Ανταγωνισμός σε κινούμενη άμμο

Είναι όμως σημαντικό να γίνεται αξιολόγηση των δαπανών, κυρίως των ανελαστικών, και όπου γίνονται σπατάλες, αυτές να περιορίζονται. Είναι πολλές φορές που οι επιχειρήσεις αναγκάζονται να διατηρούν αυξημένες δαπάνες, λόγω της αδυναμίας τους να προσαρμοστούν σε νέες μεθόδους παραγωγής, κάτι που μειώνει σημαντικά τα περιθώρια κέρδους.
Ενίσχυση της παραγωγικότητας

Η παραγωγικότητα αποτελεί έναν σημαντικό πυλώνα ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας μιας επιχείρησης. Η χρήση νέων μεθόδων και τεχνολογιών μπορεί να απαιτεί μεγάλες, άμεσες επενδύσεις, όμως μεσο-μακροπρόθεσμα, είναι αυτές που θα ενισχύσουν την παραγωγικότητα και θα μειώσουν το κόστος παραγωγής. Είναι γι' αυτόν τον λόγο που τέτοιες επενδύσεις θα πρέπει να αξιολογούνται σωστά, ώστε να διασφαλίζεται η πιο συμφέρουσα μέθοδος χρηματοδότησής τους και τα οικονομικά οφέλη προς την επιχείρηση.

Δυστυχώς, η οικονομική κρίση ανέδειξε σημαντικά προβλήματα που αντιμετώπιζαν και αντιμετωπίζουν επιχειρήσεις στην Κύπρο. Αυτό είναι εύκολο να διαπιστωθεί, αν συγκρίνει κάποιος την κατάσταση συγκεκριμένων εμπορικών δρόμων πριν από δέκα χρόνια με το σήμερα.
Καλύτερη αξιολόγηση από τις τράπεζες

Το βασικό πρόβλημα είναι η υψηλή μόχλευση και αυτό δεν οφείλεται μόνο στους επιχειρηματίες αλλά και στα ίδια τα τραπεζικά ιδρύματα. Η ευκολία με την οποία παραχωρούνταν οι πιστωτικές διευκολύνσεις, χωρίς να διασφαλίζεται η μέθοδος αποπληρωμής, οδήγησε στα αυξημένα ποσοστά μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Πλέον αυτό έχει διαφοροποιηθεί, ανεξαρτήτως αν υπάρχει μουρμούρα για τον εξονυχιστικό έλεγχο που γίνεται πριν από την παραχώρηση οποιουδήποτε δανείου. Πλέον, τα τραπεζικά ιδρύματα έχουν εξειδικευμένα τμήματα, τα οποία αξιολογούν τα επιχειρηματικά πλάνα των επιχειρήσεων (όχι μόνο κατά τη περίοδο εξέτασης της αίτησης για δανεισμό αλλά και μετά), ώστε να διασφαλιστεί η αποπληρωμή. Είναι δυστυχώς πολλές οι περιπτώσεις στο παρελθόν, όπου δανειολήπτες έπαιρναν οικιστικό δάνειο και τα χρήματα κατέληγαν στην επιχείρηση ή (το ακούσαμε πρόσφατα) αν οι γονείς επιχειρηματίες ήταν υπερδανεισμένοι, το επιπλέον δάνειο χορηγείτο στα παιδιά τους.
Δύσκολα για μικρομεσαίες, ευκαιρίες για start-ups

Είναι κοινή διαπίστωση ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) δυσκολεύονται να ανταγωνιστούν μεγάλους ομίλους ή αλυσίδες. Και αυτό φαίνεται ξεκάθαρα και στο πως έχει διαμορφωθεί η αγορά στην Κύπρο. Είναι εξαιρετικά δύσκολο για κάποιο να ξεκινήσει μια επιχείρηση που δραστηριοποιείται σε έναν τομέα με εδραιωμένους οργανισμούς (π.χ. υπεραγορές) και να επιβιώσει. Οι μόνες ευκαιρίες που ίσως να παρουσιάζονται έχουν να κάνουν με τα λεγόμενα start-ups (νεοφυείς επιχειρήσεις) και τις καινοτόμες ιδέες.

Αυτό εν μέρει είναι λογικό, εφόσον οι μεγάλοι οργανισμοί έχουν τη δυνατότητα να επενδύουν σε νέες τεχνολογίες και να περιορίζουν τις δαπάνες τους. Φυσικά πιθανή αδυναμία προσαρμογής του επιχειρηματικού τους μοντέλου, θα κάνει την πτώση τους πιο ηχηρή.
Προσωπικό και διαδικασίες

Μια πολύ σημαντική παράμετρος για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας είναι η υιοθέτηση σωστών συστημάτων αξιολόγησης του προσωπικού, αλλά και των διαδικασιών. Θα πρέπει να υπάρχουν αφενός οι προϋπολογισμοί ανά τμήμα και αφετέρου οι στόχοι, ώστε να είναι δυνατή η αξιολόγηση. Η αλόγιστη αύξηση μισθών και δαπανών, που δεν ενισχύουν την αποδοτικότητα της επιχείρησης, θα οδηγήσει σε ένα δυσκίνητο μοντέλο επιχειρηματικότητας και σημαντικό περιορισμό της κερδοφορίας.

