Οι Αργοναύτες και το Χρυσόμαλλο Δέρας

Η περιπέτεια του Ιάσονα αποτελεί έναν από τους ωραιότερους ελληνικούς μύθους
Ο Ιάσονας δέχεται και αναλαμβάνει τη μεγάλη και ριψοκίνδυνη εκστρατεία, συγκεντρώνοντας 52 εκλεκτούς Έλληνες πολεμιστές της εποχής, όπως ο Ορφέας, ο Ηρακλής, ο Κάστωρ, ο Πολυδεύκης, ο Θησέας, ο Λαέρτης, ο Ασκληπιός κ.ά.
ΜΙΑ ιστορία με αρκετές ψυχολογικές προεκτάσεις και με απίστευτες ταξιδιωτικές εμπειρίες
Η περιπέτεια του Ιάσονα αποτελεί έναν από τους ωραιότερους ελληνικούς μύθους με το περίφημο πλοίο, την «Αργώ», που αναζητούσε το δώρο των θεών, το Χρυσόμαλλο Δέρας. Μια ιστορία με αρκετές ψυχολογικές προεκτάσεις, με απίστευτες ταξιδιωτικές εμπειρίες, με απρόβλεπτα γεγονότα, κινδύνους, μίση, πάθη, έρωτες, χρησμούς και τελικά το τραγικό τέλος. Σύμφωνα με τον μύθο, ο Ιάσονας διεκδικεί τον θρόνο του νεκρού πατέρα του στην Ιωλκό, από τον αδίστακτο θείο του, τον Πελία. Ο Πελίας, αφού ενημερώθηκε από το Μαντείο να προσέχει ένα μονοσάνταλο νεαρό, έλαβε τα μέτρα του. Μόλις συναντήθηκε με τον Ιάσονα, ο Πελίας τον υποδέχθηκε δήθεν χαρούμενος. Αφού ο Ιάσονας του ζήτησε τον θρόνο, ο Πελίας δέχθηκε υπό έναν όρο: Να ταξιδέψει στη μακρινή Κολχίδα (σημερινή Γεωργία), για να φέρει πίσω στην Ελλάδα τα κόκκαλα του Φρίξου και το Χρυσόμαλλο Δέρας, ως αίτημα των Ολύμπιων θεών.
Η εκστρατεία
Ο Ιάσονας δέχεται και αναλαμβάνει τη μεγάλη και ριψοκίνδυνη εκστρατεία, συγκεντρώνοντας 52 εκλεκτούς Έλληνες πολεμιστές της εποχής, όπως ο Ορφέας, ο Ηρακλής, ο Κάστωρ, ο Πολυδεύκης, ο Θησέας, ο Λαέρτης, ο Ασκληπιός κ.ά. Αφού κατασκευάζει την Αργώ, σαλπάρει για το μακρινό ταξίδι. Περνώντας από τη Λήμνο, τη Σαμοθράκη και την Τροία, φθάνει στις Συμπληγάδες Πέτρες, στα στενά του Βοσπόρου, ώστε να βγει πλέον στην ανοικτή θάλασσα του Εύξεινου Πόντου. Ατέλειωτες δυσκολίες συνάντησε και στις μάχες με τους βαρβάρους. Ωστόσο, οι άντρες κάποτε φθάνουν στον προορισμό τους στην Κολχίδα. Ο βασιλιάς της πόλης, ο Αιήτης, αρνείται να δώσει το Χρυσόμαλλο Δέρας, παρά τα ανταλλάγματα που του προσφέρουν. Όμως, η κόρη του Μήδεια, που αγάπησε τον Ιάσονα, βοηθά τον μυθικό ήρωα να φθάσει στον σκοπό του, αφού τελικά ο Αιήτης έκανε ότι δέχθηκε, βάζοντας όρους, μεταξύ των οποίων ήταν να δαμάσει ο Ιάσων δύο άγριους ταύρους που έβγαζαν φλόγες από τα ρουθούνια τους. Τελικά, ο Ιάσων βγήκε νικητής, ξεπερνώντας όλα τα εμπόδια.
Η επιστροφή
Κάποτε, επιτέλους, φθάνει η ώρα του γυρισμού. Μαζί με το Χρυσόμαλλο Δέρας, ο Ιάσονας τήρησε την υπόσχεση που έδωσε στη Μήδεια, να την παντρευτεί και να την πάρει μαζί του στην Ελλάδα, όπου απέκτησαν δύο παιδιά. Όταν φθάνει στην Ιωλκό, η Μήδεια με ένα πανούργο σχέδιο, εξοντώνει τον Πελία. Ο Ιάσονας και η Μήδεια φθάνουν κρυφά στην Κόρινθο. Όμως, το πεπρωμένο έμελλε να φέρει την τραγωδία. Ο Ιάσωνας γίνεται βασιλιάς, αλλά ερωτεύεται τη Γλαύκη. Η Μήδεια δεν μπορεί να ανεχθεί αυτή την κατάσταση και από τη ζήλια της, γεμάτη εκδίκηση, σκοτώνει τα παιδιά της, φεύγοντας για την Αθήνα. Ο Ιάσονας πέφτει σε μαρασμό.
