Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για το ΓεΣΥ
50 ερωτοαπαντήσεις για την επικείμενη εφαρμογή του νέου συστήματος
Κυριακή 06 Ιαν 2019
1. Τι είναι το ΓεΣΥ;
Είναι ένα ολοκληρωμένο σύστημα Υγείας, το οποίο έρχεται να αντικαταστήσει το ισχύον σύστημα, που είναι αποδεδειγμένα προβληματικό. Το νέο σύστημα έχει στόχο την προσφορά υπηρεσιών υγείας στους δικαιούχους πολίτες εφ’ όρου ζωής, στο πλαίσιο της ισότιμης μεταχείρισης.
2. Ποιος είναι ο ρόλος του ΟΑΥ;
Ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ) είναι οργανισμός δημοσίου δικαίου και έχει την ευθύνη για την εφαρμογή και τη διαχείριση του ΓεΣΥ.
3. Ποιοι είναι οι δικαιούχοι του ΓεΣΥ;
Δικαιούχοι του ΓεΣΥ θεωρούνται όλοι οι πολίτες που έχουν συνήθη διαμονή στις ελεγχόμενες από την Κυπριακή Δημοκρατία περιοχές, οι οποίοι μπορεί να είναι Κύπριοι πολίτες, Ευρωπαίοι πολίτες ή πολίτες τρίτης χώρας που εργάζονται ή έχουν αποκτήσει δικαίωμα μόνιμης διαμονής στην Κύπρο, πρόσφυγες και πρόσωπα με καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας και τα μέλη των οικογενειών όσων προαναφέραμε.
4. Πότε τίθεται σε εφαρμογή;
Το ΓεΣΥ θα τεθεί σε εφαρμογή σε δύο φάσεις. Η πρώτη φάση θα τεθεί σε εφαρμογή τον Ιούνιο του 2019 και αφορά την εξωνοσοκομειακή φροντίδα υγείας. Σε αυτήν τη φάση θα παρέχονται υπηρεσίες προσωπικού ιατρού, ειδικού ιατρού, εργαστηριακών εξετάσεων και φαρμάκων. Η δεύτερη και τελευταία φάση, η οποία θα σηματοδοτεί την πλήρη εφαρμογή του ΓεΣΥ, δρομολογείται για τον Ιούνιο του 2020. Σε αυτήν τη φάση, θα εισαχθούν οι υπηρεσίες ενδονοσοκομειακής φροντίδας υγείας, των ΤΑΕΠ, των ασθενοφόρων, των νοσηλευτών, των μαιών και άλλων επαγγελματιών υγείας, ενώ θα περιλαμβάνει επίσης υπηρεσίες ανακουφιστικής φροντίδας, ιατρικής αποκατάστασης και προληπτικής οδοντιατρικής φροντίδας.
5. Ποιοι παρέχουν τις υπηρεσίες φροντίδας στο πλαίσιο του ΓεΣΥ;
Οι υπηρεσίες φροντίδας υγείας θα παρέχονται από ιδιώτες και δημόσιους παροχείς, οι οποίοι θα επιλέξουν να συμβληθούν με τον ΟΑΥ. Δηλαδή, προσωπικούς ιατρούς, ειδικούς ιατρούς, φαρμακοποιούς και κλινικά εργαστήρια, ΤΑΕΠ, νοσηλευτές, μαίες, φυσιοθεραπευτές, κλινικούς ψυχολόγους, κλινικούς διαιτολόγους, λογοπαθολόγους, εργοθεραπευτές και κέντρα που παρέχουν ανακουφιστική φροντίδα υγείας και ιατρική αποκατάσταση.
6. Τι θα πληρώνω;
Το ΓεΣΥ θα χρηματοδοτείται κυρίως από τις εισφορές. Το ποσό εισφοράς υπολογίζεται με ποσοστό επί των συνολικών αποδοχών κάθε φυσικού προσώπου, με ανώτατο άθροισμα αποδοχών τις 180.000 ευρώ. Η είσπραξη των εισφορών θα γίνεται από τις Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων, το Τμήμα Φορολογίας και το Γενικό Λογιστήριο. Τα ποσοστά εισφορών από την 1η Μαρτίου 2019 μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου 2020 θα είναι μειωμένα και από την 1η Μαρτίου του 2020 θα αυξηθούν.
Στην Α’ φάση του ΓεΣΥ, οι εισφορές ανά κατηγορία θα έχουν ως εξής: για μισθωτούς, συνταξιούχους, εισοδηματίες και αξιωματούχους, ανέρχονται στο 1,70%, για τους εργοδότες στο 1,85%, για το κράτος στο 1,65% και για τους αυτοτελώς εργαζομένους στο 2,55%. Από την 1η Μαρτίου του 2020 τα ποσοστά των εισφορών θα αυξηθούν ως εξής: για τους μισθωτούς, τους εισοδηματίες και τους αξιωματούχους στο 2,65%, για τους εργοδότες στο 2,90%, για το κράτος στο 4,70% και για τους αυτοτελώς εργαζομένους στο 4,00%.
