Η Οδύσσεια του Μον Πελεράν

Οι διαπραγματεύσεις που έλαβαν χώρα αυτήν τη βδομάδα στο Μον Πελεράν της Ελβετίας θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως οι πλέον σημαντικές για το μέλλον της διαδικασίας στο Κυπριακό. Οι δύο πλευρές πήγαν στο παγωμένο θέρετρο θέτοντας ψηλά τον πήχη των προσδοκιών, με τα προβλήματα ωστόσο να έμοιαζαν ανυπέρβλητα. Αρχικός στόχος της ε/κ πλευράς ήταν η οριστικοποίηση του θέματος των κριτηρίων και η κατάθεση χαρτών εκ μέρους της τ/κ πλευράς, προκειμένου η διαδικασία να μπορέσει να περάσει στο επόμενο στάδιο.

Από την πλευρά του ο Ακιντζί, πιστός στις εντολές της Άγκυρας, δεν υπήρξε πρόθυμος να καταθέσει χάρτη αν πρώτα δεν κλείδωνε η ημερομηνία για καθορισμό πολυμερούς-πενταμερούς διάσκεψης. Στην παρούσα ανάλυση παρουσιάζουμε το χρονικό των διαπραγματεύσεων από τη Δευτέρα μέχρι και τις κρίσιμες τελευταίες στιγμές της Παρασκευής.
Δευτέρα - Το άνοιγμα της αυλαίας

Την αυλαία των συνομιλιών άνοιξε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν Κι Μουν, ο οποίος προέβη σε αποτίμηση της παρούσας κατάστασης πραγμάτων, με αναφορές επί της ουσίας σε ό,τι αφορά και τα έξι κεφάλαια. Ο Γ.Γ. του ΟΗΕ κάλεσε όλους τους ενδιαφερομένους και τις εγγυήτριες δυνάμεις, Τουρκία, Ελλάδα και Ηνωμένο Βασίλειο, να συνεισφέρουν εποικοδομητικά και να στηρίξουν τους ηγέτες.

Μετά το τελετουργικό μέρος, ο Μπαν Κι Μουν προχώρησε, πίσω από τις κλειστές πόρτες, σε προσφώνηση της συνάντησης των δύο ηγετών που θα ακολουθούσε. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο απερχόμενος Γ.Γ. του ΟΗΕ αναγνώρισε τις δυσκολίες και τα προβλήματα στα κεφάλαια του περιουσιακού, του εδαφικού και της ασφάλειας.
Στη συνάντηση Αναστασιάδη και Ακιντζί που ακολούθησε το απόγευμα, παρόντες ήταν μόνο οι διαπραγματευτές και οι κύριοι Χριστοδουλίδης και Μπουρτζιού, όπου άνοιξαν τους φακέλους των τεσσάρων κεφαλαίων για να συζητήσουν τα εκκρεμούντα θέματα.
Τρίτη - Το crash test

Στην πρωινή συνάντηση των δύο ηγετών έγινε προπαρασκευή για τη συζήτηση που θα ξεκινούσε την Τετάρτη επί των κριτηρίων για το εδαφικό, η οποία χαρακτηρίστηκε από την ελληνοκυπριακή πλευρά ως crash test σε ό,τι αφορά τις προθέσεις με τις οποίες ήλθε στην Ελβετία η τουρκοκυπριακή πλευρά.
Αναστασιάδης και Ακιντζί ξανασυναντήθηκαν το απόγευμα για να συζητήσουν τα θέματα συμμετοχής στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Κατά τη συζήτηση έκλεισαν ορισμένες εκκρεμότητες επί θεμάτων που είχαν συζητήσει τη Δευτέρα το απόγευμα σε ό,τι αφορά τα ζητήματα Ε.Ε. και της οικονομίας.

Κατά τις οκτώ το βράδυ, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης πραγματοποίησε σύσκεψη με τους συνεργάτες, οι οποίοι έθεσαν ενώπιόν του το έγγραφο που ετοίμασαν σε ό,τι αφορά τα κριτήρια του εδαφικού. Η Λευκωσία έστειλε μήνυμα πως ως σημαντικότερο κριτήριο θεωρεί τον αριθμό των προσφύγων που θα μπορούν να επιστρέψουν υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση, ενώ ως δεύτερο κριτήριο έθετε τα ποσοστά εδάφους και της ακτογραμμής των συνιστωσών πολιτειών.

