Διπλή έξοδος στις αγορές το 2019

Το Υπουργείο Οικονομικών έχει αρχίσει εκ νέου να ροκανίζει το χρέος της χώρας μετά την εκτόξευσή του άνω του 100% του ΑΕΠ το περασμένο καλοκαίρι. Το δημόσιο χρέος διογκώθηκε περισσότερο συνεπεία των κινήσεων του κράτους στην πρώην Συνεργατική Κυπριακή Τράπεζα. Εάν αφαιρεθεί, άλλωστε, από το δημόσιο χρέος η επίδραση της πρώην Συνεργατικής, το ύψος του περιορίζεται στο 89% περίπου.

Έκτοτε, και συγκριμένα στην εκπνοή του 2018, έχουν γίνει, όπως πληροφορείται η «Σ», σημαντικές πρόωρες αποπληρωμές δανείων εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ. Τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, που αφορούν στον Οκτώβριο του 2018, ανεβάζουν το δημόσιο χρέος στα €22,7 δισ. Η μέση σταθμική διάρκεια είναι στα 6,1 έτη και το μέσο σταθμικό κόστος στο 2,32%. Το ύψος του αντικρίζεται μεν με ανησυχία, από εσωτερικούς και εξωτερικούς παρατηρητές της κυπριακής οικονομίας, παρά ταύτα κρίνεται βιώσιμο.
Δυο κινήσεις

Το 2019, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της «Σ», ετοιμάζονται δύο κινήσεις. «Στο πλαίσιο της διαχείρισης του δημοσίου χρέους, είναι πολύ πιθανόν να έχουμε δύο εκδόσεις στις διεθνείς αγορές τη φετινή χρονιά», σημειώνουν έγκυρες πηγές. Στο Υπουργείο Οικονομικών δεν κλείνουν, παρά ταύτα, την πόρτα στην ολοένα αυξανόμενη ζήτηση, η οποία παρατηρείται στο εσωτερικό για άντληση δανεισμού. Το ζωηρό ενδιαφέρον, που επιδεικνύουν τράπεζες και ταμεία από την Κύπρο, δεν περνά απαρατήρητο.

Σοβαρά υπόψη λαμβάνεται και παράμετρος των μικρών πιθανοτήτων, που έχουν οι ντόπιοι δυνητικοί επενδυτές να αποκτήσουν σημαντικό κομμάτι, στο πλαίσιο των πράξεων διεθνούς δανεισμού, από τα ομόλογα που εκδίδει η Δημοκρατία. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος για τον οποίο αφήνεται ανοικτό το ενδεχόμενο διαφοροποίησης του πλάνου της διπλής εξόδου στις διεθνείς αγορές. «Άρα είτε θα κάνουμε δύο εκδόσεις στις διεθνείς αγορές είτε μια και εσωτερικό δανεισμό», τονίζουν οι ίδιες πηγές. Σ’ ένα τέτοιο ενδεχόμενο η Δημοκρατία θα προχωρήσει, κατά πάσα πιθανότητα, σε μια μεγάλη έκδοση στις διεθνείς αγορές και μια μικρότερη στο εσωτερικό.
Προπληρωμή €0,8 δισ.

Χωρίς τυμπανοκρουσίες το οικονομικό επιτελείο του κράτους προχώρησε τον περασμένο Δεκέμβριο σε δύο πρόωρες αποπληρωμές δανείων συνολικού ύψος €807,5 εκ. Με δύο κινήσεις στην εκπνοή του 2018, το Γραφείο Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους «έσβησε από τα δεφτέρια του», με προπληρωμές, το δάνειο των €342,1 εκ. της πρώην Συνεργατικής και το υπόλοιπο του δανείου προς την Κεντρική Τράπεζα ύψους €483,4 εκ. Και τα δύο δάνεια έληγαν το 2032. Η πρόωρη αυτή αποπληρωμή φαίνεται ότι έρχεται να επιβεβαιώσει την εκτίμηση του Υπουργείου, όπως είχε αποτυπωθεί στον κρατικό προϋπολογισμό του 2019, η οποία φέρει το δημόσιο χρέος στο τέλος του 2018 στο 104,2%.