Επιστρέφει στην Ιωλκό και κάθεται στην αμμουδιά κάτω από το σάπιο πλέον καράβι, την Αργώ. Ένα κομμάτι ξεκολλάει και τον σκοτώνει. Ίσως οι θεοί θέλησαν να τον απαλλάξουν από την τραγωδία που τον βρήκε. Αυτό ήταν και το τέλος του Ιάσονα. Η Μήδεια, επειδή είχε θεϊκή καταγωγή, δεν τιμωρήθηκε.
Αληθινά γεγονότα
Αρκετές αναφορές έχουμε για τον μύθο του Ιάσονα από τον Απολλώνιο τον Ρόδιο, που συνέγραψε τα «Αργοναυτικά», τον Διόδωρο τον Σικελιώτη και τα «Ορφικά,» όπως και τον Ευριπίδη με την ομώνυμη τραγωδία του «Μήδεια». Ο Χρήστος Λαγός, στο έργο του «Αργοναυτική εκστρατεία», λέει μεταξύ άλλων: «Γίνεται φανερό ότι όλοι οι συγγραφείς και ιστορικοί, αρχαίοι και σύγχρονοι (...), θεωρούν ότι η Αργοναυτική εκστρατεία ήταν ένα αληθινό γεγονός...». Ο Έριχ Φον Νταίνικεν, στο πολύκροτο βιβλίο του «Στο όνομα του Δία», κάνει ένα σημαντικό σχόλιο σχετικά με την Αργοναυτική εκστρατεία: «πραγματοποιήθηκε ποτέ ο πλους της “Άργης;”
Εάν δεν ανακαλυφθούν παλαιότερες πηγές από αυτές που υπάρχουν έως τώρα, μάλλον δεν θα μάθουμε ποτέ. Και όμως εγώ, που σαν παλιό κυνηγόσκυλο 40 χρόνια τώρα, ακολουθώ τα χνάρια των θεών, είμαι πεπεισμένος ότι πολλά στοιχεία των "Αργοναυτικών" δεν μπορεί να αποτελούν επινοήσεις. Η φαντασία είναι κάτι το ωραίο, και στον άνθρωπο άρεσε και πριν από χιλιάδες χρόνια να φαντασιοκοπεί. Αλλά η φαντασία ποτέ δεν γεννιέται από το τίποτε. Πυροδοτείται από αρχικά γεγονότα, από ακατανόητα συμβάντα, από μυστηριώδη πράγματα, τα οποία ο νους δεν μπορεί να κατατάξει κάπου».

Στον Κορινθιακό Κόλπο, κοντά στα ερείπια του ναού της Ήρας, υπάρχει μια αρχαία επιγραφή σε έναν τάφο, όπου θάφτηκαν τα παιδιά της Μήδειας. Μια παραλία του Εύξεινου Πόντου ονομάζεται το «Ακρωτήρι του Ιάσονα», εκεί δηλαδή που σταμάτησε κάποτε η Αργώ. Είναι αρκετές αναφορές σε ονόματα που έλαβαν μέρος στη μυθική πορεία, και σε πολλές περιοχές υπάρχουν ακόμα και σήμερα ζωντανοί οι θρύλοι. Ο διάσημος Άγγλος ιστορικός Michael Wood, στην αξιόλογη τηλεοπτική παραγωγή του BBC, κάνει μια εκπληκτική αναζήτηση του μύθου στα πραγματικά μέρη της περιπέτειας, σκιαγραφώντας την Αργοναυτική εκστρατεία μέσα από ένα μυθικό και ιστορικό φόντο. Ίσως η περιπέτεια του Ιάσονα να υπήρξε ένα πραγματικό γεγονός. Ένα γεγονός που απλώς περιμένει την ανακάλυψή του από την αρχαιολογική έρευνα, όπως έγινε και με την ανάδυση της Τροίας από τον Σλήμαν.
Το μεγάλο ταξίδι
«Ο πρώτος ήρωας στην Ευρώπη», γράφει η Έντιθ Χάμιλτον, «που ξεκίνησε για ένα μεγάλο ταξίδι, ήταν ο αρχηγός της αναζήτησης του Χρυσόμαλλου Δέρατος. Υποτίθεται πως έζησε μια γενεά πριν από τον πιο διάσημο Έλληνα ταξιδευτή, τον ήρωα της "Οδύσσειας". Φυσικά επρόκειτο για ταξίδι πάνω στο νερό. Οι ποταμοί, οι λίμνες και οι θάλασσες ήταν οι μόνες λεωφόροι της εποχής εκείνης. Ταυτόχρονα, όμως, ο ταξιδιώτης αντιμετώπιζε κινδύνους, όχι μόνο στις θάλασσες, αλλά και στην ξηρά. Τα πλοία δεν ταξίδευαν τη νύχτα και κάθε σημείο όπου σταματούσαν οι ναυτικοί, μπορούσε να κρύβει ένα τέρας, ή έναν μάγο που θα τους έκανε πολύ μεγαλύτερο κακό από τη θύελλα και το ναυάγιο. Για να ταξιδέψει κανείς, και ιδιαίτερα έξω από την Ελλάδα, χρειαζόταν εξαιρετικό θάρρος. Καμιά ιστορία δεν το αποδείχνει καλύτερα από την αφήγηση των όσων υπέφεραν οι ήρωες που ξεκίνησαν με το πλοίο Αργώ για να βρουν το Χρυσόμαλλο Δέρας».
(Επίτομη ελληνική και παγκόσμια μυθολογία)