Η ενεργειακή ατζέντα του 2019

Έτος-σταθμό αποτελεί το 2019 για το ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, στο οποίο προβλέπεται η πραγματοποίηση ακόμη πέντε γεωτρήσεων από τις Total, Eni και Exxon. Αυτήν τη στιγμή διεξάγεται κανονικά η πολυαναμενόμενη γεώτρηση της ExxonΜοbil στον στόχο «Δελφύνη-1» του θαλασσοτεμαχίου 10. Τα τελικά αποτελέσματα αναμένονται στις αρχές Φεβρουαρίου και, ανάλογα με την ανακάλυψη, θα καθοριστούν και τα επόμενα ενεργειακά βήματα. Ασχέτως των αποτελεσμάτων στη «Δελφύνη», η Exxon Mobil θα προχωρήσει και σε δεύτερη γεώτρηση στο ίδιο οικόπεδο, σε έναν από τους στόχους «Γλαύκος» ή «Ανθείας».
Τριμερής-σταθμός

Το 2019 πάντως θα πρέπει να ληφθούν οι τελικές αποφάσεις για την εμπορική αξιοποίηση της «Αφροδίτης», ενώ παράλληλα θα μπουν οι τελικές υπογραφές για αγωγούς προς Αίγυπτο και Ευρώπη. Μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2019 θα πραγματοποιηθεί η πιο κρίσιμη ίσως τριμερής συνάντηση Κορυφής Κύπρου-Ελλάδας-Ισραήλ στην Κρήτη, κοντά στην Κνωσσό, όπου θα πέσουν οι τελικές υπογραφές για κατασκευή του αγωγού EastMed. Να σημειώσουμε ότι ο αντιπρόεδρος της Εxxon Mobil, Tristan Aspray, σε πρόσφατη συνέντευξή του αναφορικά με τον αγωγό EastMed και τον αγωγό προς Αίγυπτο, αναγνώρισε ότι όλες αυτές οι επιλογές είναι εφικτές, αλλά κατέστησε σαφές ότι, σε περίπτωση εξεύρεσης εμπορικού κοιτάσματος στο οικόπεδο 10, η εταιρεία του τάσσεται υπέρ της κατασκευής σταθμού υγροποίησης στο νησί.
Πρόσθετες έρευνες από «Nautical Geo»

Σε ερευνητικό επίπεδο, το σκάφος «Nautical Geo» έχει ήδη αρχίσει πρόσθετες έρευνες στα τεμάχια 6, 7, 8, 10 και 11 της Κυπριακής ΑΟΖ και αναμένεται να ολοκληρωθούν στις 5 Ιανουαρίου. Θα ακολουθήσει αξιολόγηση των αποτελεσμάτων προκειμένου να ληφθούν οι τελικές αποφάσεις σε σχέση με τα ακριβή σημεία που αφορούν τις τέσσερεις από τις πέντε επόμενες γεωτρήσεις. Παράλληλα αρχίζει έρευνες και το σεισμογραφικό Ramform Titan, σε περιοχή που περιλαμβάνει τμήματα των τεμαχίων 6, 7, 10, 11 και 12. Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες, ακολούθως το σεισμογραφικό θα προχωρήσει σε νέες σειρές σεισμογραφικών ερευνών εντός της ΑΟΖ του Ισραήλ.
Νέα περίοδος με τις ΗΠΑ

Επιπλέον, το πρώτο τρίμηνο του 2019 αναμένεται επίσης να αρχίσει η στενή συνεργασία Λευκωσίας - Ουάσιγκτον. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η Λευκωσία ετοιμάζει ειδικό έγγραφο, στο οποίο θα υπάρχουν συγκεκριμένες δράσεις για να ξεκινήσει η συνεργασία με τις ΗΠΑ και μέχρι τον Μάρτιο αναμένεται να κατατεθεί στην αμερικανική πλευρά. Η Λευκωσία εκτιμά ότι η παρουσία του Αμερικανού Πρέσβη στην τριμερή της Μπερ Σεβά αποτέλεσε το εναρκτήριο λάκτισμα για μια νέα περίοδο στις σχέσεις με τις ΗΠΑ. Ασφαλώς στο γεωπολιτικό παιχνίδι της ενέργειας στην Ανατολική Μεσόγειο λαμβάνουν μέρος και άλλες χώρες, όπως η Αίγυπτος, το Ισραήλ, η Τουρκία αλλά και ο Λίβανος. Τα επόμενα ενεργειακά βήματα των χωρών αυτών θα επηρεάσουν αναπόδραστα την ευρύτερη ενεργειακή αρχιτεκτονική.
Ο στόχος της Αιγύπτου

