Ε Ι Ν Α Ι ΑΠΟΡΙΑ μόνιμη, παιδιόθεν: Γιατί, άραγε, στις εκκλησιές μας, την μελωδικότερη και την ποιητικότερη ετησίως ακολουθία της Μεγάλης Παρασκευής, κατά κανόνα δημοφιλέστατη, την... λιγοστεύουν, την... συντομεύουν και της αφαιρούν πολλά από τα απίστευτου κάλλους Εγκώμια του Επιτάφιου Θρήνου; Ίσως έκριναν ότι το εκκλησίασμα, ο λαός, οι ευσεβώς προσερχόμενοι Χριστιανοί, δεν αντέχουν περισσότερη ώρα, όρθιοι οι πιο πολλοί στον ναό; Ίσως και η κούραση των ψαλτάδων; Πιθανόν και η δυσκολία προσαρμογής της μελωδίας στο καθένα απ’ τα εγκώμια;
Αλλ’ η βιασύνη αφαιρεί απ’ τη μελωδία, απ’ την ορθοφωνία και τη σωστή άρθρωση. Και, πολύ περισσότερο, τον αναγκαίο χρόνο για την κατανόηση της κορυφαίας και μοναδικής στιχουργικής της Μεγάλης Εβδομάδας. Κυρίως επειδή η Παιδεία μας κι η κουτσουρεμένη διδασκαλία της γλώσσας καταδίκασε τους περισσότερους σε άγνοια και της αρχαίας ελληνικής και της γλώσσας των βυζαντινών ύμνων, που ψάλλονται αιώνες μέχρι σήμερα. Αδυναμία και κατανόησης και μέθεξης και απόλαυσης. Σε τόσο βαθμό, ώστε οι περισσότεροι ούτε υποψιαζόμαστε καν πόσα χάνουμε απ’ το κορυφαίο κάλλος, ιδίως της Μεγάλης Πέμπτης και Μεγάλης Παρασκευής... Τ Α ΕΓΚΩΜΙΑ του Επιτάφιου μπορούμε να τα κατατάξουμε, πέρα από τις τρεις στάσεις (α) «Η ζωή εν τάφω», (β) «Άξιον εστί», (γ) «Αι γενεαί πάσαι», σε άλλες τρεις ομάδες: (1) Εκείνα που από το περιεχόμενο των στίχων τους αποδίδουν όσα λένε ή περιγράφουν οι μελωδούντες πιστοί, ο ευσεβής λαός, για τα καθέκαστα του Εκούσιου Πάθους. Άλλοτε απευθυνόμενοι σε όλους, άλλοτε στους εκ των Εβραίων δράστες της Σταύρωσης και στον απεχθέστατον προδότη Ιούδα, άλλοτε στον εν τάφω κατερχόμενο Σταυρωθέντα Χριστό κι άλλοτε στην Θεοτόκο Μητέρα Του. (2) Εκείνα που αποδίδουν όσα η Αειπάρθενος Μητέρα του Χριστού απευθύνει στον κηδευόμενον Υιόν της. Και: (3) Εκείνα που ο εν τάφω Χριστός απευθύνει στην Παναγία Μητέρα του. Και πριν και μετά τα Εγκώμια. Σ Τ Ο Ν περιορισμένο χώρο της στήλης και με πολύ πιο περιορισμένη την ικανότητα ποιητικής ανάλυσης των θαυμασίων στίχων της Μεγάλης Παρασκευής, προτείνουμε, επί παραδείγματι, προς μελέτη, έναν εκ των ύμνων όπου ο ενταφιασθείς Χριστός απευθύνεται στην οδυρόμενη Μάνα του: «Μη εποδύρου μου, Μήτερ, καθορώσα εν τάφω, ον εν γαστρί άνευ σποράς συνέλαβες Υιόν. Αναστήσομαι γαρ και δοξασθήσομαι. Και υψώσω εν δόξη απαύστως, ως Θεός, τους εν πίστει και πόθω Σέ μεγαλύνοντας». Δ Υ Ν Α Τ Α Ι , άραγε, το καλό μας Υπουργείο Παιδείας ν’ αναθέσει στους καλούς μας φιλολόγους να τον διδάξουν στα παιδιά μας, ώστε του χρόνου, Μεγάλη Παρασκευή και νύκτα της Αναστάσεως του 2017, που θα το ακούσουν ξανά, να ξέρουν περί τίνος πρόκειται; ΛΑΖΑΡΟΣ Α. ΜΑΥΡΟΣ ΕΡΩΤΗΣΗ Ανάμεσα στους 28 της ΕΕ που με υπομόχλιο το προσφυγικό (του Νεο-Οθωμανικού «Στρατηγικού Βάθους» κατά μέγα μέρος δημιούργημα) εκβιάζει η Τουρκία κι οι οποίοι γονυπετώς σπεύδουν μεθοδεύοντες την ικανοποίηση των απαιτήσεών της, είναι, άραγε, συρόμενες και οι δικές μας κυβερνήσεις των δύο κρατών του Ελληνισμού, Αθηνών τε και Λευκωσίας; Λάζ. Α. Μαύρος
