Παραγωγός, ο πιο αδύναμος κρίκος

Σχεδόν όλοι οι Κύπριοι παραγωγοί έχουν πέσει θύματα εκμετάλλευσης και αθέμιτων πρακτικών εμπορίας. Είναι ο πιο αδύναμος κρίκος στην αλυσίδα εφοδιασμού αγροδιατροφικών προϊόντων και για τον σκοπό αυτό το Υπουργείο Γεωργίας προωθεί νόμο για να τερματιστούν τέτοιες πρακτικές σε βάρος των παραγωγών. Το νομοσχέδιο έχει ήδη τεθεί σε δημόσια διαβούλευση και σύντομα αναμένεται να αποσταλεί στη Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας για νομοτεχνική επεξεργασία και ακολούθως στη Βουλή, για ψήφιση.

Το θέμα της ενίσχυσης και προστασίας των παραγωγών και της μείωσης της ψαλίδας μεταξύ τιμής παραγωγού και καταναλωτή βρίσκεται στις άμεσες προτεραιότητες του Υπουργείου Γεωργίας, λόγω των πολυάριθμων προβλημάτων που αντιμετωπίζει την τελευταία περίοδο ο αγροτικός κόσμος, ένεκα και των φυσικών συνθηκών που ειδικά φέτος έχουν «γονατίσει» την πλειοψηφία των παραγωγών.

Απώλεια εισοδήματος και υψηλό κόστος

Η πρωτοβουλία του Υπουργείου άρχισε τον περασμένο Μάιο. Στο πλαίσιο αυτό, το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών διεξήγαγε σχετική έρευνα και διερεύνησε συστηματικά την εμφάνιση πρακτικών, όπως: η μεγάλη περίοδος αποπληρωμής του παραγωγού, οι ακυρώσεις παραγγελιών της τελευταίας στιγμής και οι μονομερείς τροποποιήσεις συμβάσεων.

Τα αποτελέσματα της έρευνας παρουσιάστηκαν στις αρχές Οκτωβρίου, στο πλαίσιο της Παγκύπριας Αγροτικής Έκθεσης, και λήφθηκαν υπόψη στη διαμόρφωση του νομοσχεδίου για την αντιμετώπιση «όλων των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών» που διαπιστώθηκε ότι εφαρμόζονται στην αλυσίδα εφοδιασμού αγροδιατροφικών προϊόντων στην Κύπρο.

Οι αθέμιτες εμπορικές πρακτικές επηρεάζουν αρνητικά όλους τους τομείς της οικονομίας, όμως κατά κανόναν πλήττουν τον πιο αδύναμο συμμετέχοντα στην αλυσίδα, που δεν είναι άλλος από τον ίδιο τον παραγωγό, επιφέροντας απώλεια εισοδήματος, υψηλό κόστος και δυσχέρειες στον προγραμματισμό της παραγωγής.

Η σοβαρότητα του προβλήματος αποδεικνύεται και από την προσπάθεια που καταβάλλεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο για νομική ρύθμιση του θέματος με την έκδοση «πρότασης οδηγίας». Στην εν λόγω πρόταση αναφέρεται ότι «αθέμιτες εμπορικές πρακτικές είναι οι πρακτικές που αποκλίνουν σε μεγάλο βαθμό́ από́ την καλή́ εμπορική́ συμπεριφορά́ , αντίκεινται στην καλή́ πίστη και τις θεμιτές συναλλαγές και επιβάλλονται μονομερώς από́ έναν εμπορικό́ εταίρο σε άλλο».

