Το τέλος με το… καλό προφίλ

Μείναμε για μερικά λεπτά αποσβολωμένοι στις θέσεις μας, όσοι παρακολουθήσαμε την περασμένη Παρασκευή (15 Ιανουαρίου 2016) στο Cine Studio, στη Λευκωσία, τη βραβευμένη ισραηλινή μαύρη κωμωδία «Το Πάρτι του Αποχαιρετισμού» (Mita Tova). Στην οθόνη έπεσαν οι τίτλοι του τέλους, τα φώτα άναψαν, αλλά...δεν σηκωθήκαμε για την έξοδο, πριν συμμαζέψουμε αυτό το απρόσμενο κύμα ευθυμίας και θλίψης, που μας είχε κατακλύσει στη διάρκεια της προβολής. Επιπρόσθετα, έπρεπε να σκουπίσουμε τα δάκρυά μας, καθώς γελούσαμε ακόμα!
Αυτή η ταινία, που έγραψαν και σκηνοθέτησαν ο 47χρονος Tal Granit και η 43χρονη Sharon Maymon, νέοι και ταλαντούχοι σκηνοθέτες του ισραηλινού σινεμά, διαδραματίζεται σε έναν οίκο ευγηρίας στην Ιερουσαλήμ - είναι μια ιστορία για τον θάνατο, γεμάτη ηλικιωμένους, που όμως σφύζει από ζωή και νεανικότητα! Ποια είναι η δύναμή της; Ότι αποδίδεται με έξυπνο και καλόγουστο χιούμορ που την κάνει μοναδική, από μια ομάδα ώριμων, χαρισματικών ηθοποιών και με πρωταγωνιστή έναν από τους καλύτερους Ισραηλινούς κωμικούς, τον 75χρονο Ze'ev Revah στον ρόλο του Yehezkel, του ερασιτέχνη εφευρέτη μιας μηχανής... ευθανασίας.
Γιατί η ευθανασία (ο υποβοηθούμενος θάνατος για άτομο με κάποια επώδυνη, ανίατη ασθένεια), που είναι παράνομη στο Ισραήλ, όπως και στην Κύπρο και στις περισσότερες χώρες του κόσμου, είναι το κεντρικό θέμα της ταινίας, όταν ο Yehezkel, πρώην μηχανικός, φτιάχνει μια τέτοια μηχανή ευθανασίας, για να βοηθήσει έναν καλό φίλο και συγκάτοικό του στο γηροκομείο, να πεθάνει με αξιοπρέπεια, για να γλιτώσει από τους πόνους, μετά από αγωνιώδεις εκκλήσεις του ίδιου του ασθενούς.
Όπως αναφέρουν σε σημείωμά τους οι δύο σκηνοθέτες, «η ταινία έχει να κάνει με τον αποχωρισμό από κάποιον που αγαπάς, από τον εαυτό σου όταν το μυαλό αρχίζει να υπολειτουργεί, τον αποχωρισμό από τη ζωή - και αφορά το δικαίωμα να επιλέξεις τον θάνατό σου. Οι κύριοι χαρακτήρες στον οίκο ευγηρίας είναι άνθρωποι που έχουν αποσυρθεί, που δεν συνηθίζεται να είναι ήρωες σε ταινίες, αλλά σε αυτόν τον χώρο της αδράνειας αποφασίζουν να ανακτήσουν τον έλεγχο της μοίρας τους. Όπως σε κάθε τραγωδία, όπου ο πρωταγωνιστής προσπαθεί ν’ αλλάξει το δικό του πεπρωμένο και το πεπρωμένο αυτών που τον περιτριγυρίζουν, υπάρχει ένα αβάσταχτο τίμημα.

Η ταινία μας αφορά επίσης την αγάπη και τη φιλία. Οι πέντε βασικοί μας χαρακτήρες βρίσκουν παρηγοριά, δύναμη και ελπίδα ο ένας στον άλλον, στις πιο δύσκολες και πιο αστείες στιγμές της ζωής. Καθώς αποχαιρετούμε κάποιον αγαπημένο, ανακαλύπτουμε ότι το σώμα φθίνει, αλλά το πνεύμα παραμένει διαυγές».
Ο Tal Granit και η Sharon Maymon αναφέρουν ότι «ο καλύτερος τρόπος ν’ αντιμετωπίσουμε την προοπτική του θανάτου, είναι ο αυτοσαρκασμός και το χιούμορ» - προσωπικά, θα πρόσθετα και τη... φιλαρέσκεια, αφού σε μια ιδιαίτερα ευρηματική σκηνή της ταινίας, η υπέργηρη κυρία που οπτικογραφεί την τελευταία της επιθυμία, να φύγει απ’ τη ζωή με ευθανασία, ζητά από τον Yehezkel να σβήσει ό,τι έγραψε μέχρι εκείνη τη στιγμή η βιντεοκάμερα, γιατί την έπαιρνε από το προφίλ που δεν την κολάκευε...