Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για το ΓεΣΥ

Απαντήσεις στα ερωτήματα που μας απέστειλαν αναγνώστες μας, σχετικά με την επικείμενη εφαρμογή του Γενικού Συστήματος Υγείας (ΓεΣΥ), δίνει σήμερα η «Σημερινή». Λίγους μήνες πριν από την εφαρμογή του νέου συστήματος, συνεχίζουν να δημιουργούνται εύλογες απορίες στο μυαλό των πολιτών, τις οποίες επιχειρούμε να λύσουμε πιο κάτω σε συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς.
1. Από ποιες χώρες πήραμε παραδείγματα για να σχεδιάσουμε το ΓεΣΥ;

Στον σχεδιασμό του ΓεΣΥ έχουν περιληφθεί σχεδόν όλες οι βέλτιστες πρακτικές που έχει συστήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Για παράδειγμα, η ενδυνάμωση της πρωτοβάθμιας φροντίδας και η θέσπιση του θεσμού του Προσωπικού Ιατρού είναι μια πρακτική που εφαρμόζεται σε Ολλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο, Πορτογαλία, Νορβηγία, Ιταλία, Εσθονία, Γαλλία, Δανία κ.λπ. Αυτές οι πρακτικές έχουν προκύψει από την πολυετή εμπειρία των άλλων κρατών μελών σε συστήματα υγείας και η προέλευσή τους δεν περιορίζεται σε συγκεκριμένες χώρες.

Σημειώνεται δε ότι κανένα σύστημα υγείας στον κόσμο δεν είναι πανομοιότυπο με κάποιο άλλο, αφού αυτά αναπτύσσονται στη βάση και των πραγματικών δεδομένων της κάθε χώρας. Έτσι και στην περίπτωση του ΓεΣΥ, ο σχεδιασμός του λαμβάνει υπόψη τις πρακτικές και εμπειρίες άλλων χωρών αλλά ταυτόχρονα λαμβάνει υπόψη και τις ιδιαιτερότητες της χώρας μας.
2. Σε περίπτωση που έχω ασφάλεια υγείας σε συντεχνία, τι γίνεται; Με το ΓεΣΥ συνεχίζω να την έχω ή δεν χρειάζεται και μπορώ να σταματήσω τη συνδρομή μου;

Ο Νόμος του ΓεΣΥ δεν καθορίζει το μέλλον των συντεχνιακών ή άλλων ταμείων. Οι διαχειριστές αυτών των ταμείων, δηλαδή οι συντεχνίες, θα αποφασίσουν για το μέλλον τους. Προφανώς κάποια ταμεία θα σταματήσουν και κάποια άλλα θα προσαρμοστούν, ώστε να καλύπτουν κυρίως υπηρεσίες που δεν καλύπτονται από το ΓεΣΥ.
3. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ένας ηλικιωμένος (πολύ προχωρημένης ηλικίας) βρίσκεται σε πολύ άσχημη κατάσταση και δεν μπορούν πλέον να τον φροντίζουν τα παιδιά του και χρειάζεται καθημερινή και συνεχή φροντίδα, τι μπορεί να του προσφέρει το ΓεΣΥ;

Οι υπηρεσίες φροντίδας υγείας που παρέχονται στο πλαίσιο του ΓεΣΥ από συμβεβλημένους παροχείς υπηρεσίων φροντίδας υγείας, ανεξαρτήτως ηλικίας, είναι οι εξής:

• Φροντίδα υγείας από προσωπικούς ιατρούς.

• Φροντίδα υγείας από ειδικούς ιατρούς.

• Εργαστηριακές εξετάσεις.

• Φαρμακευτικά - ιατροτεχνολογικά προϊόντα και υγειονομικά είδη που χορηγούνται κατόπιν συνταγής.

• Φροντίδα υγείας από νοσηλευτές και μαίες.

• Φροντίδα υγείας από άλλους επαγγελματίες υγείας, όπως Φυσιοθεραπευτή, Εργοθεραπευτή, Λογοπαθολόγο, Κλινικό Διαιτολόγο και Κλινικό Ψυχολόγο.

• Ενδονοσοκομειακή φροντίδα υγείας.

• Προληπτική οδοντιατρική φροντίδα υγείας.

• Ανακουφιστική φροντίδα υγείας.