Γνωστή είναι η έκφραση: «Ποτέ μην προσπαθήσεις να πιάσεις ένα μαχαίρι που πέφτει». Η διαχείριση επιχειρήσεων αλλά και του κράτους απαιτεί την ωριμότητα και την «ψυχρότητα» να λαμβάνονται δύσκολες αποφάσεις. Αν, για παράδειγμα, ένα τμήμα είναι ζημιογόνο και δεν μπορεί να αναδιαρθρωθεί, πρέπει να κλείνει ώστε να περιορίζονται οι ζημιές (stop loss). Σε αντίθετη περίπτωση, η συνέχιση της κατάστασης λόγω συναισθηματικής διασύνδεσης/φόρτισης, ενδεχομένως να συμπαρασύρει ολόκληρο τον οργανισμό σε μη βιώσιμη κατάσταση.
Η κυπριακή οικονομία

Σε ό,τι αφορά την κυπριακή οικονομία, ως εξωγενής, αυτή επηρεάζεται σημαντικά από την πορεία των οικονομιών των χωρών με τις οποίες συνδέεται επιχειρηματικά, αλλά και γενικότερα από την κατάσταση στο διεθνές οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον. Μέσα από τις αλλαγές και τη μεταβλητότητα, πέραν των προβλημάτων που ενδεχομένως να δημιουργούνται, υπάρχουν και σημαντικές ευκαιρίες, τις οποίες μπορεί να αξιοποιήσει μόνο μέσα από σωστό σχεδιασμό και στρατηγική.

Μετά το 2003 η Κύπρος ανέπτυξε σημαντικά τον τομέα των υπηρεσιών, μέσα από τη δημιουργία ενός ανταγωνιστικού φορολογικού περιβάλλοντος. Αν και η χώρα συνεχίζει να παραμένει ένα ισχυρό χρηματοοικονομικό κέντρο, υπάρχουν τομείς στους οποίους χρειάζεται ακόμη αρκετή δουλειά. Για παράδειγμα, παρά την ανάκαμψη και τον εκσυγχρονισμού του εγχώριου τραπεζικού τομέα, υπάρχουν επενδυτές από το εξωτερικό που ρωτούν τους επαγγελματίες του κλάδου ποιες διεθνείς τράπεζες δραστηριοποιούνται στην Κύπρο, με την απάντηση να είναι σχεδόν καμία.

Είναι σημαντικό να αξιολογούνται σε συνεχή βάση οι εξελίξεις στον διεθνή τομέα, για να λαμβάνονται διορθωτικά μέτρα εκεί και όπου πρέπει, ώστε η χώρα να παραμένει ανταγωνιστική. Τα μεγαλύτερα ζητήματα προκύπτουν από την παρουσία γραφειοκρατικών εμποδίων και κουλτούρας άλλων εποχών σε ορισμένα τμήματα, τα οποία δημιουργούν αρνητική εικόνα στον επιχειρηματικό κόσμο.
Επενδύσεις-βαρόμετρο

Τα τελευταία χρόνια η Κύπρος κατάφερε να προσελκύσει επενδυτές από άλλες χώρες πέραν των παραδοσιακών, όπως είναι η Ρωσία. Παράδειγμα είναι οι επενδύσεις από Κινέζους επενδυτές, όχι μόνο στην αγορά ακινήτων αλλά και σε άλλους τομείς, όπως ο τουρισμός. Είναι γι' αυτό που η ανάλυση της πορείας των οικονομιών που έχουν σχέση με την Κύπρο γίνεται σημαντική. Επιβράδυνση τέτοιων οικονομιών, είτε λόγω εσωτερικών προβλημάτων είτε λόγω διεθνών ζητημάτων, όπως η επιβολή δασμών και ελέγχων στη διακίνηση συναλλάγματος, αναμένεται να επηρεάσει και τις χώρες στις οποίες διοχετεύονται οι εξωτερικές επενδύσεις.

Φυσικά, οποιαδήποτε προβλήματα και δυσκολίες όσον αφορά το πολιτικό, οικονομικό και επιχειρηματικό περιβάλλον όπου δραστηριοποιούνται, οδηγούν τους επενδυτές στην αναζήτηση νέων χωρών για δραστηριοποίηση και ενδεχομένως μεταφορά της έδρας των εταιρειών τους. Πολλοί είναι μάλιστα αυτοί που φέρνουν μαζί και τις οικογένειές τους. Είναι μέσα σε αυτά τα πλαίσια που πρέπει να αναδειχθεί η Κύπρος, όχι μόνο ως χώρα φιλική στις επενδύσεις αλλά και ως προορισμός για μετακόμιση οικογενειών και διαβίωσή τους κάτω από ένα υψηλό βιοτικό επίπεδο.
Δημιουργία υποδομών

Η δημιουργία υποδομών, οι οποίες θα ενισχύσουν το βιοτικό επίπεδο τόσο των ντόπιων αλλά και των ξένων, θα ενισχύσει την αξία των επενδύσεων που έχουν γίνει στη χώρα μας. Οδικό δίκτυο, σύστημα υγείας και ηλεκτρονική διακυβέρνηση (κάτι που θα διευκολύνει σημαντικά την παροχή υπηρεσιών από το Δημόσιο), είναι τομείς όπου χρειάζονται να γίνουν πολλά ακόμη. Αυτό άλλωστε διαφαίνεται και από τις εκθέσεις αξιολόγησης της ανταγωνιστικότητας των χωρών, όπου η Κύπρος, δυστυχώς, δεν λαμβάνει και την καλύτερη κατάταξη.