Τουρκοκυπριακές πηγές στο Μον Πελεράν σημείωναν ότι την Παρασκευή, σε περίπτωση που επέρχετο συμφωνία επί των «κριτηρίων αρχών», ενδέχετο να υποβληθεί χάρτης εκ μέρους της τ/κ πλευράς, γεγονός που θα ανοίξει τον δρόμο για συμφωνία όσον αφορά τη σύγκληση πενταμερούς διάσκεψης με συμμετοχή και των εγγυητριών δυνάμεων.
Το κοινό έγγραφο των κριτηρίων - Τετάρτη

Στην πρωινή συνάντηση, που πραγματοποιήθηκε με μια ώρα καθυστέρηση, έγινε μια πρώτη ανταλλαγή απόψεων. Ενώ επικοινωνιακά στέλνονταν μηνύματα ότι το κλίμα των συνομιλιών ήταν καλό, εντούτοις μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν είχε σημειωθεί η παραμικρή πρόοδος σε επίπεδο κριτηρίων. Επιπλέον Μαυρογιάννης και Ναμί αντάλλαξαν έγγραφο με ενσωματωμένες τις θέσεις των δύο πλευρών.
Τo απόγευμα ακολούθησαν ξεχωριστές συναντήσεις Έιντε τόσο με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη όσο και με τον κ. Ακιντζί.
Η απογευματινή συνάντηση κράτησε μόνο μισή ώρα. Σύμφωνα με δηλώσεις του Κυβερνητικού Εκπροσώπου, οι δύο πλευρές αντάλλαξαν τις θέσεις τους γραπτώς, με στόχο να ενσωματωθούν σε ενοποιημένο έγγραφο, στο οποίο θα καταγράφονται με μπλε χρώμα οι θέσεις της ε/κ πλευράς και με κόκκινο της τ/κ πλευράς. Στο έγγραφο που παρέδωσε η τ/κ πλευρά δεν περιλαμβανόταν το ποσοστό εδάφους που θα επιστραφεί.

Πληροφορίες από πηγές της διαπραγματευτικής ομάδας άφηναν να εννοηθεί ότι από τις πρώτες συζητήσεις επί του εδαφικού δεν μπορεί να εξαχθεί ασφαλές συμπέρασμα για το πού οδεύει η διαδικασία. Πάντως, με ανακοίνωσή του, και το ψευδοκράτος επέμεινε πως υπάρχει συμφωνία μεταξύ των δύο ηγετών και των ΗΕ, ότι με την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων στην Ελβετία θα καθοριστεί η ημερομηνία για πολυμερή. Η ανακοίνωση αυτή προκάλεσε την έντονη αντίδραση της ε/κ αντιπροσωπίας, που διέψευσε σε αυστηρούς τόνους ότι υπάρχει τέτοια συμφωνία, επαναλαμβάνοντας πως για να συζητηθεί ημερομηνία πολυμερούς διάσκεψης θα πρέπει πρώτα να υπάρξει συμφωνία επί του εδαφικού με κατάθεση χαρτών που θα γίνονται αποδεκτοί.

Σε μια παράλληλη εξέλιξη, ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου έστειλε την ίδια μέρα το μήνυμα ότι Τουρκία «δεν πρόκειται να κάνει πίσω στο θέμα των εγγυήσεων» στην Κύπρο, όπως δήλωσε την Τετάρτη.
Η ύποπτη σιωπή (Πέμπτη)

Στην Κύπρο επικρατούσε ένας μικρός πολιτικός αναβρασμός και σχετική απογοήτευση αναφορικά με τις διαπραγματεύσεις στο Μον Πελεράν, αφού όλα έδειχναν ότι δεν θα υπήρχε οποιαδήποτε κατάληξη στις συνομιλίες.