Στρατηγικός στόχος της Αιγύπτου είναι να καταστεί κόμβος εξαγωγής φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο προς τις ευρωπαϊκές αγορές. Η αιγυπτιακή παραγωγή φυσικού αερίου έχει εκτοξευθεί και επιταχυνθεί χάρη στην ανακάλυψη του υπεργιγαντιαίου κοιτάσματος Ζορ, το οποίο τώρα θα μπορούσε να παράγει μέχρι και 3.2 Δισεκατομμύρια Κυβικά Πόδια (Bcf) την ημέρα, μια παραγωγή υψηλότερη από τον προηγούμενο στόχο των 2,7 ΔΚΠ ημερησίως. Η συνολική παραγωγή αιγυπτιακού φυσικού αερίου προβλέπεται να ανέλθει σε 80 Δισεκατομμύρια Κυβικά Μέτρα το 2019, έχοντας κλείσει στα 70 Bcm το 2018. Η ζήτηση σε περίπου 56 ΔΚΜ (Bcm) αφήνει πολλά περιθώρια για εξαγωγές. Ήδη αιγυπτιακές εταιρείες παραγωγής φυσικού αερίου θέλουν να καταστήσουν την Αίγυπτο, η οποία ήταν τα προηγούμενα χρόνια αναγκασμένη να εισάγει υγροποιημένο φυσικό αέριο προκειμένου να καλύψει την εγχώρια ζήτηση, σε εξαγωγέα φυσικού αερίου.

Η Αίγυπτος έχει ήδη ξαναρχίσει τις εξαγωγές φυσικού αερίου προς την Ιορδανία σε δοκιμαστική βάση. Η πλήρης εμπορική συνεργασία αναμένεται να οριστικοποιηθεί το 2019 με ρυθμό περίπου 1,5 ΔΚΜ/έτος. Οι εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου επανήλθαν επίσης σοβαρά από το εργοστάσιο του Ίντκου που λειτουργεί με τη Shell, ενώ η εγκατάσταση στην Νταμιέττα είναι πιθανό να ξαναρχίσει τις εξαγωγές πλήρους κλίμακας και πάλι το 2019, μετά από μια διακοπή άνω των έξι χρόνων.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι τον Σεπτέμβριο η Eni ξεκίνησε γεώτρηση στον στόχο Nour. Δημοσιεύματα έκαναν λόγο για μια μεγάλη ανακάλυψη, αν και η Eni αρνήθηκε τις υπεραισιόδοξες εκτιμήσεις που αναφέρθηκαν στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Περισσότερες λεπτομέρειες αναμένεται να είναι διαθέσιμες στις αρχές του 2019.
Αγώνας δρόμου για το Ισραήλ

Το Ισραήλ, με το οποίο η Κύπρος και η Ελλάδα εμβαθύνουν τις σχέσεις τους με αφορμή τις ανακαλύψεις στην Ανατολική Μεσόγειο, προσπαθεί να παραμείνει ενεργειακά ανταγωνιστικό. Σε αυτό το πλαίσιο έχει ανοίξει νέο γύρο αδειοδότησης στην ΑΟΖ του, που θα ολοκληρωθεί αρχές του 2019. Υπενθυμίζεται ότι το Ισραήλ ήταν το κράτος που ξεκίνησε την ενεργειακή κούρσα στην Ανατολική Μεσόγειο το 2009, με την εύρεση αερίου στο Ταμάρ, ενώ ακολούθησε το Λεβιάθαν, το οποίο έχει καταστήσει τη χώρα μια περιφερειακή δύναμη του φυσικού αερίου.

Τον Νοέμβριο, το Ισραήλ δήλωσε ότι θα προσφέρει 19 θαλασσοτεμάχια σε πέντε ζώνες, καθώς προτίθεται να προχωρήσει σε υλοποίηση του αγωγού φυσικού αερίου EastMed, που θα κατευθυνθεί προς τη νότια Ευρώπη. Οποιαδήποτε νέα μεγάλα ευρήματα φυσικού αερίου στο Ισραήλ θα ήταν επομένως ιδανική ως ροή τροφοδοσίας για τον αγωγό EastMed. Επιπλέον αναλυτές στο Ισραήλ στρέφουν το βλέμμα για εξαγωγές και προς τις ασιατικές αγορές. Για τον σκοπό αυτό βλέπουν ως την πιο συμφέρουσα λύση αξιοποίησης του φυσικού αερίου στην περιοχή την υγροποίησή του και ακολούθως τη μεταφορά του μέσω πλοίων LNG στην Ασία.
Το σχέδιο της Τουρκίας