7. Τι διαφορά θα βλέπω στον μισθό μου από τις εισφορές; Θα περικόπτεται και το 1,85% για τις εισφορές του εργοδότη μου;
Για απλή κατανόηση παρατίθεται ένα παράδειγμα: Υποθέτουμε ότι λαμβάνετε €1000 μηνιαίο εισόδημα. Τότε θα εισφέρετε μηνιαίως €17 (€1000 Χ 1,70%). Δηλαδή αντί €1.000 θα λαμβάνετε €983 (πέραν βέβαια των άλλων περικοπών που ήδη εισφέρετε, π.χ. ΥΚΑ κ.λπ.). Την ίδια ώρα ο εργοδότης σας θα καταβάλλει €18,5 (€1000 Χ 1,85%), όμως αυτό το ποσό δεν θα περικόπτεται από τον μισθό σας. Οι εν λόγω εισφορές (μισθωτού και εργοδότη) θα πραγματοποιούνται μηνιαίως ακριβώς με την ίδια διαδικασία που σήμερα καταβάλλεται η εισφορά για τις ΥΚΑ. Όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, τα εν λόγω ποσοστά αφορούν την Α ́ φάση του ΓεΣΥ. Στη Β’ φάση τα ποσοστά θα διαφοροποιηθούν και κατ’ επέκτασιν θα διαφοροποιηθούν και τα ποσά που θα εισφέρετε εσείς και εργοδότης σας.
8. Η εγγραφή μου στο σύστημα είναι υποχρεωτική;
Όπως αναφέραμε και προηγουμένως, ο κάθε πολίτης της Δημοκρατίας που έχει τη συνήθη διαμονή του στις ελεγχόμενες από τη Δημοκρατία περιοχές θα είναι δικαιούχος του ΓεΣΥ. Για να ενεργοποιήσετε το δικαίωμά σας ώστε να λαμβάνετε υπηρεσίες θα πρέπει να ακολουθήσετε μιαν απλή διαδικασία εγγραφής, η οποία θα γίνεται ηλεκτρονικά (θα δοθούν λεπτομέρειες από τον Οργανισμό σε κατοπινό στάδιο). Θα μπορείτε να ενεργοποιήσετε το δικαίωμά σας όποτε εσείς επιθυμείτε, αφού δεν υπάρχουν χρονικά περιθώρια.
Σημειώνεται ότι ανεξαρτήτως του πότε θα εγγραφείτε στο ΓεΣΥ, εξακολουθείτε να έχετε υποχρέωση να καταβάλλετε εισφορές στο ΓεΣΥ.
9. Πότε και πώς θα γίνονται οι εγγραφές των δικαιούχων;
Για να έχει πρόσβαση στις υπηρεσίες φροντίδας υγείας που παρέχονται στο πλαίσιο του ΓεΣΥ, κάθε ενδιαφερόμενο πρόσωπο πρέπει να εγγραφεί στο Μητρώο Δικαιούχων του ΓεΣΥ και σε κατάλογο προσωπικού ιατρού. Οι εγγραφές θα αρχίσουν να γίνονται εντός του πρώτου τριμήνου του 2019.
10. Πώς μπορώ να εγγραφώ στο Μητρώο Δικαιούχων του ΓεΣΥ;
Μπορείτε να εγγραφείτε στο Μητρώο Δικαιούχων του ΓεΣΥ είτε μέσω διαδικτύου είτε μέσω επίσκεψης σε ΠΙ. Για να μπορέσετε να εγγραφείτε στο Μητρώο Δικαιούχων του ΓεΣΥ, είναι απαραίτητο να είστε καταχωρημένος/η είτε στο Αρχείο του Τμήματος Πληθυσμού είτε στο Αρχείο του Τμήματος Μετανάστευσης και, αναλόγως της περίπτωσης, και στο Αρχείο των Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Επιπλέον, για σκοπούς επιβεβαίωσης των κριτηρίων που πρέπει να πληρούνται σύμφωνα με τον περί ΓεΣΥ Νόμο του 2017, ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ) δύναται να απαιτεί την προσκόμιση επιπρόσθετων πιστοποιητικών και αποδεικτικών στοιχείων.
11. Πώς μπορώ να εγγραφώ ως δικαιούχος μέσω διαδικτύου;
Η αίτηση για εγγραφή στο Μητρώο Δικαιούχων του ΓεΣΥ γίνεται ηλεκτρονικά, μέσω της Διαδικτυακής Πύλης Δικαιούχων. Το πρώτο βήμα για πρόσβαση στην εν λόγω πύλη είναι η δημιουργία λογαριασμού μέσω της ιστοσελίδας του ΟΑΥ, καθώς και η ενεργοποίησή του. Ακολούθως, μπορείτε να συνδεθείτε στη Διαδικτυακή Πύλη Δικαιούχων και ακολουθώντας τις οδηγίες στην οθόνη να προχωρήσετε στην υποβολή αιτήματος για εγγραφή στο ΓεΣΥ. Κατά την εγγραφή σας, θα συμπληρώσετε συγκεκριμένα πεδία για σκοπούς ταυτοποίησής σας με τα προαναφερόμενα Αρχεία (Τμήματος Πληθυσμού, Τμήματος Μετανάστευσης και Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων) και ακολούθως θα συμπληρώσετε κάποια επιπρόσθετα στοιχεία (π.χ. διεύθυνση, τηλέφωνο επικοινωνίας).
12. Εάν έχω ιδιωτική ασφάλεια υγείας, πρέπει να την ακυρώσω;
Εναπόκειται στον κάθε πολίτη να αποφασίσει πώς θα χειριστεί το ιδιωτικό του σχέδιο (αν έχει). Μια επιλογή είναι να αναπροσαρμόσετε το ιδιωτικό σας σχέδιο, ώστε να καλύπτει υπηρεσίες που δεν καλύπτει το ΓεΣΥ.
