντίθετα, αντιπροσωπεύει μια γενιά που ζει και κινείται σε ένα περιβάλλον όπου η πρόσβαση σε ναρκωτικά έχει γίνει πιο εύκολη, πιο «κανονική» και, κυρίως, πιο ύπουλη.

Τα τελευταία χρόνια, η Κύπρος καταγράφει ανησυχητική αύξηση στη χρήση ναρκωτικών. Σύμφωνα με την Αρχή Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου (ΑΑΕΚ), η χρήση κάνναβης σημειώνει αυξητική πορεία, ενώ η κατανάλωση κοκαΐνης και διεγερτικών ουσιών, όπως MDMA, αμφεταμίνες και μεθαμφεταμίνες, ακολουθεί την ίδια τροχιά.

Το πιο ανησυχητικό, όμως, είναι το ηλικιακό προφίλ των χρηστών: έφηβοι και νεαροί ενήλικες μεταξύ 15 και 25 ετών. Ηλικίες που, αντί να διαμορφώνουν μέλλον, παγιδεύονται σε μια αλυσίδα εξάρτησης και περιθωριοποίησης. Το 9% των μαθητών 14-18 ετών στην Κύπρο έχουν παραδεχτεί χρήση ναρκωτικών, σύμφωνα με πρόσφατη πανευρωπαϊκή έρευνα. Και οι αριθμοί αυτοί ίσως να είναι ακόμη μεγαλύτεροι.

Πίσω από τα στατιστικά, όμως, υπάρχουν πρόσωπα. Έφηβοι που ξεκινούν από «δοκιμή», ενήλικες που κάνουν χρήση για ν’ αντέξουν την καθημερινότητα, οικογένειες που διαλύονται, κοινωνικοί δεσμοί που διαρρηγνύονται. Στον βωμό μιας ψευδούς απόδρασης, ολόκληρες ζωές αλλάζουν κατεύθυνση.

Πώς μπαίνουν τα ναρκωτικά στην Κύπρο

Αν κάποτε η εικόνα του διακινητή ναρκωτικών περιελάμβανε έναν σκοτεινό τύπο σε κάποιο πίσω σοκάκι, σήμερα ο υπόκοσμος της διακίνησης λειτουργεί με... επαγγελματισμό. Οργανωμένα δίκτυα με διεθνείς διασυνδέσεις, ταχυμεταφορές, επαγγελματίες χωρίς ποινικό μητρώο, ακόμη και τουρίστες χρησιμοποιούνται ως «βαποράκια» σε ένα δαιδαλώδες κύκλωμα που ανανεώνεται συνεχώς.

Το Αεροδρόμιο Λάρνακας, το Λιμάνι Λεμεσού, οι υπηρεσίες courier και τα εμπορευματοκιβώτια (containers) έχουν μετατραπεί σε κύριες πύλες εισαγωγής. Οι Ελεγκτικές Αρχές καταγράφουν αυξανόμενο αριθμό κατασχέσεων – μόνο το 2024, η ΥΚΑΝ ερεύνησε πάνω από 1.000 υποθέσεις ναρκωτικών, με δεκάδες κιλά κοκαΐνης και κάνναβης να εντοπίζονται πριν φτάσουν στα χέρια χρηστών.

Το φαινόμενο δεν περιορίζεται σε συγκεκριμένες πόλεις. Σε πρόσφατη υπόθεση στη Λευκωσία, διακινητές είχαν στήσει ολόκληρη αποθήκη-κέντρο διανομής μέσα σε συγκρότημα διαμερισμάτων, δίπλα σε σχολείο. Στη Λεμεσό, σε άλλη περίπτωση, χρησιμοποιήθηκε κανονική επιχείρηση ως «βιτρίνα» για τη διακίνηση ναρκωτικών.

Η τεχνολογία δεν λείπει από το παιχνίδι: dark web, κρυπτονομίσματα, social media και εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων χρησιμοποιούνται από εμπόρους και χρήστες. Πολλές συναλλαγές γίνονται χωρίς ποτέ να υπάρξει φυσική επαφή – μόνο ένας «συντεταγμένος» χάρτης GPS και ένας κωδικός.

Η διακίνηση έχει γίνει πιο ύπουλη, πιο αόρατη. Και για τις Αρχές, αυτό σημαίνει έναν αγώνα δρόμου με αντίπαλο που μεταμορφώνεται διαρκώς.

Όταν το πρόβλημα μπαίνει στο σχολείο: Η στροφή στους νέους και οι θλιβερές πρώτες εμπειρίες

Οι πρώτες επαφές με τα ναρκωτικά δεν γίνονται πια στα «στέκια» των ενηλίκων, αλλά στα σχολικά προαύλια, στις παρέες, ακόμη και στα social media. Ηλικίες 13, 14, 15 ετών δοκιμάζουν κάνναβη, ενώ δεν λείπουν τα περιστατικά με εισπνεόμενες ουσίες και χάπια αγνώστου σύνθεσης.

