Νέο κυπριακό πρόβλημα: Η «Ρομφαία του Ισλάμ» και η καρέκλα με το φέσι

Η Τουρκία κλείνει την πόρτα στη βιώσιμη λύση του Κυπριακού, το οποίο θέτει στη νέα του διάσταση, που έχει δυο άξονες. Ο ένας είναι η διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και ο άλλος είναι η αρπαγή των κοιτασμάτων του φυσικού αερίου. Και αυτό είναι πρόδηλο: Α) Από το έγγραφο της 13ης Νοεμβρίου, που κατέθεσε στα Ην. Έθνη επί τη βάσει του οποίου καθορίζει τη δική της υφαλοκρηπίδα, καταργώντας την ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας και μεγάλος μέρος της ελληνικής, χωρίς να αναγνωρίζει την υφαλοκρηπίδα των νησιών. Β) Από τα δυο μνημόνια που υπέγραψε η Τουρκία με τη Λιβύη για την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων και για την ασφάλεια. Το ένα τουλάχιστον από τα δυο μνημόνια ακυρώνει τα δικαιώματα της Ελλάδας στην Κρήτη, στη Ρόδο και γενικότερα στα νησιά και ταυτοχρόνως θέλει να επέμβει στην πορεία του EastMed, καθότι η Άγκυρα αντιλαμβάνεται αυτό το οποίο δεν μπορούν να αντιληφθούν τα κομματικά κατεστημένα των Αθηνών και της Λευκωσίας. Ότι, δηλαδή, ο εν λόγω αγωγός δημιουργεί υποσύστημα ασφάλειας στην περιφέρεια της Ευρασίας και περιορίζει τον τουρκικό ηγεμονικό ρόλο στη λογική της περιφερειακής δύναμης και της «Γαλάζιας Πατρίδας», για την υλοποίηση της οποίας η Άγκυρα περνά με στρατιωτικά και διπλωματικά μέσα από τα λόγια στην πράξεις. Επιπροσθέτως δε, στόχος των Τούρκων είναι να αποτρέψουν την Ελλάδα να καθορίσει ΑΟΖ με την Αίγυπτο και την Κύπρο. Και εδώ είναι το λάθος. Ότι, δηλαδή, η Αθήνα υπέκυψε στο σιωπηρό τουρκικό casus belli και τώρα η Άγκυρα επιδιώκει να ανατρέψει τους σχεδιασμούς Ελλάδας, Κύπρου, Αιγύπτου με τη δημιουργία τετελεσμένων και διά της ισχύος της. Γ) Από το κεκτημένο των συνομιλιών και τις πρόσθετες αξιώσεις της στο πλαίσιο μιας νέας διαδικασίας συνομιλιών. Συνεχίζει την πολιτική του εκκρεμούς με τις ΗΠΑ και τη Ρωσία. Γίνεται, δε, αντιληπτό, μέσα από τα στοιχεία που παραθέτουμε εν συνεχεία, γιατί η Άγκυρα είναι δεμένη με τα συμφέροντα της Μόσχας και δη τα ενεργειακά, αλλά και γιατί ακροβατούν οι σχέσεις της με τις ΗΠΑ. Αυτά, μάλιστα, ήταν γνωστά στην Κυβέρνηση πριν από την Τριμερή. Μετέβη, δε, εκεί για δικαιολογήσει ο ΓΓ του ΟΗΕ τον άχαρο ρόλο τους και για να κλείσει ο Πρόεδρος τα στόματα της ηγεσίας του ΑΚΕΛ και της εσωτερικής αντιπολίτευσης του ΔΗΣΥ. Όσο, δε, για τον λεγόμενο ενδιάμεσο χώρο, είναι εκ των πραγμάτων απών. Ενώ λοιπόν η Τουρκία έχει συγκροτημένη στρατηγική, στη Λευκωσία το Κυπριακό έχει εξελιχθεί σε μια φτηνή εσωκομματική διαμάχη μικροκομματικών σκοπιμοτήτων με ξύλινη γλώσσα, που όσοι τη χρησιμοποιούν έχουν την ψευδαίσθηση ότι κοροϊδεύουν τους πολίτες.