13. Πώς διαλέγω τον γιατρό μου;
Οι δικαιούχοι αρχικά θα κληθούν να επιλέξουν τον προσωπικό τους ιατρό και θα εγγραφούν στους καταλόγους τους. Προσωπικοί ιατροί για τους ενήλικες είναι ιατροί με ειδικότητα στην παθολογία, γενική ιατρική ή γηριατρική και για τα παιδιά κάτω των 18 ετών είναι οι γιατροί με ειδικότητα στην παιδιατρική. Σημειώνεται ότι ο κάθε δικαιούχος μπορεί να αλλάξει, αν δεν είναι ικανοποιημένος από τις υπηρεσίες του προσωπικού του ιατρού κάθε έξι μήνες, με εξαίρεση τα παιδιά μέχρι δύο ετών που έχουν δικαίωμα (ουσιαστικά οι γονείς τους) ανά πάσα στιγμή να αλλάξουν παιδίατρο.
14. Πώς μπορώ να εγγραφώ σε κατάλογο προσωπικού ιατρού;
Οι δικαιούχοι θα μπορούν να αναζητούν τους προσωπικούς ιατρούς οι οποίοι είναι συμβεβλημένοι με τον ΟΑΥ για την παροχή υπηρεσιών φροντίδας υγείας προσωπικού ιατρού στο πλαίσιο του ΓεΣΥ είτε στην ιστοσελίδα του ΟΑΥ είτε στη Διαδικτυακή Πύλη Δικαιούχων, είτε σε έντυπους καταλόγους, τους οποίους θα διαθέτει ο Οργανισμός σε διάφορα σημεία που θα κοινοποιηθούν προς τους δικαιούχους.
15. Έχω εγγραφεί στο ΓεΣΥ και σε κατάλογο ΠΙ ηλεκτρονικά, πότε πρέπει να επισκεφθώ τον ΠΙ μου;
Θα ειδοποιηθείτε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή μέσω της Διαδικτυακής Πύλης Δικαιούχων ότι ο ΠΙ που επιλέξατε αποδέχθηκε το αίτημα εγγραφής σας στον κατάλογο δικαιούχων του και ακολούθως, για να ολοκληρωθεί η διαδικασία εγγραφής σας, πρέπει απαραίτητα να επισκεφθείτε τον προσωπικό σας ιατρό. Κατά την πρώτη αυτή επίσκεψη, ο προσωπικός σας ιατρός θα συμπληρώσει ή, καλύτερα, θα επιβεβαιώσει στοιχεία που σας αφορούν και θα υπογράψετε από κοινού το «έντυπο κοινής αποδοχής». Επίσης, ο προσωπικός ιατρός θα σας παραδώσει έναν μοναδικό αριθμό, ο οποίος σε συνδυασμό με σχετικό μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που θα λάβετε, θα σας δώσει τη δυνατότητα να αποκτήσετε πρόσβαση στον Ηλεκτρονικό Φάκελο των Ιατρικών σας Δεδομένων.
16. Ποια διαδικασία θα ακολουθώ για να εξεταστώ;
Όταν έχετε οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας, ο πρώτος στον οποίο θα αποτείνεστε είναι ο προσωπικός σας ιατρός, ο οποίος θα σας παραπέμπει, αν χρειάζεται, στον ειδικό ιατρό. Ο προσωπικός ιατρός είναι υπεύθυνος για να κατευθύνει σωστά τον ασθενή στο Σύστημα και, αν κριθεί αναγκαίο, να τον παραπέμπει σε ειδικό ιατρό, να συνταγογραφεί για εργαστηριακές εξετάσεις και φάρμακα, κ.λπ. Το ΓεΣΥ επιτρέπει και την απευθείας πρόσβαση σε ειδικό ιατρό, όμως ο ασθενής θα καταβάλλει ανά επίσκεψη €25.
17. Μπορώ να επιλέξω τον ειδικό ιατρό που θα με δει;
Υπάρχει ελεύθερη επιλογή παροχέα είτε στον ιδιωτικό είτε στον δημόσιο τομέα σε όλες τις υπηρεσίες. Είτε είναι προσωπικός είτε ειδικός ιατρός, ακόμα και για τα φαρμακεία και τους νοσηλευτές.
18. Εάν θέλω να επισκεφτώ ένα γιατρό που δε συμμετέχει στο ΓεΣΥ, μπορώ; Και αν ναι, θα πληρώσω;
Έχετε το δικαίωμα να δείτε ιατρό εκτός συστήματος, αλλά θα πληρώσετε κανονικά, όπως πληρώνετε σήμερα όταν επισκέπτεστε τον γιατρό σας.
19. Μπορώ να πάρω υπηρεσίες φροντίδας υγείας από το εξωτερικό; Ποια είναι η διαδικασία;
Υπάρχει η δυνατότητα λήψης υπηρεσιών φροντίδας υγείας βάσει διαδικασιών που θέτει ο ΟΑΥ και κατόπιν εξέτασης του κάθε αιτήματος ξεχωριστά. Άρα, ναι, ο δικαιούχος εντός του ΓεΣΥ θα μπορεί να αποσταλεί στο εξωτερικό για προγραμματισμένη θεραπεία, αφού πρώτα περάσει από Ιατροσυμβούλιο.
20. Για τις υψηλού κόστους εξετάσεις ή επεμβάσεις, θα πληρώνω;
Όχι. Καλύπτονται από τις εισφορές όταν είναι από συμβαλλόμενους παροχείς. Το ΓεΣΥ παρέχει διά βίου οικονομική προστασία για τον κάθε δικαιούχο, ακόμα και για απρόβλεπτες και δαπανηρές ανάγκες σε υπηρεσίες υγείας.