Κατά την πρωινή συνάντηση, η οποία κράτησε περισσότερο από δύο ώρες, οι δύο ηγέτες συζήτησαν σε βάθος με εκτενή ανάλυση, επί όλων των κριτηρίων, χωρίς τελικά να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση σε κάποιο κριτήριο συγκεκριμένα. Οι δυσκολίες για την επίτευξη συγκλίσεων είναι πάρα πολύ μεγάλες, αφού το τουρκικό έγγραφο φαίνεται να ήταν περιγραφικό. Σύμφωνα με πληροφορίες του ανταποκριτή του συγκροτήματος στην Ελβετία Χρίστου Χαραλάμπους, οι Τούρκοι ισχυρίζονταν πως οι εδαφικές αναπροσαρμογές δεν μπορούν να προσφυγοποιούν για δεύτερη φορά τους Τ/κ και τους εποίκους.

Την ίδια ώρα, ο ψευδοπρωθυπουργός Χουσεΐν Οζγκιουργκιούν μετέφερε δήλωση του Τούρκου Προέδρου Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος φέρεται να δήλωσε πως η Μόρφου δεν πρόκειται να δοθεί πίσω ποτέ και η τ/κ πλευρά δεν θα δεχτεί ποσοστό κάτω του 30 τοις εκατό.

Το βράδυ, στις δέκα ώρα Κύπρου, οι διαπραγματευτικές ομάδες μαζί με τους ηγέτες μεταφέρθηκαν, κατόπιν πρωτοβουλίας των Ηνωμένων Εθνών, στο Μοντρέ, μια πόλη κοντά στο Μον Πελεράν, για κοινωνικό γεύμα. Σε δηλώσεις του αργά το βράδυ ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε πως υπάρχει μια δημιουργική προσπάθεια και από τις δύο πλευρές, ένα καλό κλίμα, αλλά αυτά δεν είναι από μόνα τους αρκετά για να δώσουν το αποτέλεσμα.
Η «ανατροπή» - Παρασκευή

Πρωινές πληροφορίες έκαναν λόγο για ανατροπή των δεδομένων, με πιθανότητα ακόμη και κατάθεσης χαρτών και πιθανή δέσμευση για πολυμερή-πενταμερή διάσκεψη. Στο άκουσμα της εν λόγω εξέλιξης η ΕΔΕΚ, η Συμμαχία Πολιτών και το ΔΗΚΟ κάλεσαν τον Πρόεδρο να τηρήσει τις δεσμεύσεις του και να μην προχωρήσει σε διεθνή διάσκεψη αν πρώτα δεν προηγηθεί συζήτηση στο Εθνικό Συμβούλιο, όπως είχε υποσχεθεί. Το αίτημά τους ωστόσο δεν εισακούστηκε.

Μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις Αναστασιάδης και Ακιντζί διέκοψαν για μισή ώρα. Κλειδώθηκαν μαζί με τις διαπραγματευτικές του ομάδες στα δωμάτια για έντονη διαβούλευση πάνω στις εξελίξεις. Μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν είχε κατατεθεί χάρτης εκ μέρους της τ/κ πλευράς. Η συνάντηση διακόπηκε εκ νέου για το μεσημέρι και ορίστηκε νέα συνάντηση στις 18.30 ώρα Κύπρου, με συνέχιση της διαπραγμάτευσης επί των κριτηρίων του εδαφικού.

Μέχρι τις 4.30 το απόγευμα, οι πληροφορίες έλεγαν πως δεν είχε δοθεί χάρτης, αλλά ούτε τα κριτήρια για τις εδαφικές αναπροσαρμογές είχαν συμφωνηθεί.

Το απόγευμα ο πήχης των προσδοκιών, σε σχέση με την έκβαση των συνομιλιών, άρχισε να χαμηλώνει. Όλα τα σημάδια έδειχναν ότι δεν πρόκειται να υπάρξει κατάθεση χάρτη, καθώς δεν το επέτρεπαν οι μέχρι τότε συνθήκες.

Λίγο μετά τα μεσάνυχτα την Παρασκευής αποφασίστηκε ότι θα υπάρξει διακοπή συνομιλιών για μία βδομάδα, με τη συνέχεια να δίνεται πλέον στη Γενεύη στις 20 Νοεμβρίου. Όπως σημείωσε ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος κατά τη διάρκεια της νύχτας, δεν τέθηκε οποιοσδήποτε χάρτης επί τάπητος, καθώς ακόμα δεν έχουν συμφωνηθεί τα κριτήρια.