Ο Κάρατζιτς δεν ήρθε στην Κύπρο…

Δεν ήρθε τελικά στην Κύπρο, μετά τον τερματισμό του πολέμου, ο πρώην ηγέτης των Σέρβων της Βοσνίας Ράντοβαν Κάρατζιτς, όπως μου είχε υποσχεθεί στις 18 Μαΐου 1993, στη συνέντευξη που μου παραχώρησε για το «Περιοδικό», στο γραφείο του στην ορεινή πόλη Πάλε, ενώ διαρκούσαν οι βάρβαρες συγκρούσεις μεταξύ Σέρβων, Κροατών και Μουσουλμάνων στη διαλυμένη Γιουγκοσλαβία. Και προφανώς, μετά τη χθεσινή, καταδικαστική, σε βάρος του, απόφαση του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για την πρώην Γιουγκοσλαβία στη Χάγη, δεν πρόκειται να έρθει ποτέ στο νησί.
Βλέποντάς τον χθες στο δικαστήριο ν’ ακούει καταθλιμμένος και γερασμένος τη βαριά ποινή φυλάκισης 40 χρόνων που του επεφύλαξαν οι δικαστές, τον έφερα στο μυαλό μου όπως ήταν εκείνη τη μέρα - δεν είχε καμιά σχέση με τον ηγέτη που με δέχτηκε στο γραφείο του.
Ανέτρεξα στη συνομιλία μας εκείνη, που έγινε δυνατή στην παρουσία ενός μόνο σωματοφύλακά του, παρά το βαρυφορτωμένο του πρόγραμμα και τις συζητήσεις που είχε προηγουμένως με την ανώτατη στρατιωτική και πολιτική ηγεσία των Σέρβων. Τον περιέγραψα «πράο, μειλίχιο και αβρό στους τρόπους, έναν ευπατρίδη, ντυμένο πάντα με καλοραμμένα κοστούμια και γραβάτες, ανάμεσα σε σκληροτράχηλους οπλοφόρους με στρατιωτικές στολές».
Έγραψα ότι «πίσω όμως από την αβροφροσύνη, του πετυχημένου ψυχίατρου - αυτό είναι το επάγγελμά του - κρύβεται ένας χαλκέντερος πολιτικός διαπραγματευτής». Όπως μου είπε, «η ψυχιατρική εκπαίδευση στην ομαδική ψυχανάλυση τον βοήθησε να είναι ήρεμος και σταθερός», κι εξέφρασε την πεποίθηση ότι «μια μέρα θα επιστρέψει στην Ψυχιατρική. Δεν θα γινόμουν ποτέ πολιτικός, αν δεν μεσολαβούσε ο πόλεμος. Η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας ήταν φοβερή εμπειρία για μας και γι’ αυτό δέχτηκα να μπλεχτώ στα πολιτικά».
Σε ερώτησή μου από πού αντλεί τη δύναμη ν’ αντιμετωπίζει την ένταση των γεγονότων γύρω του, επικαλέστηκε τα θρησκευτικά του συναισθήματα και «την αποφασιστικότητα του λαού του, που τον ενδυναμώνει, σαν τον Ανταίο».
Μου είπε ακόμα ότι «δεν αποδεχόταν τη δημιουργία βοσνιακού κράτους, ούτε μουσουλμανική κυριαρχία».
Απαντώντας σε άλλη ερώτησή μου, ανέφερε: «Είμαι πολύ ευτυχισμένος, γιατί η χώρα σας είναι ήρεμη και δεν έχει πόλεμο. Μου έχουν πει ότι η ελληνική Κύπρος ανθεί από πλευράς οικονομίας κι αυτό είναι πολύ καλό. Ελπίζω να μπορέσω να έρθω στην Κύπρο μόλις τελειώσει αυτός ο πόλεμος. Έχουμε να μάθουμε κάτι από τη δική σας εμπειρία»...
Δεν έμελλε να γίνει τίποτα απ’ όσα μου είπε ότι σκεφτόταν εκείνη τη σκοτεινή εποχή, τη φορτωμένη με τα τρομερά εγκλήματα, που αργότερα του καταλογίσθηκαν και τον οδηγούν στον εγκλεισμό, μέχρι το τέλος της ζωής του...