Θύματα το 91,7%

Στην έρευνα που πραγματοποίησε το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών και εκδόθηκε τον περασμένο Οκτώβριο, το 91,7% των παραγωγών υποστήριξαν ότι έπεσαν θύματα αθέμιτων εμπορικών πρακτικών. Ανά κατηγορία, θύματα αθέμιτων εμπορικών πρακτικών δηλώνουν ότι έχουν πέσει το 100% των αλιέ ων/ιχθυοκαλλιεργητώ ν, το 97,6% των επιχειρή σεων χονδρικού εμπορί ου, το 93,9% των μεταποιητικώ ν επιχειρή σεων, το 92,3% των Οργανώ σεων Παραγωγώ ν, το 92% των γεωργώ ν/κτηνοτρό φων και το 74,1% των επιχειρή σεων λιανικού εμπορί ου. Η πιο συχνή ΑθΕΠ στο σύ νολο του δεί γματος εί ναι οι προθεσμί ες πληρωμή ς για ευπαθή ή ά λλα γεωργικά προϊό ντα διατροφή ς μεγαλύ τερες των 30 ημερώ ν. Δεύ τερη συχνό τερη αθέμιτη πρακτική εί ναι οι μονομερεί ς και αναδρομικέ ς τροποποιή σεις των συμβά σεων.

Συμπεράσματα

Τα κυριότερα συμπεράσματα που προκύπτουν από την έρευνα του Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών είναι ότι οι «αθέμιτες εμπορικές πρακτικές αποτελούν σοβαρό φαινόμενο στην κυπριακή αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων και θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με εθνική νομοθεσία που να συμβά λλει στη διατή ρηση μιας ανταγωνιστική ς γεωργί ας, να αντιμετωπί ζει τη μεταβλητό τητα των τιμώ ν και των ποσοτή των, να περιορίζει τις κοινωνικοοικονομικέ ς επιπτώ σεις, ιδί ως στους μικρού ς αγρό τες, και να διασφαλί ζει τη μακροπρό θεσμη προοπτική της προσφορά ς τροφί μων προς ικανοποί ηση της αυξανό μενης και διαφοροποιημέ νης ζή τησης».

Τι προνοεί το νομοσχέδιο

Στο νομοσχέδιο «Περί των Αθέμιτων Εμπορικών Πρακτικών στην Αλυσίδα Εφοδιασμού Αγροδιατροφικών Προϊόντων (2018)» τίθενται δικλίδες ασφαλείας όσον αφορά την τήρηση των συμβάσεων, τις πληρωμές προς τους παραγωγούς, τις ακυρώσεις παραγγελιών, τις ακυρώσεις όρων συμφωνίας, τις επιστροφές προϊόντων καθώς και τις χρεώσεις για σκοπούς προώθησης των προϊόντων.

Αναφέρεται, επίσης, πως «απαγορεύεται η κατοχή ή η τοποθέτηση αγροδιατροφικών προϊόντων ενός προμηθευτή σε κιβώτια συσκευασίας άλλου προμηθευτή, χωρίς την εξασφάλιση της γραπτής έγκρισης τόσο του προμηθευτή στον οποίο ανήκουν τα προϊόντα όσο και του προμηθευτή στον οποίο ανήκουν τα κιβώτια συσκευασίας, στα οποία αναγράφεται η εμπορική επωνυμία ή το όνομα του νομικού προσώπου ή το σήμα του». Εξάλλου, προνοείται η παραχώρηση εξουσιών σε λειτουργούς του Υπουργείου Γεωργίας για επιθεώρηση και διεξαγωγή ελέγχου, ενώ οι ποινές μπορεί να ανέρχονται σε χρηματικό πρόστιμο ύψους 100 χιλιάδων ευρώ ή/και έξι μήνες φυλάκιση.

Ο Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Κώστας Καδής, μιλώντας κατά τη διάρκεια της διαβούλευσης για την ετοιμασία του νομοθετήματος, ανέφερε ότι «απώτερος στόχος του Υπουργείου είναι η καθιέρωση μιας αλυσίδας εφοδιασμού αγροδιατροφικών προϊόντων με δίκαιες εμπορικές συναλλαγές, η οποία θα λειτουργεί αποτελεσματικά και αποδοτικά για όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και γενικότερα για τον Κύπριο πολίτη».