Πώς ο άξονας Ρωσίας, Ιράν, Τουρκίας δένει με τις ενεργειακές εξαρτήσεις

Πώς ο Ερντογάν ακροβατεί σε τεντωμένο σχοινί στις σχέσεις του με τις ΗΠΑ

Πού οδηγεί η ώθηση μέσω Τριμερούς: Σε λύση ή σε διάλυση;

Τουρκικές αξιώσεις

Στην πραγματικότητα, η Άγκυρα: 1. Ζητά επανακαθορισμό της ΑΟΖ μετά τη λύση του Κυπριακού, διότι στην παρούσα φάση δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία. 2. Ενώνει τη δική της ΑΟΖ με αυτήν της Αιγύπτου και αποκόπτει την κυπριακή με την ελληνική ΑΟΖ. Και αφήνει στους Ελληνοκυπρίους, μετά τη λύση, μόνο τα όρια των 12 ναυτικών μιλίων. Δηλαδή περί το 6% της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας. 3. Οριοθετεί τα θαλάσσια σύνορά της με τη Λιβύη, όπως έχουμε ήδη καταγράψει προ καιρού, με απώτερο στόχο να βάλει χέρι στην ελληνική ΑΟΖ και δη στα οικόπεδα της Κρήτης, χωρίς ταυτοχρόνως να αναγνωρίσει ΑΟΖ για το Καστελόριζο και τη Ρόδο. Αποδέχεται μόνο τα 6 ναυτικά μίλια των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Τα 12 ναυτικά μίλια, όπως το Διεθνές Δίκαιο καθορίζει, έχουν τεθεί από την Άγκυρα ως αιτία πολέμου (casus belli), όπως και ο καθορισμός στην περιοχή της ελληνικής ΑΟΖ με την Κύπρο και την Αίγυπτο. 4. Ξεπερνά τα όρια της τουρκικής λίμνης που ξεκινά από τη Μαρμαρίδα ώς την Αλεξανδρέττα και: Α) Καθορίζει νομικά και στρατιωτικά τη «Γαλάζια Πατρίδα» και Β) Ξεπερνά τα δικά της σύνορα και με τις Βάσεις στο Κατάρ και τη Σομαλία κλείνει, με κορυφή την Κύπρο, ένα άλλο γεωπολιτικό τρίγωνο ασφάλειας, που είναι συναφές με τον έλεγχο των θαλασσιών οδών του εμπορίου και του φυσικού αερίου από την περιοχή των Στενών του Ορμούζ ώς τον Κόλπο του Άντεν και το Σουέζ.

Εφόσον η Τουρκία δεν έχει δικό της φυσικό αέριο, θέλει το δικό μας. Και το συνδέει με τη λύση του Κυπριακού, την οποία καθορίζει ως διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Διότι, τα όποια δικαιώματα διαθέτουμε επί τη βάσει του Διεθνούς Δικαίου στο θέμα της ΑΟΖ πηγάζουν από την Κυπριακή Δημοκρατία ως υποκείμενο Διεθνούς Δικαίου. Τι λέει, λοιπόν, η Άγκυρα; Το ζήτημα της ΑΟΖ θα καθοριστεί με βάση την τουρκική υφαλοκρηπίδα και στη λογική ipso facto. Θεωρεί δηλαδή ότι έχει αυθύπαρκτα κυριαρχικά δικαιώματα ως παράκτιο κράτος και ότι η διευθέτηση θα επέλθει με το νέο πολιτειακό σύστημα της Κύπρου, το οποίο η Τουρκία δεν αποδέχεται ως συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ταυτοχρόνως απορρίπτει την αντίληψη ότι ο καθορισμός της ΑΟΖ θα γίνει επί τη βάσει της μέσης γραμμής, διότι αυτή η αρχή μπορεί να ισχύσει, κατά τον ισχυρισμό της Άγκυρας, μόνο όταν δεν παραμορφώνει την ισότιμη οριοθέτηση. Αυτή η άτιμη η ισοτιμία είναι, όπως και στο Κυπριακό, η συγκάλυψη της διχοτόμησης και το προηγούμενο στάδιο της τουρκοποίησης.