• Ιατρική αποκατάσταση.

• Κατ' οίκον επισκέψεις.

• Μεταφορά με ασθενοφόρο.

• Φροντίδα υγείας σε περιπτώσεις ατυχημάτων και επειγόντων περιστατικών.

Βάσει των πιο πάνω, οι ανάγκες σε υπηρεσίες φροντίδας υγείας των ηλικιωμένων όπως και του υπόλοιπου πληθυσμού καλύπτονται από το ΓεΣΥ διά βίου χωρίς όριο ηλικίας. Όσον αφορά τη στέγαση και τη γενική καθημερινή φροντίδα ηλικιωμένων ή άλλων φυσικών προσώπων, αυτές δεν καλύπτονται από το ΓεΣΥ.
4. Σήμερα, εάν μια οικογένεια χρειαστεί να μεταφέρει έναν ηλικιωμένο σε «Στέγη Ηλικιωμένων» με ασθενοφόρο, αναγκάζεται να πάρει τηλέφωνο ένα ιδιωτικό νοσοκομείο και να «ενοικιάσει» ασθενοφόρο για τη μεταφορά του ηλικιωμένου (για μια μονή διαδρομή) για περίπου €100 ευρώ. Τι θα προσφέρει το ΓεΣΥ σε αυτήν την περίπτωση, όταν όπως λένε το ΓεΣΥ θα προσφέρει δωρεάν φροντίδα σε όλους τους πολίτες;

Ο δικαιούχος, μετά την έκδοση σχετικού παραπεμπτικού για προγραμματισμένη μεταφορά, μπορεί να καλέσει ή να χρησιμοποιήσει ασθενοφόρο, στις ακόλουθες περιπτώσεις:

• μεταφορά δικαιούχου από συμβεβλημένο με τον ΟΑΥ παροχέα στο χώρο διαμονής του δικαιούχου και αντίστροφα, σε περίπτωση που άλλο μέσο μεταφοράς κρίνεται ως ιατρικά ακατάλληλο,

• μεταφορά δικαιούχου από έναν συμβεβλημένο με τον ΟΑΥ παροχέα σε άλλο συμβεβλημένο παροχέα, σε περίπτωση που άλλο μέσο μεταφοράς κρίνεται ως ιατρικά ακατάλληλο.

Αυτό δηλαδή καλύπτει και περιπτώσεις μεταφοράς ηλικιωμένων από και προς τον χώρο διαμονής τους που μπορεί να είναι οι Οίκοι Ευγηρίας σε και από συμβεβλημένους με τον ΟΑΥ παροχείς.
5. Στις περιπτώσεις θανάτου από ατύχημα, όταν οι συγγενείς ζητούν να γίνει νεκροψία για να εντοπισθούν επακριβώς τα αίτια θανάτου, το ΓεΣΥ θα καλύπτει το κόστος;

Η ειδικότητα της ιατροδικαστικής δεν καλύπτεται στο πλαίσιο του ΓεΣΥ και, κατά συνέπειαν, δεν αποζημιώνεται οποιαδήποτε υπηρεσία παρέχεται από ιατρό που κατέχει αυτήν την ειδικότητα.
6. Στις πολύ σοβαρές περιπτώσεις, όπου για παράδειγμα ένα νεογνό χρειάζεται επειγόντως μια σοβαρή καρδιοχειρουργική επέμβαση, ποιος θα αποφασίζει πού θα σταλεί το νεογνό;

Στην περίπτωση που απαιτείται επειγόντως χειρουργική επέμβαση και, άρα, εισαγωγή σε νοσηλευτήριο, αυτή γίνεται μετά από παραπομπή από τον ειδικό ιατρό, ο οποίος έκανε τη σχετική διάγνωση. Οι γονείς του παιδιού θα επιλέξουν ελεύθερα σε ποιο νοσηλευτήριο θα εισαχθεί το παιδί.