Τον Νοέμβριο του 2017 είχε αποπληρωθεί και πάλι πρόωρα το πρώτο μεγάλο μέρος του δανείου προς την Κεντρική Τράπεζα ύψους €615 εκ. Εκείνη η πρόωρη αποπληρωμή ήταν και η αιτία της μείωσης του δημοσίου χρέους στο τέλος του 2017 κάτω από το 100% του ΑΕΠ της χώρας. Το καλοκαίρι του 2017 είχε εξοφληθεί πρόωρα άλλο ένα σημαντικό μέρος του δανείου προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ύψους €271,1 εκ. Συνολικά και μόνο κατά τη διετία 2017 - 2018 έχει εξοφληθεί πρόωρα χρέος σχεδόν €1,7 δισ.
Εξοικονομήσεις

Το επιτόκιο του δανείου προς την Κεντρική Τράπεζα ήταν αρκετά υψηλό και συγκεκριμένα στο 3%, άρα η πρόωρη εξόφλησή του φέρνει σημαντικές εξοικονομήσεις, οι οποίες θα μπορούν να διοχετευθούν στην οικονομία, ενώ υψηλό σε σύγκριση με τα επιτόκιο δανεισμού της Δημοκρατίας είναι και αυτό του ΔΝΤ. Το Υπουργείο Οικονομικών θα συνεχίσει να κυνηγά πρόωρες αποπληρωμές χρέους. Επισημαίνεται, βεβαίως, ότι δεν μπορούν να γίνονται πρόωρες αποπληρωμές κατά βούληση. «Μπορείς να προβείς σε πρόωρη αποπληρωμή νοουμένου ότι το προβλέπει η δανειακή σύμβαση ή νοουμένου ότι συναινεί ο κάτοχος του ομολόγου», επισημαίνουν οι ίδιες πηγές.
Φορτωμένο το 2019

Το τρέχον έτος οι λήξεις χρέους ξεπερνούν τα €2 δισ. Ο «ανήφορος» αρχίζει βεβαίως από τον Μάρτιο κι έπειτα, οπότε και θα πληρωθεί άλλη μια δόση του ρωσικού δανείου, η οποία ξεπερνά τα €300 εκ.. Μέχρι τότε, με βάση τα στοιχεία του Γραφείου Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους, δεν υπάρχουν μεγάλες λήξεις. Τον Ιούνιο λήγει χρέος πέραν των €200 εκ. και τον Ιούλιο χρέος €368 εκ.

Τον Σεπτέμβριο θα πρέπει να πληρωθεί η δεύτερη, για το 2019, δόση του ρωσικού δανείου ύψους €300 εκ. περίπου. Το δάνειο προς τη Ρωσική Ομοσπονδία θα εξοφληθεί πλήρως μέχρι το 2021. Η μεγαλύτερη όμως λήξη χρέους καραδοκεί στον τελευταίο μήνα του 2019. Τον Δεκέμβριο λήγει χρέος €750 εκ.
Βουνό μέχρι το 2023

Πενταετία φωτιά με λήξεις χρέους σχεδόν €10 δισ. διανύει η Κύπρος. Συγκεκριμένα, μέχρι το τέλος του 2023 η χώρα θα πρέπει να αποπληρώσει χρέος €9,862 δισ. Από το 2020 αρχίζει και επισήμως η αποπληρωμή των δανείων προς τους διεθνείς δανειστές ΔΝΤ και ΕΜΣ, οι οποίοι κλήθηκαν να στηρίξουν την Κύπρο το 2013 στο πλαίσιο του Μνημονίου. Οι πληρωμές στους διεθνείς δανειστές θα ολοκληρωθούν 11 χρόνια αργότερα, το 2031. Αναλυτικότερα, από το 2020 μέχρι το 2025 θα πληρωθούν σε δόσεις προς τους διεθνείς δανειστές κάτι περισσότερο από €1 δισ. Απ’ εκεί και πέρα όμως και μέχρι το 2031 θα πληρώνονται δόσεις της τάξης του €1 δισ. κατ’ έτος. Μοναδική εξαίρεση το 2030, οπότε και θα πρέπει να πληρωθεί δόση €900 εκ. προς ΔΝΤ και ΕΜΣ.
Μεγαλύτερη άνεση