Το «άγχος» του Ερντογάν

Πριν από την Τριμερή, η Άγκυρα ξεκαθάριζε τη θέση της. Και όταν πήγαινε ο Πρόεδρος στο Βερολίνο, υπό την πίεση των ηγεσιών του ΔΗΣΥ και του ΑΚΕΛ, γνώριζε, όπως και ο ΓΓ του ΟΗΕ, για την επιστολή της Τουρκίας στα Ην. Έθνη και τις αξιώσεις της. Υπό αυτές τις συνθήκες, πώς υπήρχαν θετικές εξελίξεις και για ποια ώθηση γίνεται λόγος στο Κυπριακό, όταν η Άγκυρα αναφερόταν ρητώς στη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και στην υφαρπαγή του φυσικού αερίου, προκαθορίζοντας, μάλιστα, το εξής: Είτε λυθεί είτε όχι το Κυπριακό, θα μεταφέρει αγωγό φυσικού αερίου στα κατεχόμενα, γεγονός που συνιστά ακόμη ένα βήμα προσάρτησης μαζί με τις τηλεπικοινωνίες, το νερό, με τον αγωγό της ειρήνης και το ηλεκτρικό ρεύμα. Την ίδια, μάλιστα, στιγμή, που πραγματοποιείτο η Τριμερής στο Βερολίνο, τόσο «αγχωμένος» ήταν ο Ερντογάν με τις εξελίξεις στο Κυπριακό, που δεν ήταν καν στην Τουρκία. Εγκαινίαζε την τουρκική Βάση στο Κατάρ, όπου θα εδρεύουν μόνιμα 5.000 Αττίλες, κλείνοντας συμφωνία για την πώληση 100 αρμάτων μάχης «Altay», τουρκικής κατασκευής, εκ των οποίων τα πρώτα 40 θα παραδοθούν στα επόμενα δυο χρόνια. Στη Βάση στο Κατάρ έχει δώσει το όνομα ενός πολέμαρχου απ’ τα παλιά (592-642), του Khalid bin Αl-Walid (Χαλίντ Μπιν Ουάλιτ), στον οποίο ο ίδιος ο Μωάμεθ έδωσε το προσωνύμιο «Ρομφαία του Ισλάμ», αφού σε 15 χρόνια έλαβε μέρος σε 41 μάχες χωρίς να χάσει καμιά. Η σημειολογία δεν είναι τυχαία. Οι Τούρκοι πάντα έτσι ενεργούν.

Τι μας λέει, λοιπόν, ο Ερντογάν; Ότι δέχεται το κεκτημένο των συνομιλιών, που σημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι:

1. Στον βορρά οι Ελληνοκύπριοι δεν θα έχουν δικαίωμα ψήφου για να είναι εσαεί τουρκικός διοικητικά και πληθυσμιακά. Δηλαδή, άλλο κράτος. Στη Βρετανία έχουμε δικαίωμα ψήφου ως κράτος μέλος της Κοινοπολιτείας και δεν θα έχουμε στον βορρά, στον τόπο μας, και παρότι κράτος-μέλος της ΕΕ. 2. Το κατάλοιπο εξουσίας ανήκει στα κρατίδια και όχι στην Κεντρική Κυβέρνηση. Άρα, όσες εξουσίες δεν αναφέρονται ρητώς ότι ανήκουν στην Κεντρική Κυβέρνηση, περνούν στα κρατίδια τα οποία έχουν στην ουσία τη δυνατότητα παραγωγής πρωτογενούς δικαίου έναντι της Κεντρικής Κυβέρνησης. 3. Η κυριαρχία πηγάζει από κοινού από Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους, χωρίς ρητή αναφορά σε έναν και μόνο λαό. Το γεγονός αυτό επιτρέπει στην τουρκική πλευρά να ερμηνεύει την ύπαρξη χωριστών λαών και κυριαρχικών δικαιωμάτων, αφού στην ΕΕ το κατάλοιπο εξουσίας, δηλαδή η αρχή της επικουρικότητας, ανήκει στα κράτη και όχι στις Βρυξέλλες. Και συμβαίνει αυτό, διότι τα κράτη είναι κυρίαρχα. 4. Τον καθορισμό των 22 κριτηρίων στο θέμα των περιουσιών, που σημαίνει ότι θα γίνει μύλος η κατάσταση και ότι δεν είναι δεδομένο ότι θα επιστραφούν οι ιδιοκτησίες των Ελληνοκυπρίων. Σίγουρο είναι ότι για να τις πάρουν πίσω, όσες θα πάρουν, θα πληρώσουν τους «χρήστες», δηλαδή τους σφετεριστές, και αν θα αποζημιωθούν θα πληρώσουν τους εαυτούς, κυρίως μέσω του φυσικού αερίου, όπως αξιώνει η Τουρκία.