21. Πολίτες χωρίς εισόδημα θα συμμετέχουν στο ΓεΣΥ; Και αν ναι, πώς;
Το δικαίωμα στις υπηρεσίες υγείας είναι ανεξάρτητο από την καταβολή εισφοράς. Οι δικαιούχοι χωρίς εισόδημα (άνεργοι, παιδιά, φοιτητές, στρατιώτες, κ.ά.) έχουν ισότιμη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας.
22. Είμαι Κύπριος φοιτητής στο εξωτερικό. Είμαι δικαιούχος του ΓεΣΥ;
Εφόσον είσαι πολίτης της Δημοκρατίας, ηλικίας κάτω των είκοσι έξι ετών και φοιτάς τακτικά σε εκπαιδευτικό ίδρυμα που έχει τύχει αναγνώρισης ως ίδρυμα ανώτερης εκπαίδευσης από τους αρμόδιους εθνικούς φορείς της χώρας στην οποία λειτουργεί, θεωρείται ότι διατηρείς τη συνήθη διαμονή σου στη Δημοκρατία και άρα είσαι δικαιούχος του ΓεΣΥ.
23. Τα παιδιά μου θα καλύπτονται από τις εισφορές μου;
Στο πλαίσιο του ΓεΣΥ, το κατά πόσον κάποιος είναι δικαιούχος του Συστήματος δεν σχετίζεται καθόλου με την καταβολή εισφορών. Δικαιούχοι του ΓεΣΥ είναι όλοι οι πολίτες της Δημοκρατίας που διαμένουν στις ελεύθερες περιοχές. Συνεπώς, όλα τα παιδιά, όπως και όλοι οι υπόλοιποι πολίτες της Δημοκρατίας που διαμένουν στις ελεύθερες περιοχές, θα είναι δικαιούχοι του ΓεΣΥ ανεξάρτητα από την καταβολή εισφορών.
24. Τι είναι το σύστημα πληροφορικής και ποια τα οφέλη του για τον ασθενή;
Το Σύστημα Πληροφορικής (ΣΠ) του ΓεΣΥ είναι ένα ενιαίο και ολοκληρωμένο σύστημα πληροφορικής, το οποίο θα καλύπτει όλες τις πτυχές της λειτουργίας και διαχείρισης του ΓεΣΥ. Τα οφέλη για τον ασθενή από το ΣΠ είναι πολύ σημαντικά, αφού θα αποτελέσει το βασικό εργαλείο για την εγγραφή του ασθενούς στο ΓεΣΥ, ώστε να μπορέσει να λαμβάνει υπηρεσίες, την εξυπηρέτησή του από τους παρόχους υπηρεσιών υγείας όταν θα λαμβάνει υπηρεσίες (π.χ. μέσω της ηλεκτρονικής έκδοσης παραπεμπτικών, συνταγών κλπ.), καθώς και τη σταδιακή δημιουργία του ηλεκτρονικού του φακέλου υγείας με την έναρξη του ΓεΣΥ. Επιπρόσθετα, ο ρόλος του ΣΠ είναι πολύ σημαντικός για την παρακολούθηση και τον έλεγχο της χρήσης των υπηρεσιών και των δαπανών υγείας, τη βελτίωση της διαφάνειας στον τομέα της Υγείας και την εφαρμογή της ηλεκτρονικής Υγείας (e-Health).
25. Ποιες ιατρικές ειδικότητες περιλαμβάνει η παροχή υπηρεσιών φροντίδας υγείας από Ειδικούς Ιατρούς σε ασθενείς στο πλαίσιο του ΓεΣΥ;
Οι ειδικότητες ή και εξειδικεύσεις που είναι αναγνωρισμένες από το Ιατρικό Συμβούλιο Κύπρου και με τις οποίες θα συμβληθεί ο ΟΑΥ είναι οι ακόλουθες: Αιματολογία, Παθολογία, Ακτινοδιαγνωστική, Παθολογική Ανατομική (Ιστοπαθολογία), Ακτινοθεραπευτική Ογκολογία, Παθολογική Ογκολογία, Αλλεργιολογία, Παιδοκαρδιολογία, Αναισθησιολογία, Παιδοψυχιατρική, Γαστρεντερολογία, Πλαστική Χειρουργική, Γενική Χειρουργική, Πνευμονολογία-Φυματολογία, Δερματολογία - Αφροδισιολογία, Πυρηνική Ιατρική, Ενδοκρινολογία, Ρευματολογία, Καρδιολογία, Στοματογναθοπροσωποχειρουργική, Κυτταρολογία, Φυσική Ιατρική και Αποκατάσταση, Μαιευτική - Γυναικολογία, Χειρουργική Αγγείων, Νευρολογία, Χειρουργική Θώρακος, Νευροχειρουργική, Χειρουργική Παίδων, Νεφρολογία, Ψυχιατρική, Ορθοπεδική, Ωτορινολαρυγγολογία, Ουρολογία, Εξειδίκευση στην Παιδονευρολογία, Οφθαλμολογία.
26. Για πόσες επισκέψεις διαρκεί το παραπεμπτικό σε Ειδικό Ιατρό;
Από προσωπικό ιατρό ισχύει για τρεις συνολικά επισκέψεις και τρεις μήνες, ενώ από νοσηλευτήριο ισχύει για τρεις συνολικά επισκέψεις στον θεράποντα ιατρό του δικαιούχου και τρεις μήνες (κατά τη δεύτερη φάση του ΓεΣΥ, που θα εφαρμοστεί τον Ιούνιο του 2020).
