Στη δίνη της «αλλαγής παραδείγματος» το Κυπριακό

Τον πλήρη συντονισμό του με τα «θέλω» της Τουρκίας στην Κύπρο, όσο και να προσπαθεί να εμφανιστεί ως αυτόφωτος (βλ. συνέντευξη στη «Σημερινή» προ δύο μηνών), ομολόγησε, χωρίς να το γνωρίζει, ο λεγόμενος ΥΠΕΞ του κατοχικού καθεστώτος, Κουντρέτ Οζερσάι. Και το έκανε μιλώντας στην Επιτροπή Εξωτερικών της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης – καταθέτοντας, θα μπορούσε να πει κάποιος, τα διαπιστευτήριά του ενόψει της εκλογικής διαδικασίας για τον Τ/κ νέο ηγέτη στα κατεχόμενα τον ερχόμενο Απρίλιο. Είπε, μεταξύ άλλων, ότι «είναι ανάγκη να υπάρχει αλλαγή του παραδείγματος στην Κύπρο, όπου οι διαπραγματεύσεις άρχισαν το 1968 και συνεχίζονται εδώ και 50 χρόνια». Φράση που από μόνη της δεν λέει κάτι. Η «Σημερινή», όμως, αποκαλύπτει ότι η δήθεν ανάγκη για «αλλαγή παραδείγματος» στην Κύπρο γεννήθηκε, υιοθετήθηκε και επικοινωνείται απευθείας από το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών και με σχετικά έγγραφα που έχουμε στην κατοχή μας. Το δε περιεχόμενο του εγγράφου αποδεικνύει και το ότι οι απαιτήσεις Ακιντζί, που δεν επέτρεψαν συμφωνία στους όρους αναφοράς, ήλθαν απευθείας από την Άγκυρα.

Η ουσία πίσω από την… ατάκα

Τι όμως είναι αυτό που εννοούν με την αλλαγή παραδείγματος οι Τούρκοι; Ξεκάθαρα, μέσα από έγγραφο του εξ απορρήτων του Τσαβούσογλου, πρέσβη στο τουρκικό ΥΠΕΞ, Γκατακάι Ερτσιγιές, μιλούν για το τέλος της Ομοσπονδίας και το τέλος της εμπλοκής των Η.Ε. στις διαδικασίες για λύση. Το έγγραφο που δημοσιεύει σήμερα η «Σ» δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνειών και χαράσσει τις γραμμές του γηπέδου, στο οποίο η Τουρκία είναι διατεθειμένη να παίξει… μπάλα στην Κύπρο. Τόσο απλά, τόσο ξεκάθαρα, τόσο στεντόρεια, ως εξής:

• Η διευθέτηση του Κυπριακού έχει ανάγκη αλλαγής παραδείγματος πέρα από την ομοσπονδία.
• Ο Γ.Γ. του ΟΗΕ αναγνωρίζει την ανάγκη νέων ιδεών στις πρόσφατες εκθέσεις του.
• Η Τουρκία είναι έτοιμη να συζητήσει οποιαδήποτε νέα ιδέα, που θα διασφαλίζει την πολιτική ισότητα.
• Η Τουρκία είναι έτοιμη να συζητήσει οποιαδήποτε ιδέα που, πέραν της πολιτικής ισότητας, θα κατοχυρώνει την ασφάλεια των Τ/κ, ώστε να μην επαναληφθεί η περίοδος 1960-1974.
• Η Τουρκία εισηγείται (απαιτεί) την εξεύρεση στέρεου κοινού εδάφους πριν από τη συμφωνία για μια νέα διαδικασία.
• Το κοινό αυτό έδαφος μπορεί να συμφωνηθεί μόνον αν οι δύο πλευρές συμφωνήσουν στις παραμέτρους της πολιτικής ισότητας πριν από την έναρξη νέου γύρου διαπραγματεύσεων.
• Η πολιτική ισότητα (εκ περιτροπής Προεδρία, μία θετική ψήφος) είναι εκ των ων ουκ άνευ -sine qua non όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά- σε οποιαδήποτε συνεργασία, είτε στο πλαίσιο ομοσπονδίας είτε στο πλαίσιο συνομοσπονδίας.
• Αν αυτό δεν είναι εφικτό, οι δύο πλευρές θα πρέπει να προωθήσουν μία συνεργασία βασισμένη στο μοντέλο της ισότιμης συνεργασίας, αυτό που κάποιοι ονομάζουν συμφωνημένη λύση δύο κρατών.

Είναι λοιπόν ξεκάθαρο ότι το τουρκικό ΥΠΕΞ με τον άνθρωπό του στα κατεχόμενα, τον Κουντρέτ Οζερσάι, έχουν χαράξει τη ρότα για την επόμενη μέρα στις διεργασίες του Κυπριακού.

Κυριότερο, όμως, συμπέρασμα; Η, την υστάτη, απαίτηση Ακιντζί για καταγραφή στους όρους αναφοράς της τουρκικής θετικής ψήφου και της εκ περιτροπής Προεδρίας, αλλά και η απαίτησή του για αναφορά που να αφήνει ανοικτές άλλες λύσεις, δεν ήταν παρά οδηγίες από την Άγκυρα. Και ήταν αυτές που δεν επέτρεψαν τη συμφωνία σε όρους αναφοράς. Και, περαιτέρω, αποδεικνύουν την ενδόμυχη σκέψη των Τούρκων να οδηγήσουν τα πράγματα σε ένα αδιέξοδο, που θα φέρει στο προσκήνιο άλλες λύσεις.

Οι παγίδες της… Τριμερούς

Με τα πιο πάνω, λοιπόν, ως δεδομένα και έχοντας πλέον καθαρή εικόνα για τις επιδιώξεις της Τουρκίας και τον περιορισμένο χώρο ευελιξίας του Μουσταφά Ακιντζί, μια ενδεχόμενη τριμερής συνάντηση είναι μεν καλοδεχούμενη, αλλά κρύβει και πολλούς κινδύνους.

Η εμφανής πίεση της Τουρκίας να θέσει, είτε το αποδέχεται η ε/κ πλευρά είτε όχι, ζήτημα συζήτησης της μορφής λύσης πριν από τους όρους αναφοράς φέρνει στο προσκήνιο ένα πιθανότατο σενάριο.

Να πάμε στην Τριμερή και ο Ακιντζί, μη έχοντας το… clearance της Τουρκίας, να αφήσει το ζήτημα ανοικτό για να κλείσει στην άτυπη Πενταμερή. Την οποία, βεβαίως, η Άγκυρα απαίτησε ως το αμέσως επόμενο, σε σύντομο χρόνο, μάλιστα, βήμα, ώστε να επιτρέψει στον κατοχικό ηγέτη να πάει σε Τριμερή. Σε ένα τέτοιο -ρεαλιστικό, εκτιμούν σχεδόν όλοι- σενάριο, η Τουρκία θα έχει επιτύχει τον στόχο της. Ενώπιον όλων να θέσει στο τραπέζι άλλες «νέες ιδέες», τις οποίες θα χρεώνει στον Πρόεδρο Αναστασιάδη και στις οποίες ο Γενικός Γραμματέας δεν θα μπορεί να αντισταθεί επαρκώς. Και η όποια αντίσταση θα είναι του τύπου, «δεχθείτε και αυτό και αυτό», μην πάμε σε άλλες λύσεις. Και τότε; Και τότε η λύση θα έχει απομακρυνθεί, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.