Στην περίπτωση που η συγκεκριμένη υπηρεσία δεν προσφέρεται στην Κύπρο ή η προσφορά της δεν αρκεί για την κάλυψη του συγκεκριμένου περιστατικού, τότε τίθεται σε ισχύ η διαδικασία αποστολής ασθενών στο εξωτερικό. Οι λεπτομέρειες για τη συγκεκριμένη διαδικασία θα καθοριστούν με εσωτερικούς κανονισμούς. Η διαδικασία αυτή θα προβλέπει και τη διαχείριση περιστατικών που χρήζουν άμεσου χειρισμού. Σημειώνεται ότι, κατά τα πρώτα χρόνια εφαρμογής του ΓεΣΥ, το πρόγραμμα αποστολής στο εξωτερικό θα συνεχίσει να τυγχάνει διαχείρισης από το Υπουργείο Υγείας. Υπενθυμίζεται, επίσης, ότι η παροχή υπηρεσιών ενδονοσοκομειακής φροντίδα υγείας, όπως η περίπτωση που περιγράφετε, θα ενταχθεί στο ΓεΣΥ την 1η Ιουνίου 2020.
7. Εάν ένα μικρό παιδάκι χρειαστεί επειγόντως, για παράδειγμα, μια σοβαρή καρδιοχειρουργική επέμβαση στο εξωτερικό, μπορούν οι γονείς να επιλέξουν τον κορυφαίο παιδοκαρδιοχειρουργό στο εξωτερικό, με κάλυψη εξόδων από το ΓεΣΥ;

Όπως αναφέραμε πιο πάνω, οι αποστολές στο εξωτερικό κατά τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του ΓεΣΥ θα συνεχίσουν να τυγχάνουν διαχείρισης από το Υπουργείο Υγείας. Σε κάθε περίπτωση (είτε η διαχείριση γίνεται από το Υπουργείο είτε από το ΓεΣΥ), είναι αυτονόητο ότι ο δικαιούχος θα περνά από μια διαδικασία έγκρισης. Δηλαδή, θα εξετάζεται από ιατροσυμβούλιο η περίπτωση του ασθενούς και θα αποφασίζεται κατά πόσον ο ασθενής δικαιολογείται να αποσταλεί στο εξωτερικό και σε ποιο ακριβώς ιατρικό κέντρο ή γιατρό. Σε τέτοιες περιπτώσεις βεβαίως και λαμβάνεται υπόψη η άποψη των γονέων, όμως δεν αποτελεί το μοναδικό κριτήριο.
8. Άτομα με χρόνιες παθήσεις μέχρι τώρα είχαν δωρεάν ιατρική περίθαλψη στα δημόσια νοσηλευτήρια. Με το ΓεΣΥ θα συνεχίσουν να έχουν;

Με το ΓεΣΥ ουσιαστικά όλος ο πληθυσμός θα αποκτήσει δικαίωμα πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας. Μεταξύ αυτών θα είναι και οι χρόνιοι ασθενείς. Για συγκεκριμένες υπηρεσίες ο δικαιούχος του ΓεΣΥ θα καταβάλλει ένα μικρό ποσό προς τον παροχέα (καταβολή συμπληρωμής). Για την οικονομική προστασία των δικαιούχων, έχει καθοριστεί μέγιστη ετήσια οροφή, ώστε κανένα άτομο και σε καμία περίπτωση να μην επιβαρυνθεί συσσωρευτικά μεγάλα ποσά σε συμπληρωμές.
9. Τι είναι οι συμπληρωμές και σε ποιες περιπτώσεις εφαρμόζονται;

Ο δικαιούχος καταβάλλει μικρά ποσά συμπληρωμής κατά τη λήψη υπηρεσιών από ειδικούς ιατρούς, εργαστήρια, φαρμακεία, νοσηλευτές, μαίες, άλλους επαγγελματίες υγείας και τα ΤΑΕΠ, όπως για παράδειγμα €1 ανά φαρμακευτικό προϊόν, €1 ανά εργαστηριακή εξέταση, €6 ανά επίσκεψη σε ειδικό ιατρό. Σημειώνεται ότι η πρόσβαση σε προσωπικούς ιατρούς και σε ενδονοσοκομειακή φροντίδα υγείας είναι δωρεάν.
10. Ποια είναι η καθορισμένη οροφή στις συμπληρωμές;

Για τον γενικό πληθυσμό η ετήσια οροφή έχει καθοριστεί στα €150, ενώ για τα παιδιά (κάτω των 21 ετών), για τους χαμηλοσυνταξιούχους και τους λήπτες ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος το ποσό έχει καθοριστεί στα €75.