27. Πώς εξασφαλίζεται η πρόσβαση δικαιούχων σε ΕΙ και τι πληρώνει ο δικαιούχος κάθε φορά;
Ο δικαιούχος έχει πρόσβαση σε ΕΙ της επιλογής του για την παροχή υπηρεσιών φροντίδας υγείας σε εξωτερικούς ασθενείς είτε μέσω παραπομπής από άλλο παροχέα υγείας, είτε απευθείας. Σε περίπτωση απευθείας πρόσβασης σε ΕΙ, χωρίς παραπεμπτικό, ο δικαιούχος θα καταβάλλει τη «Συνεισφορά Ι», δηλαδή το ποσό των 25 ευρώ. Σε περίπτωση πρόσβασης σε ΕΙ μέσω παραπεμπτικού ο δικαιούχος θα καταβάλλει συμπληρωμή ύψους 6 ευρώ.
Η κάθε ακτινοδιαγνωστική εξέταση από ακτινολόγο μετά από παραπομπή ΠΙ ή ΕΙ θα χρεώνεται με συμπληρωμή 10 ευρώ.
Οι εξετάσεις από κυτταρολόγους και παθολογοανατόμους δεν θα χρεώνονται με συμπληρωμή.
Σημειώνεται ότι η απευθείας πρόσβαση στην Ειδική Ομάδα ΕΙ για διαγνωστικές εξετάσεις χωρίς παραπεμπτικό δεν θα καλύπτεται καθόλου από το ΓεΣΥ.
28. Υπάρχουν περιπτώσεις απευθείας πρόσβασης στον Ειδικό Ιατρό όπου ο δικαιούχος δεν καταβάλλει επιπρόσθετο χρηματικό ποσό?
Οι γυναίκες δικαιούχοι που έχουν συμπληρώσει το 15ο έτος της ηλικίας τους θα έχουν απευθείας πρόσβαση σε γυναικολόγους και μαιευτήρες χωρίς να καταβάλλουν 25 ευρώ, αλλά με την καταβολή της συμπληρωμής των 6 ευρώ που ισχύει και στις περιπτώσεις πρόσβασης σε Ειδικό Ιατρό με παραπεμπτικό.
29. Οι επισκέψεις δικαιούχων με χρόνιες ασθένειες σε Ειδικό Ιατρό θα αποζημιώνονται από τον ΟΑΥ;
Ναι. Θα αποζημιώνονται από τον ΟΑΥ εφόσον έχουν παραπεμπτικό από τον Προσωπικό Ιατρό. Τα παραπεμπτικά από τον Προσωπικό Ιατρό σε Ειδικό Ιατρό για δικαιούχους με χρόνιες ασθένειες θα περιλαμβάνουν μεγαλύτερο αριθμό επισκέψεων από το κανονικό παραπεμπτικό (δηλαδή 6 επισκέψεις αντί 3) και επίσης θα έχουν μεγαλύτερη διάρκεια (12 μήνες αντί 3 μήνες).
30. Καλύπτονται από το ΓεΣΥ οι κατ’οίκον επισκέψεις από Eιδικό Iατρό;
Το ΓεΣΥ δεν καλύπτει τις κατ’ οίκον επισκέψεις από Ειδικό Ιατρό σε δικαιούχους. Οι κατ’ οίκον επισκέψεις που περιλαμβάνονται στις υπηρεσίες που καλύπτει το ΓεΣΥ είναι αυτές από τους Προσωπικούς Ιατρούς σε μόνιμα κατακεκλιμένους ασθενείς (6 επισκέψεις τον χρόνο ανά μόνιμα κατακεκλιμένο ασθενή) όπως και η κατ’ οίκον φροντίδα υγείας από νοσηλευτές (η οποία θα ενταχθεί στη δεύτερη φάση, τον Ιούνιο του 2020).
31. Σε ποιους παροχείς παραπέμπει ο ΕΙ;
Ο ΕΙ παραπέμπει δικαιούχους σε άλλους παροχείς ως ακολούθως:
• σε εργαστήριo,
• σε ειδική ομάδα ΕΙ για τη διεξαγωγή διαγνωστικών εξετάσεων. Στην ειδική ομάδα ΕΙ ανήκουν οι πιο κάτω ιατρικές ειδικότητες:
ακτινοδιαγνωστική,
- πυρηνική ιατρική,
- κυτταρολογία,
- παθολογική ανατομική (ιστοπαθολογία).
• σε νοσηλευτήριο για την παροχή ενδονοσοκομειακής φροντίδας υγείας (2η Φάση του ΓεΣΥ, Ιούνιος 2020),
• σε ΤΑΕΠ (2η Φάση του ΓεΣΥ, Ιούνιος 2020),
• σε νοσηλευτή, μαία και άλλο επαγγελματία υγείας (2η Φάση του ΓεΣΥ, Ιούνιος 2020),
• σε κέντρο ανακουφιστικής φροντίδας υγείας (2η Φάση του ΓεΣΥ, Ιούνιος 2020),
• σε κέντρο ιατρικής αποκατάστασης (2η Φάση του ΓεΣΥ, Ιούνιος 2020),
Επίσης ο ΕΙ εκδίδει συνταγές για φάρμακα.