Σε αυτά η Τουρκία θεωρεί ως προϋπόθεση: Α) Την αρχή της αριθμητικής και ποιοτικής πολιτικής ισότητας, δηλαδή του βέτο και της τουρκικής στρατιωτικής παρουσίας στην πρακτική της κατ’ ελάχιστον δημιουργίας μιας στρατιωτικής Βάσης με κυριαρχία στο νησί. Β) Την εκ περιτροπής Προεδρία για να διχοτομηθεί η εκτελεστική εξουσία και να είναι διπλή η διεθνής εκπροσώπησης. Γ) Τον επανακαθορισμό της ΑΟΖ και την υφαρπαγή του φυσικού αερίου. Και όσα δεν θα της ανήκουν, θα περάσουν από τις δικές μας πηγές στις δικές της ακτές.

Υπό τη ρωσική εξάρτηση

Επαναλαμβάνουμε, λοιπόν, για να εμπεδωθεί: Εφόσον η Τουρκία δεν έχει δικό της φυσικό αέριο, θέλει το δικό μας. Για να απεξαρτηθεί εκτός των άλλων μερικώς έστω από τη Ρωσία, από την οποία εξαρτάται σε ποσοστό της τάξης του 55%. Στην επόμενη μάλιστα εξαετία λήγουν οι συμβάσεις της Τουρκίας με τους προμηθευτές τους. Ο κατάλογος των συμβάσεων έχει ως εξής:

1) 6 μονάδες BCM ετησίως εισαγόμενου αερίου από τη φάση 1 Shah Deniz (SD1) του Αζερμπαϊτζάν λήγει τον Απρίλιο του 2021 (Η συμφωνία ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του 2001 και τέθηκε σε λειτουργία το 2007).

2) Οι ιδιωτικές συμβάσεις με την Gazprom για την εισαγωγή 4 BCM ετησίως, μέσω του δυτικού αγωγού, λήγουν το 2021.

3) Η εισαγωγή 4,4 BCM ετησίως από την Αλγερία λήγει το 2021.

4) Η σύμβαση μεταξύ της BOTAŞ και της Gazprom για την εισαγωγή 16 BCM ετησίως. μέσω του αγωγού Blue Stream. λήγει το 2025.

5) Η συμφωνία μεταξύ BOTAŞ και Ιράν για εισαγωγή 9,6 BCM ετησίως λήγει το 2026.

Από τα ανωτέρω προκύπτουν τα ακόλουθα: Πρώτο, η δημιουργία του άξονα Ρωσίας, Ιράν, Τουρκίας. Η τελευταία εξαρτάται και από τη Ρωσία και από το Ιράν ενεργειακά. Συνεπώς, δεν έχει λόγο να μην παίζει στο ίδιο γεωπολιτικό παιχνίδι. Δεύτερο, οι εξαρτήσεις της Άγκυρας έναντι της Μόσχας αυξάνονται λόγω της αγοράς των S-400 μέσω δανείων και του πυρηνικού σταθμού του Άκιουγιου. Υπάρχει και κάτι άλλο συναφές: Η Τουρκία θέλει τον έλεγχο στη βόρεια Κύπρο και δη από τη Μαρμαρίδα ώς την Αλεξανδρέττα λόγω Τσεϊχάν, κυρίως, για λόγους ασφάλειας. Ήδη καταλήγουν δυο αγωγοί στο Τσεϊχάν. Ο ένας από το Μπακού και ο άλλος από το Κιρκούκ. Δηλαδή από τις κουρδικές περιοχές, γεγονός που δικαιολογεί τη σιωπή των Κούρδων του Ιράκ στα όσα συμβαίνουν στους ομοεθνείς τους στη Συρία. Η νέα προσδοκία αλλά και εξάρτηση της Τουρκίας από τη Ρωσία είναι να περάσει αγωγός μετά τη λήξη του πολέμου από τα συριακά οικόπεδα, που είναι καπαρωμένα από τη Ρωσία στο Τσεϊχάν.

