Οι Εβραίοι του ΕΛΑΣ και το Ολοκαύτωμα

Τον... ελληνικό εμφύλιο πόλεμο 1946-49 και την άγνωστη πτυχή της συμμετοχής Ελληνοεβραίων σε αυτόν μετέφερε, με κάποιους χαρακτηρισμούς που χρησιμοποίησε στην ομιλία του στην εκδήλωση του Σαββάτου (25.1.2014) για το Ολοκαύτωμα, στη Λευκωσία, ο 79χρονος επιζών Ελληνοεβραίος από την Κέρκυρα Daniel Misan. Είπε μεταξύ άλλων ότι «το 1945, στο τέλος του πολέμου, ο πατέρας μου συνελήφθη από το ελληνικό φασιστικό καθεστώς. Λόγω του ότι ήταν συνεργάτης εναντίον αυτού του καθεστώτος, ήταν υποψήφιος για καταδίκη σε θάνατο».
Ο κ. Misan, που χρησιμοποιεί για τις δεξιές ελληνικές μεταπολεμικές κυβερνήσεις τον... κομμουνιστικής ορολογίας χαρακτηρισμό «ελληνικό φασιστικό καθεστώς», μας πληροφόρησε ότι ο πατέρας του αφέθηκε ελεύθερος από τη φυλακή (όπου προφανώς είχε κλειστεί αφού είχε συνταχθεί με το αριστερό κίνημα ΕΑΜ-ΕΛΑΣ), μετά από μια επίσκεψη της μητέρας και του μικρού του αδελφού.
Είπε και τα εξής στην ομιλία του, στην αίθουσα Royal Hall:
«Ο πόλεμος τέλειωσε και οι Ναζί ηττήθηκαν, όμως το 1946 ξέσπασε στην Ελλάδα εμφύλιος πόλεμος. Οι γονείς μου αποφάσισαν να με στείλουν μαζί με τον αδελφό μου Μιχάλη μέσα από παράνομη μετανάστευση στο Ισραήλ. Σε ένα μικρό πλοίο με το όνομα ‘Henrieta Sold’, μαζεύτηκαν 546 επιζώντες του Ολοκαυτώματος, οι οποίοι έφυγαν να γλιτώσουν από το φασιστικό καθεστώς της Ελλάδας. Οι γονείς μου έπρεπε να μείνουν στην Ελλάδα, λόγω του εμφύλιου πολέμου».
Αυτές οι ενδιαφέρουσες αναφορές του Daniel Misan με παρέπεμψαν για μια έγκυρη πληροφόρηση πάνω στο ζήτημα των Εβραίων της Ελλάδας, που πήραν μέρος στην Αντίσταση κατά των Ιταλών και Γερμανών κατακτητών, αλλά και στον κατοπινό εμφύλιο, στο αποκαλυπτικό βιβλίο του 2006, «Jewish Resistance in Wartime Greece», του Αμερικανού ιστορικού Steven Bowman, που μεταφράστηκε στα ελληνικά με τον τίτλο «Η Αντίσταση των Εβραίων στην κατοχική Ελλάδα».
Είναι γνωστό ότι όταν εισέβαλαν οι Ιταλοί φασίστες στην Ελλάδα στις 28 Οκτωβρίου 1940, περίπου 13.000 Εβραίοι Έλληνες εντάχθηκαν ως στρατιώτες και υπαξιωματικοί στον στρατό και πολέμησαν ηρωικά στα ελληνικά βουνά.
Στο εκπληκτικό αυτό ντοκουμέντο, αποκαλύπτεται ότι εκατοντάδες Έλληνες Εβραίοι σκοτώθηκαν σε ελληνικές πόλεις και βουνά κατά το 1943 και 1944, ενώ πολλοί από αυτούς καταδιώχτηκαν αργότερα από δεξιές κυβερνήσεις, επειδή ακολούθησαν τους κομμουνιστές αντάρτες του ΕΛΑΣ.
Στο βιβλίο αναφέρεται ότι από τους πολλούς Εβραίους που υπηρέτησαν στον ελληνικό στρατό κατά τον Αλβανικό πόλεμο, ορισμένοι προσχώρησαν στην Αντίσταση αμέσως μετά την επίσημη συνθηκολόγηση της Ελλάδας. Πάντως ο συγγραφέας συνδέει τις μαζικές εκτοπίσεις Εβραίων από τη Θεσσαλονίκη στα μέσα του 1943, με την απόφαση των Εβραίων να διαφύγουν στα βουνά για να προσχωρήσουν σε αντάρτικες ομάδες. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία, που μετριέται σε εκατοντάδες, υπηρέτησαν στον ΕΛΑΣ κάτω από κομμουνιστική ηγεσία.

Στο βιβλίο αναφέρεται ότι μετριούνται στα δάχτυλα αυτοί που πήγαν στον αντικομμουνιστικό ΕΔΕΣ. Εξηγεί ότι, παρόλο που η εκπαιδευμένη στη Μόσχα ηγεσία του ελληνικού Κομμουνιστικού Κόμματος δεν περιελάμβανε Εβραίους, υπήρχαν ωστόσο αριστερίζοντες Εβραίοι ανάμεσα στους καπνεργάτες, που είχαν στραφεί προς το κόμμα κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου.
Σύμφωνα με τον Steven Bowman, ο ρόλος των Εβραίων στην Αντίσταση δεν περιορίστηκε σε αυτούς που βρίσκονταν στο πεδίο της μάχης. Πολλοί υπηρέτησαν στον εφοδιασμό, ως στρατολόγοι και ως διερμηνείς, ενώ αρκετοί στην Αθήνα ήταν σε επαφή με τα αστικά στελέχη του ΕΑΜ και έδρασαν σε πολιτικό επίπεδο και στη συλλογή πληροφοριών.