32. Ποιο το ωράριο εργασίας των ΠΙ και των ΕΙ;
Τόσο οι ΠΙ όσο και οι ΕΙ παρέχουν τις υπηρεσίες τους σύμφωνα με το ωράριο που οι ίδιοι επιλέγουν. Οι ιατροί και το προσωπικό τους θα πρέπει να είναι σε θέση να οργανώνουν το πρόγραμμα επισκέψεων σύμφωνα με τις ανάγκες των δικαιούχων, π.χ. ειδικές ρυθμίσεις θα πρέπει να γίνουν για μια επείγουσα ή/και σύνθετη περίπτωση αλλά και για ένα δικαιούχο με επιδείνωση μιας χρόνιας πάθησης.
33. Σε ποιες περιπτώσεις η εξασφάλιση παραπεμπτικού από τον Προσωπικό Ιατρό δεν είναι απαραίτητη;
Οι δικαιούχοι θα μπορούν να επισκέπτονται τους ακόλουθους παροχείς υπηρεσιών φροντίδας υγείας χωρίς παραπεμπτικό: οδοντίατρο για παροχή προληπτικής οδοντιατρικής φροντίδας (δεύτερη φάση ΓεΣΥ) και τα Τμήματα Ατυχημάτων και Επειγόντων Περιστατικών (ΤΑΕΠ) για όλες τις επείγουσες περιπτώσεις (δεύτερη φάση ΓεΣΥ).
34. Παραπέμπει ο ΠΙ τον ασθενή του στα Τμήματα Ατυχημάτων και Επειγόντων Περιστατικών (ΤΑΕΠ);
Ο ΠΙ θα μπορεί να εκδίδει παραπεμπτικό για τα ΤΑΕΠ ή να ρυθμίζει επείγουσα μεταφορά με ασθενοφόρο στα ΤΑΕΠ ανάλογα με την περίπτωση. Οι δικαιούχοι θα μπορούν να επισκέπτονται τα ΤΑΕΠ και χωρίς παραπεμπτικό.
35. Πόσο συχνά μπορεί ο δικαιούχος να επισκέπτεται τον ΠΙ;
Δεν υπάρχει όριο στον αριθμό επισκέψεων που μπορεί να διενεργήσει ο δικαιούχος στον προσωπικό ιατρό του.
36. Πώς θα έχουν πρόσβαση σε ΠΙ οι κάτοικοι απομακρυσμένων και ορεινών περιοχών;
Οι σχεδιασμοί του Υπουργείου Υγείας προβλέπουν τη διατήρηση των υφιστάμενων αγροτικών κέντρων για εξυπηρέτηση των κατοίκων απομακρυσμένων ή/και ορεινών περιοχών. Οι δικαιούχοι διατηρούν όμως το δικαίωμα να εγγραφούν σε ΠΙ της επιλογής τους, τον οποίο θεωρούν ότι θα τους εξυπηρετεί καλύτερα.
37. Υπάρχει εγκεκριμένος κατάλογος ΠΙ που είναι συμβεβλημένοι με τον ΟΑΥ;
Ο κατάλογος με τα ονόματα των συμβεβλημένων με τον ΟΑΥ προσωπικών ιατρών για ενήλικες και των προσωπικών ιατρών για παιδιά θα αναρτάται στην ιστοσελίδα του ΟΑΥ και στην Πύλη Δικαιούχων. Οι εγγραφές των ΠΙ θα ξεκινήσουν να γίνονται στις αρχές του νέου χρόνου.
38. Υπάρχει οροφή στον κατάλογο δικαιούχων που μπορεί να εγγράψει ο ΠΙ;
Με βάση τον περί ΓεΣΥ Νόμο, ο ανώτατος αριθμός δικαιούχων που μπορεί να εγγράψει ο προσωπικός ιατρός στον κατάλογό του είναι 2.500. Οπότε εάν ο γιατρός που επιθυμείτε να βλέπετε έχει φτάσει αυτό το όριο, θα πρέπει να επιλέξετε άλλο γιατρό από τον κατάλογο του ΟΑΥ.
39. Θα είναι πιο γρήγορη η διαδικασία με το ΓεΣΥ;
Αναμένεται ότι με την εφαρμογή του ΓεΣΥ θα μειωθούν οι λίστες αναμονής του δημόσιου τομέα εφόσον οι ασθενείς θα έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν τον παροχέα υγείας που μπορεί να τους εξυπηρετήσει.
40. Μέχρι να εφαρμοστεί το ΓεΣΥ, θα δω αλλαγές στα κρατικά νοσηλευτήρια;
Τα δημόσια νοσηλευτήρια είναι σε διαδικασία αναδιοργάνωσης. Ωστόσο, τα αποτελέσματα αυτής της προσπάθειας θα γίνουν ορατά κυρίως μετά την εφαρμογή του ΓεΣΥ.
41. Από ποιες χώρες πήραμε παραδείγματα για να σχεδιάσουμε το ΓεΣΥ;
Στο σχεδιασμό του ΓεΣΥ έχουν περιληφθεί σχεδόν όλες οι βέλτιστες πρακτικές που έχει συστήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Για παράδειγμα, η ενδυνάμωση της πρωτοβάθμιας φροντίδας και η θέσπιση του θεσμού του Προσωπικού Ιατρού είναι μια πρακτική που εφαρμόζεται σε Ολλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο, Πορτογαλία, Νορβηγία, Ιταλία, Εσθονία, Γαλλία, Δανία κ.λπ. Αυτές οι πρακτικές έχουν προκύψει από την πολυετή εμπειρία των άλλων κρατών μελών σε συστήματα υγείας και η προέλευσή τους δεν περιορίζεται σε συγκεκριμένες χώρες.