Το πρόβλημα είναι γνωστό. Αυτό που αλλάζει είναι η έντασή του.

«Το 2025 είχαμε πάνω από 70 ανήλικους που παραπέμφθηκαν σε υπηρεσίες απεξάρτησης», δηλώνει στέλεχος της ΑΑΕΚ. «Το πιο ανησυχητικό; Οι περισσότεροι δεν ολοκλήρωσαν τη θεραπεία». Σύμφωνα με την ίδια πηγή, μόλις 5 από τους 29 ανήλικους που εισήλθαν σε πρόγραμμα απεξάρτησης το 2024 το ολοκλήρωσαν.

Οι νέοι χρήστες, σε αντίθεση με προηγούμενες δεκαετίες, δεν ξεκινούν απαραίτητα από το αλκοόλ ή τον καπνό. Η «είσοδος» στον κόσμο των ναρκωτικών γίνεται απευθείας με κάνναβη, MDMA ή ακόμη και με κοκαΐνη – ουσίες που παλαιότερα θεωρούνταν «προχωρημένες».

Η πίεση από την κοινωνία, η αίσθηση ανυπαρξίας προοπτικής, η έκθεση σε λανθασμένα πρότυπα μέσα από το διαδίκτυο και η ευκολία πρόσβασης συνθέτουν ένα εκρηκτικό μείγμα. Οι γονείς, συχνά ανυποψίαστοι, βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα παιδί που «δεν είναι πια το ίδιο», χωρίς να μπορούν ν’ αναγνωρίσουν τι έχει αλλάξει.

Η ανάγκη για πρόληψη, ενημέρωση και ενεργό παρέμβαση στα σχολεία είναι πιο επιτακτική από ποτέ.

Ρεκόρ κατασχέσεων ναρκωτικών το 2025 – Σημαντικά πλήγματα από την ΥΚΑΝ στο οργανωμένο έγκλημα

Σημαντική αύξηση στις κατασχέσεις ναρκωτικών καταγράφει η Υπηρεσία Καταπολέμησης Ναρκωτικών (ΥΚΑΝ) κατά τους πρώτους εννέα μήνες του 2025, με τα στατιστικά στοιχεία να καταδεικνύουν ένταση της δράσης της υπηρεσίας και ενίσχυση των προσπαθειών κατά της διακίνησης.

Μέχρι και τον Σεπτέμβριο του 2025, η ΥΚΑΝ έχει κατασχέσει συνολικά περίπου 456 κιλά κάνναβης και 21 κιλά κοκαΐνης, με τις ποσότητες αυτές να ξεπερνούν ήδη κατά πολύ τις αντίστοιχες του 2024. Μόνο στο αεροδρόμιο της Λάρνακας κατασχέθηκαν 117 κιλά κάνναβης, υποδηλώνοντας ότι τα σημεία εισόδου στη Δημοκρατία παραμένουν κύριοι στόχοι των κυκλωμάτων.

Η ΥΚΑΝ προχώρησε σε σειρά στοχευμένων επιχειρήσεων, οι οποίες οδήγησαν σε σημαντικές κατασχέσεις. Ενδεικτικά, τον Αύγουστο εντοπίστηκε στην Πάφο ποσότητα 111 γραμμαρίων κάνναβης εντός ταχυδρομικού δέματος, ενώ σε ταυτόχρονες επιχειρήσεις σε Λεμεσό, Λάρνακα και Λευκωσία κατασχέθηκαν πάνω από 22 κιλά κάνναβης και 32 φυτά σε καλλιέργεια.

Ιδιαίτερα σοβαρή ήταν και η υπόθεση που εξιχνιάστηκε στη Λευκωσία τον Ιούλιο, όπου κατασχέθηκαν 6,3 κιλά κάνναβης, σχεδόν 1 κιλό ρητίνης κάνναβης, 713 γραμμάρια μεθαμφεταμίνης και 93 γραμμάρια κοκαΐνης, ενώ εντοπίστηκαν και αυτοσχέδια τσιγάρα κάνναβης έτοιμα προς πώληση.

Τα δεδομένα υποδεικνύουν ότι η ΥΚΑΝ εφαρμόζει στοχευμένες και αποτελεσματικές στρατηγικές, με αυξημένη αξιοποίηση πληροφοριών και ενισχυμένη συνεργασία με άλλες Υπηρεσίες, περιλαμβανομένων των Τελωνείων και των Ταχυδρομικών Αρχών. Οι ποσότητες που εντοπίστηκαν φανερώνουν την αυξανόμενη πρόκληση που αντιμετωπίζει η Κυπριακή Δημοκρατία όσον αφορά τη διακίνηση ναρκωτικών, αλλά και την αποφασιστικότητα των διωκτικών Αρχών να πλήξουν τις δομές του οργανωμένου εγκλήματος.