Η Τουρκία έχει ήδη αρχίσει γεωτρήσεις στα νότια παράλιά της, γεγονός που ενδεχομένως να επιφέρει σημαντικές γεωπολιτικές επιπλοκές. Προς το παρόν, η Άγκυρα με το γεωτρύπανο «Πορθητής» περιορίζει τη δραστηριότητά της στο θαλασσοτεμάχιο «Φοινίκη 1» ανοιχτά του Κόλπου της Αττάλειας, παρά τους φόβους ότι θα επιχειρούσε να βάλει τρυπάνι σε περιοχές που βρίσκονται εντός της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Σημειώνεται ότι ο Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου ανακοίνωσε τον Δεκέμβριο ότι η Άγκυρα θα ξεκινήσει έρευνες «σ' εκείνες τις περιοχές, μέσα στη δική μας ΑΟΖ, την οποία έχουμε καταχωρίσει στα ΗΕ». Υπάρχουν, όπως είπε, «και οι περιοχές που μας έχουν προσκαλέσει τα κατεχόμενα, πρόκειται για την περιοχή που ξεκινάει από την Καρπασία, στα βόρεια των κατεχομένων, και φτάνει μέχρι τα ανατολικά της Τουρκίας, όπου συναντά την ΑΟΖ της Τουρκίας». Ένα μέρος της τουρκικής ΑΟΖ, συνέχισε, συμπίπτει με τα οικόπεδα τα οποία έχει καθορίσει ως δικά της η «νότια Κύπρος» (όπως αποκάλεσε την Κυπριακή Δημοκρατία), αλλά αυτήν τη στιγμή στο οικόπεδο 10, όπου γίνεται η γεώτρηση, δεν υπάρχουν συγκρουόμενα συμφέροντα. «Επομένως, σ' εκείνες τις περιοχές θα ξεκινήσουμε κι εμείς γεώτρηση. Μέσα στον Ιανουάριο έρχεται και το δεύτερο γεωτρύπανό μας, ξέρετε», τόνισε.

Πάντως, αναφορικά με το Οικόπεδο «3», στο οποίο οι Τούρκοι μπλόκαραν τη γεώτρηση, δεν υπάρχει καμιά επίσημη ενημέρωση, αλλά όπως όλα δείχνουν, αναμένεται στο συγκεκριμένο οικόπεδο να υπάρξει συνεκμετάλλευσης της ENI με την Total.
Στο παιχνίδι και ο Λίβανος

Το Μάιο του 2018, η κυβέρνηση του Λιβάνου ενέκρινε την προετοιμασία για δεύτερο γύρο αδειοδότησης στην ΑΟΖ της χώρας. Σύμφωνα με ένα προσωρινό χρονοδιάγραμμα, που δημοσιεύεται στο διαδίκτυο, ο διαγωνισμός ξεκίνησε στα τέλη του 2018. Αναλυτές εκτιμούν πως η απουσία μιας κυβέρνησης στη Βηρυτό θα μπορούσε να είναι προβληματική εάν ο σχηματισμός του Υπουργικού Συμβουλίου επεκταθεί απεριόριστα, δεδομένου ότι υπάρχει πρόθεση να τροποποιηθούν ορισμένα από τα έγγραφα που διέπουν τον δεύτερο γύρο αδειοδότησης, συμπεριλαμβανομένων των απαιτήσεων προεπιλογής, του πρωτοκόλλου υποβολής προσφορών.

Αν όλα πάνε σύμφωνα με το σχέδιο, ο γύρος προεπιλογής θα πραγματοποιηθεί μεταξύ Ιανουαρίου και Απριλίου 2019, ενώ τα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν τον Μάιο. Οι προεπιλεγμένες εταιρείες θα έχουν έξι μήνες από τον Μάιο έως τον Οκτώβριο του 2019 για να υποβάλουν τις προσφορές τους και οι συμφωνίες εξερεύνησης και παραγωγής αναμένεται να υπογραφούν μέχρι τα τέλη του 2019. Οι καθυστερήσεις στη διαμόρφωση της κυβέρνησης ήδη απειλούν αυτά τα χρονοδιαγράμματα. Για την ΑΟΖ του Λιβάνου είχε εκφράσει προηγουμένως ενδιαφέρον η κοινοπραξία Eni -Total - Novatek.