Οι σκιές στη σπηλιά του Πλάτωνα

Στον περίφημο μύθο του σπηλαίου, του αρχαίου Έλληνα φιλοσόφου Πλάτωνα, στο έργο του Πολιτεία, έκανε αναφορά η ψυχολόγος του Κέντρου Ενημέρωσης για τα Ναρκωτικά και Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων, Στέλλα Νικολάου, σε βιωματικό εργαστήρι με τη συμμετοχή εθνοφρουρών, με θέμα τη χρήση κάνναβης και νέων ψυχοδραστικών ουσιών - ήταν ένα από δέκα εργαστήρια που οργανώθηκαν το περασμένο Σάββατο (13.2.2016), στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, στο πλαίσιο του 21ου συνεδρίου του ΚΕΝΘΕΑ, «Η Κύπρος ενάντια στις εξαρτήσεις».
«Σύμφωνα με τον μύθο», είπε, «κάποιοι άνθρωποι είναι φυλακισμένοι και αλυσοδεμένοι από τον καιρό που γεννήθηκαν σε μια σπηλιά, και το μόνο που έχουν δει ποτέ στη ζωή τους είναι οι σκιές στους τοίχους, που σχηματίζονται από μια μικρή φωτιά, αναμμένη πίσω τους. Οι σκιές είναι γι’ αυτούς η μοναδική πραγματικότητα. Μια μέρα, κάποιος από αυτούς σπάζει τις αλυσίδες, βγαίνει έξω από τη σπηλιά, ανεβαίνει στην επιφάνεια της γης και βλέπει για πρώτη φορά τον ήλιο και τα πράγματα στο φως του ήλιου... Φοβάται από αυτό που βλέπει, ήταν κάτι που δεν ήξερε...

Πηγαίνει λοιπόν πίσω στη σπηλιά και προσπαθεί να πείσει τους συντρόφους του, που είναι ακόμα αλυσοδεμένοι, ότι εκεί έξω έχει ήλιο, έχει έναν άλλο κόσμο, από αυτόν που οι ίδιοι γνωρίζουν. Αλλά βέβαια δεν τον πιστεύουν, γιατί αυτοί ξέρουν μόνο τις πλάνες και τις ψευδαισθήσεις τους... Αυτό συμβαίνει με τη χρήση. Όσοι είναι αλυσοδεμένοι σε αυτήν, δεν πιστεύουν εκείνον που δεν κάνει χρήση, δεν πιστεύουν ότι υπάρχει μια άλλη αλήθεια στη ζωή, από τις ουσίες. Η χρήση είναι γνώριμη και φοβούνται να κάνουν κάτι άλλο. Αν δουν τον ήλιο, μπορεί μεν να επιστρέψουν για λίγο στη σπηλιά, αλλά μπορεί και να την εγκαταλείψουν για πάντα, αν δουν ότι υπάρχουν άλλα πράγματα να δουν και να κάνουν, πέρα από το να είναι αλυσοδεμένοι στην απατηλή σκιά των ψεμάτων».
Είπε και κάτι άλλο η Στέλλα Νικολάου: «Για μένα, η λέξη-κλειδί της χρήσης είναι η αποδοχή των συναισθημάτων, θετικών και αρνητικών, στη ζωή μας. Η ζωή μας περιέχει και πόνο και οδυνηρά συναισθήματα και πρέπει να τα αποδεχόμαστε - όμως ο χρήστης δεν τα αποδέχεται, θέλει να παίρνει μόνο τα θετικά. Μιλούσα με έναν πελάτη μου, για τον φόβο του θανάτου. Μου είπε, “δεν φοβάμαι να πεθάνω, φοβάμαι να ζήσω”... Φοβάται δηλαδή τα αρνητικά συναισθήματα: την απόρριψη, τον φόβο, την απογοήτευση. Προσπαθεί να βρει το νόημα στα ναρκωτικά, αλλά το νόημα δεν είναι εκεί και περιμένει να το βρούμε - το νόημα εμείς το δημιουργούμε».
Η Στέλλα μίλησε στους στρατιώτες και για τον Βίκτωρ Φρανκλ (Victor Frankl, 1905-1997), τον εβραϊκής καταγωγής Αυστριακό ψυχίατρο και το βιβλίο του «Αναζητώντας νόημα ζωής», όπου καταγράφει τις εμπειρίες του ως κρατούμενος για τρία χρόνια (1942-45) σε χιτλερικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Και όπου διαπιστώνει ότι αυτό που κάνει τη διαφορά στην ικανότητα επιβίωσης, όσο σκληρές κι αν είναι οι συνθήκες ζωής, είναι η ύπαρξη ενός νοήματος ζωής - ο λόγος για να θέλει κάποιος να ζήσει...