Παρά τις επιτυχίες, η ΥΚΑΝ αναγνωρίζει ότι οι ποσότητες που φτάνουν να κατασχεθούν αποτελούν μόνο ένα μέρος της συνολικής διακίνησης, γεγονός που καθιστά επιτακτική την ενίσχυση της πρόληψης, της διεθνούς συνεργασίας και της συνεχούς επιμόρφωσης των εμπλεκομένων φορέων.

Πολιτικές, προγράμματα, αλλά και κενά

Απέναντι σε αυτήν την πολύπλευρη κρίση, το κράτος δεν μένει αδρανές. Η Εθνική Στρατηγική Αντιμετώπισης των Εξαρτήσεων 2021-2028 αποτελεί το βασικό εργαλείο χάραξης πολιτικής, με έμφαση στην πρόληψη, τη θεραπεία, τη μείωση της βλάβης και την κοινωνική επανένταξη.

Το θετικό είναι πως υπάρχει μια συνολική στρατηγική. Το αρνητικό είναι ότι η εφαρμογή της συχνά σκοντάφτει στην υποστελέχωση, την περιορισμένη χρηματοδότηση και τη γραφειοκρατία.

Η ΥΚΑΝ, παρά τις επιτυχίες της, λειτουργεί υπό πίεση. Οι συλλήψεις αυξάνονται, αλλά η «παραγωγή» υποθέσεων συχνά υπερβαίνει τους διαθέσιμους ανθρώπινους και τεχνικούς πόρους. Η συνεργασία με ευρωπαϊκές και διεθνείς υπηρεσίες θεωρείται κρίσιμη - ειδικά για τη διαχείριση διακίνησης από τρίτες χώρες.

Σε επίπεδο θεραπείας, υπάρχουν εξειδικευμένα προγράμματα, με μονάδες σε Λευκωσία, Λεμεσό και Λάρνακα, ωστόσο η γεωγραφική κάλυψη παραμένει άνιση. Οι απομακρυσμένες περιοχές, και κυρίως οι κοινότητες της υπαίθρου, υπολείπονται στην πρόσβαση σε υπηρεσίες.

Η μείωση της βλάβης (harm reduction) αναπτύσσεται σταδιακά: πρόγραμμα υποκατάστασης μεθαδόνης, συμβουλευτική, κοινωνική υποστήριξη. Ωστόσο, η κουλτούρα τιμωρίας και ο στιγματισμός των χρηστών συχνά λειτουργούν αποτρεπτικά για την αναζήτηση βοήθειας.

Επιπλέον, υπάρχει μια κατηγορία που παραμένει σχεδόν αόρατη: οι πρώην χρήστες. Χωρίς ένα οργανωμένο σχέδιο επανένταξης, οι πιθανότητες υποτροπής αυξάνονται. Η κοινωνία δεν είναι έτοιμη να τους υποδεχτεί, ενώ η εργασία και η κοινωνική αποκατάσταση παραμένουν ζητούμενα.

Ένας πόλεμος που δεν κερδίζεται με αποσπασματικές μάχες

Ο αγώνας κατά των ναρκωτικών δεν είναι μια υπόθεση μόνο της Αστυνομίας ή των θεραπευτικών δομών. Είναι υπόθεση ολόκληρης της κοινωνίας. Από την οικογένεια και το σχολείο μέχρι τους πολιτικούς φορείς, τις κοινότητες και τα ΜΜΕ.

Η Κύπρος δεν βιώνει (ακόμη) το χάος που αντιμετωπίζουν άλλες χώρες με επιδημίες οπιούχων. Όμως, τα σημάδια είναι εκεί: η αύξηση της χρήσης, η νεαροποίηση των χρηστών, η μεταβολή των ουσιών και η εξέλιξη της διακίνησης προμηνύουν μια κοινωνική κρίση που μπορεί να εδραιωθεί.

Και η μεγαλύτερη απειλή; Όχι μόνο η χρήση, αλλά και η αδιαφορία. Όταν οι χρήστες μετατρέπονται σε «αριθμούς», οι έφηβοι σε «στατιστικά», οι οικογένειες σε «περιπτώσεις», τότε η κοινωνία χάνει την ανθρώπινη διάσταση του προβλήματος.

Η μάχη κατά των ναρκωτικών δεν χρειάζεται μόνο νόμους και επιχειρήσεις. Χρειάζεται ανθρωπιά, εκπαίδευση, ενημέρωση και επιμονή. Γιατί όσο δύσκολη κι αν είναι, είναι μια μάχη που αξίζει να δοθεί.