Από τον περασμένο Σεπτέμβριο η Κύπρος «περπατά» στις διεθνείς αγορές με μεγαλύτερη άνεση, αντλώντας φθηνότερο δανεισμό. Αυτό αποτυπώθηκε στην τελευταία έξοδο της Κύπρου στις διεθνείς αγορές τον περασμένο Σεπτέμβριο, αμέσως μετά την αναβάθμισή της στην επενδυτική βαθμίδα από τον οίκο Standard & Poor’s. Οι σχετικά πρόσφατες αναβαθμίσεις της κυπριακής οικονομίας στην επενδυτική βαθμίδα από άλλους δύο διεθνείς οίκους αξιολόγησης, τους Fitch και DBRS, αναμένεται ότι θα επιδράσουν θετικά.

Εν τη απουσία ελλειμμάτων και στην παρουσία πλεονασμάτων, και δη μεγάλων, οι κινήσεις που θα γίνουν, συμβάλλουν στην καλύτερη διαχείριση του υφιστάμενου χρέους, μέσω αποπληρωμών και αντικατάστασης ακριβού δανεισμού με νέο φθηνότερο δανεισμό ενίοτε και μεγαλύτερης διάρκειας. «Το χρέος είναι σε πτωτική πορεία για δύο λόγους: Πρώτον, δεν δημιουργείται καινούργιο χρέος. Έχουμε πλεονάσματα, τα οποία ρίχνουν το χρέος επιτρέποντας εκεί και όπου είναι εφικτό και πρόωρες αποπληρωμές. Δεύτερος σημαντικός λόγος είναι η μεγέθυνση του ΑΕΠ, η οποία μειώνει το δημόσιο χρέος ως ποσοστό», σημειώνουν πηγές από το Υπουργείο Οικονομικών.
ΠΙΝΑΚΑΣ 1:
Πρόωρες αποπληρωμές 2017/18

· Δεκέμβριος 2018: €483,4 εκ. στην Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου.

· Δεκέμβριος 2018: €324,1 εκ στην πρώην Συνεργατική Κυπριακή Τράπεζα.

· Ιούλιος 2017: €271 εκ. στο ΔΝΤ *

· Νοέμβριος 2017: €615 εκ. στην Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου *
* Γίνονται σκέψεις προς αυτήν την κατεύθυνση δεδομένου ότι θα υπάρξει συναίνεση του δανειστή
ΠΙΝΑΚΑΣ 2
Λήξεις χρέους 2019

· Εγχώρια Ομόλογα

§ 26 Φεβρουαρίου: €1,6 εκ.

§ 24 Ιουνίου: €7,2 εκ.

§ 1 Ιουλίου: €367,7 εκ.

§ 16 Δεκεμβρίου: €750 εκ.

· Ευρωπαϊκά Μεσοπρόθεσμα Χρεόγραφα

§ 25 Ιουνίου: €199 εκ. (Επιτόκιο 4.750% - πενταετούς διάρκειας - είχε εκδοθεί στις 26 Ιουνίου του 2014)
ΠΙΝΑΚΑΣ 3
Δάνεια Εξωτερικού

· ΕΤΕ €12,1 εκ.

· 1η Μαρτίου 2019: Κυβέρνηση Ρωσικής Ομοσπονδίας €300+ εκ.

· 1η Σεπτεμβρίου 2019: Κυβέρνηση Ρωσικής Ομοσπονδίας €300+ εκ.
ΠΙΝΑΚΑΣ 4
Λήξεις χρέους μέχρι 2023

· 2019: €2,1 δισ.
· 2020: €2,09 δισ.
· 2021: €1,8 δισ.
· 2022: €2,2 δισ.
· 2023: €1,6 δισ.