Σημειώνεται δε ότι κανένα σύστημα υγείας στον κόσμο δεν είναι πανομοιότυπο με κάποιο άλλο, αφού αυτά αναπτύσσονται στη βάση και των πραγματικών δεδομένων της κάθε χώρας. Έτσι και στην περίπτωση του ΓεΣΥ, ο σχεδιασμός του λαμβάνει υπόψη τις πρακτικές και εμπειρίες άλλων χωρών αλλά ταυτόχρονα λαμβάνει υπόψη και τις ιδιαιτερότητες της χώρας μας.
42. Σε περίπτωση που έχω ασφάλεια υγείας σε συντεχνία, τι γίνεται; Με το ΓεΣΥ συνεχίζω να την έχω ή δεν χρειάζεται και μπορώ να σταματήσω τη συνδρομή μου;
Ο Νόμος του ΓεΣΥ δεν καθορίζει το μέλλον των συντεχνιακών ή άλλων ταμείων. Οι διαχειριστές αυτών των ταμείων, δηλαδή οι συντεχνίες, θα αποφασίσουν για το μέλλον τους. Προφανώς κάποια ταμεία θα σταματήσουν και κάποια άλλα θα προσαρμοστούν, ώστε να καλύπτουν κυρίως υπηρεσίες που δεν καλύπτονται από το ΓεΣΥ.
43. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ένας ηλικιωμένος βρίσκεται σε πολύ άσχημη κατάσταση και δεν μπορούν πλέον να τον φροντίζουν τα παιδιά του και χρειάζεται καθημερινή και συνεχή φροντίδα, τι μπορεί να του προσφέρει το ΓεΣΥ;
Οι υπηρεσίες φροντίδας υγείας που παρέχονται στο πλαίσιο του ΓεΣΥ από συμβεβλημένους παροχείς υπηρεσίων φροντίδας υγείας, ανεξαρτήτως ηλικίας, είναι οι εξής:
• Φροντίδα υγείας από προσωπικούς ιατρούς.
• Φροντίδα υγείας από ειδικούς ιατρούς.
• Εργαστηριακές εξετάσεις.
• Φαρμακευτικά - ιατροτεχνολογικά προϊόντα και υγειονομικά είδη που χορηγούνται κατόπιν συνταγής.
• Φροντίδα υγείας από νοσηλευτές και μαίες.
• Φροντίδα υγείας από άλλους επαγγελματίες υγείας όπως Φυσιοθεραπευτή, Εργοθεραπευτή, Λογοπαθολόγο, Κλινικό Διαιτολόγο και Κλινικό Ψυχολόγο.
• Ενδονοσοκομειακή φροντίδα υγείας.
• Προληπτική οδοντιατρική φροντίδα υγείας.
• Ανακουφιστική φροντίδα υγείας.
• Ιατρική αποκατάσταση.
• Κατ' οίκον επισκέψεις.
• Μεταφορά με ασθενοφόρο.
• Φροντίδα υγείας σε περιπτώσεις ατυχημάτων και επειγόντων περιστατικών.
Βάσει των πιο πάνω, οι ανάγκες σε υπηρεσίες φροντίδας υγείας των ηλικιωμένων όπως και του υπόλοιπου πληθυσμού καλύπτονται από το ΓεΣΥ διά βίου χωρίς όριο ηλικίας. Όσον αφορά τη στέγαση και τη γενική καθημερινή φροντίδα ηλικιωμένων ή άλλων φυσικών προσώπων, αυτές δεν καλύπτονται από το ΓεΣΥ.
44. Σήμερα, εάν μια οικογένεια χρειαστεί να μεταφέρει έναν ηλικιωμένο σε «Στέγη Ηλικιωμένων» με ασθενοφόρο, αναγκάζεται να πάρει τηλέφωνο ένα ιδιωτικό νοσοκομείο και να «ενοικιάσει» ασθενοφόρο για τη μεταφορά του ηλικιωμένου (για μια μονή διαδρομή) για περίπου €100 ευρώ. Τι θα προσφέρει το ΓεΣΥ σε αυτήν την περίπτωση;
Ο δικαιούχος μετά την έκδοση σχετικού παραπεμπτικού για προγραμματισμένη μεταφορά, μπορεί να καλέσει ή να χρησιμοποιήσει ασθενοφόρο, στις ακόλουθες περιπτώσεις:
• μεταφορά δικαιούχου από συμβεβλημένο με τον ΟΑΥ παροχέα στον χώρο διαμονής του δικαιούχου και αντίστροφα, σε περίπτωση που άλλο μέσο μεταφοράς κρίνεται ως ιατρικά ακατάλληλο,
• μεταφορά δικαιούχου από έναν συμβεβλημένο με τον ΟΑΥ παροχέα σε άλλο συμβεβλημένο παροχέα, σε περίπτωση που άλλο μέσο μεταφοράς κρίνεται ως ιατρικά ακατάλληλο.
Αυτό δηλαδή καλύπτει και περιπτώσεις μεταφοράς ηλικιωμένων από και προς τον χώρο διαμονής τους που μπορεί να είναι οι Οίκοι Ευγηρίας σε και από συμβεβλημένους με τον ΟΑΥ παροχείς.
45. Στις περιπτώσεις θανάτου από ατύχημα, όταν οι συγγενείς ζητούν να γίνει νεκροψία για να εντοπισθούν επακριβώς τα αίτια θανάτου, το ΓεΣΥ θα καλύπτει το κόστος;
Η ειδικότητα της ιατροδικαστικής δεν καλύπτεται στο πλαίσιο του ΓεΣΥ και, κατά συνέπειαν, δεν αποζημιώνεται οποιαδήποτε υπηρεσία παρέχεται από ιατρό που κατέχει αυτήν την ειδικότητα.