Η λογική της νέας ώθησης και η αλήθεια

Υπό αυτές τις συνθήκες, γίνεται αντιληπτό ότι η νέα ώθηση για την υπό συζήτηση «λύση» του Κυπριακού δεν οδηγεί σε λύση, αλλά σε διάλυση και στην παράδοση του φυσικού αερίου και της ασφάλειάς μας στην Τουρκία. Η οποία θέλει μεν να απεξαρτηθεί ενεργειακά από τη Ρωσία μέσω του δικού μας φυσικού αερίου, αλλά είναι πολύ πιο εξαρτημένη από τη Ρωσία απ’ ό,τι στο παρελθόν, λόγω Άκιουγιου, Turkish Stream και προσδοκιών. Και θα συνεχίσει να είναι δεμένη στο άρμα της Μόσχας, η οποία εξυπηρετεί τα δικά της συμφέροντα και έχει επιλέξει στο ενεργειακό και γεωπολιτικό πεδίο να παίξει με την Άγκυρα. Από την άλλη, η Τουρκία εξαρτάται οικονομικά και στρατιωτικά ακόμη από τις ΗΠΑ. Σε αυτήν χρωστά! Και αυτή ηγεμονεύει της παγκόσμιας οικονομίας. Είναι, λοιπόν, πολύ επικίνδυνη για τον Ερντογάν η πολιτική του εκκρεμούς. Πετυχαίνει όσο βολεύονται και οι τρεις σε μια περίεργη ισορροπία. Και με τις ΗΠΑ όπως είναι στημένο το σκηνικό να ψάχνουν για συνθήκες απεξάρτησης από την Τουρκία στη βάση εξισορροπητικών γεωπολιτικών επιλογών όπως είναι o EastMed και/ή το τερματικό στο Βασιλικό με την εμπλοκή των Ευρωπαίων και των Ισραηλινών. Όσο το συντομότερο, τόσο το καλύτερο. Διότι το παράθυρο της ευκαιρίας θα κλείσει. Είναι σαφές το μήνυμα με το μνημόνιο Τουρκίας - Λιβύης. Η διατήρηση της Κυπριακής Δημοκρατίας στη ζωή περνά μέσα από συμμαχίες με τον παγκόσμιο και τον περιφερειακό ηγεμόνα, όπως είναι οι ΗΠΑ, το Ισραήλ και η ΕΕ.

Απεξαρτήσεις

Όπως η Τουρκία θέλει να απεξαρτηθεί μερικώς από τη Ρωσία μέσω του δικού μας φυσικού αερίου, έτσι και η ΕΕ καθώς και οι ΗΠΑ θέλουν να επιτύχουν μερικώς έστω την ενεργειακή και πολιτική απεξάρτηση της Γηραιάς Ηπείρου από τη Μόσχα, μέσω του κυπριακού και του ισραηλινού φυσικού αερίου. Εάν τώρα δεν δούμε τις πραγματικότητες, σε λίγο θα μας πιέζουν και οι Αμερικανοί και οι Ρώσοι, γιατί όχι και οι εταίροι μας στην ΕΕ, να προχωρήσουμε στη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατία και στην παράδοση του φυσικού μας αερίου, στο πλαίσιο μιας δήθεν λύσης. Και ποιος θα ευθύνεται; Αυτοί ή εμείς; Οι ημέτεροι δεν είναι που αναφέρονται στη νέα ώθηση; Αποκρύβουν, όμως, ότι δεν πρόκειται για λύση αλλά για διάλυση. Είναι γλυκιά η καρέκλα, ακόμη και με φέσι…

*Δρ των Διεθνών Σχέσεων