46. Στις πολύ σοβαρές περιπτώσεις, όπου για παράδειγμα ένα νεογνό χρειάζεται επειγόντως μια σοβαρή καρδιοχειρουργική επέμβαση, ποιος θα αποφασίζει πού θα σταλεί το νεογνό;
Στην περίπτωση που απαιτείται επειγόντως χειρουργική επέμβαση, και άρα εισαγωγή σε νοσηλευτήριο, αυτή γίνεται μετά από παραπομπή από τον ειδικό ιατρό, ο οποίος έκανε τη σχετική διάγνωση. Οι γονείς του παιδιού θα επιλέξουν ελεύθερα σε ποιο νοσηλευτήριο θα εισαχθεί το παιδί.
Στην περίπτωση που η συγκεκριμένη υπηρεσία δεν προσφέρεται στην Κύπρο ή η προσφορά της δεν αρκεί για την κάλυψη του συγκεκριμένου περιστατικού, τότε τίθεται σε ισχύ η διαδικασία αποστολής ασθενών στο εξωτερικό. Οι λεπτομέρειες για τη συγκεκριμένη διαδικασία θα καθοριστούν με εσωτερικούς κανονισμούς. Η διαδικασία αυτή θα προβλέπει και τη διαχείριση περιστατικών που χρήζουν άμεσου χειρισμού. Σημειώνεται ότι κατά τα πρώτα χρόνια εφαρμογής του ΓεΣΥ, το πρόγραμμα αποστολής στο εξωτερικό θα συνεχίσει να τυγχάνει διαχείρισης από το Υπουργείο Υγείας. Υπενθυμίζεται, επίσης, ότι η παροχή υπηρεσιών ενδονοσοκομειακής φροντίδα υγείας, όπως η περίπτωση που περιγράφετε, θα ενταχθεί στο ΓεΣΥ την 1η Ιουνίου 2020.
47. Εάν ένα μικρό παιδάκι χρειαστεί επειγόντως για παράδειγμα μια σοβαρή καρδιοχειρουργική επέμβαση στο εξωτερικό, μπορούν οι γονείς να επιλέξουν τον κορυφαίο παιδοκαρδιοχειρουργό στο εξωτερικό με κάλυψη εξόδων από το ΓεΣΥ;
Όπως αναφέραμε πιο πάνω, οι αποστολές στο εξωτερικό κατά τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του ΓεΣΥ θα συνεχίσουν να τυγχάνουν διαχείρισης από το Υπουργείο Υγείας. Σε κάθε περίπτωση (είτε η διαχείριση γίνεται από το Υπουργείο είτε από το ΓεΣΥ), είναι αυτονόητο ότι ο δικαιούχος θα περνά από μια διαδικασία έγκρισης. Δηλαδή θα εξετάζεται από ιατροσυμβούλιο η περίπτωση του ασθενούς και θα αποφασίζεται κατά πόσον ο ασθενής δικαιολογείται να αποσταλεί στο εξωτερικό και σε ποιο ακριβώς ιατρικό κέντρο ή ιατρό. Σε τέτοιες περιπτώσεις βεβαίως και λαμβάνεται υπόψη η άποψη των γονέων, όμως δεν αποτελεί το μοναδικό κριτήριο.
48. Άτομα με χρόνιες παθήσεις μέχρι τώρα είχαν δωρεάν ιατρική περίθαλψη στα δημόσια νοσηλευτήρια. Με το ΓεΣΥ θα συνεχίσουν να έχουν;
Με το ΓεΣΥ ουσιαστικά όλος ο πληθυσμός θα αποκτήσει δικαίωμα πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας. Μεταξύ αυτών θα είναι και οι χρόνιοι ασθενείς. Για συγκεκριμένες υπηρεσίες ο δικαιούχος του ΓεΣΥ θα καταβάλλει ένα μικρό ποσό προς τον παροχέα (καταβολή συμπληρωμής). Για την οικονομική προστασία των δικαιούχων, έχει καθοριστεί μέγιστη ετήσια οροφή, ώστε κανένα άτομο και σε καμία περίπτωση να μην επιβαρυνθεί συσσωρευτικά μεγάλα ποσά σε συμπληρωμές.
49. Τι είναι οι συμπληρωμές και σε ποιες περιπτώσεις εφαρμόζονται;
Ο δικαιούχος καταβάλλει μικρά ποσά συμπληρωμής κατά τη λήψη υπηρεσιών από ειδικούς ιατρούς, εργαστήρια, φαρμακεία, νοσηλευτές, μαίες, άλλους επαγγελματίες υγείας και τα ΤΑΕΠ, όπως για παράδειγμα €1 ανά φαρμακευτικό προϊόν, €1 ανά εργαστηριακή εξέταση, €6 ανά επίσκεψη σε ειδικό ιατρό. Σημειώνεται ότι η πρόσβαση σε προσωπικούς ιατρούς και σε ενδονοσοκομειακή φροντίδα υγείας είναι δωρεάν.
50. Ποια είναι η καθορισμένη οροφή στις συμπληρωμές;
Για τον γενικό πληθυσμό η ετήσια οροφή έχει καθοριστεί στα €150, ενώ για τα παιδιά (κάτω των 21 ετών), για τους χαμηλοσυνταξιούχους και τους λήπτες ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος το ποσό έχει καθοριστεί στα €75.
