Θρίλερ που θα ζήλευε ο Χίτσκοκ

Σε μόλις τρεις ημέρες το βρετανικό Κοινοβούλιο κλήθηκε να ψηφίσει σε μια σειρά κυβερνητικών προτάσεων και τροπολογιών με σκοπό να καθοριστούν τα επόμενα βήματα για την έξοδο της χώρας από την ΕΕ. Πιο συγκεκριμένα, την Τρίτη τέθηκε ενώπιόν τους η «γνώριμη» συμφωνία που συνομολόγησε η πρωθυπουργός Τερέζα Μέι με την ΕΕ. Η απόρριψή της για δεύτερη φορά οδήγησε στην ψηφοφορία για το εάν η Βρετανία έπρεπε να εγκαταλείψει την Ένωση χωρίς συμφωνία. Τέλος, η τελευταία και εναπομένουσα επιλογή αφορούσε στην ψήφιση ή όχι της παράτασης του άρθρου 50. Το αποτέλεσμα των τριών αυτών ψηφοφοριών μπορεί να συμπηχθεί στο τρίπτυχο «όχι στη συμφωνία της Μέι, όχι σε άτακτη έξοδο, ναι στην επέκταση του άρθρου 50».

Εντούτοις, όσο απλές και αν φαίνονται αυτές οι τρεις αποφάσεις, αυτό που επιβεβαιώνουν ουσιαστικά είναι οι βαθιές τομές που κυριαρχούν εντός της Βουλής των Κοινοτήτων. Απλό παραμένει όμως και το μήνυμα της επόμενης ημέρας των ψηφοφοριών. Η εντεινόμενη αβεβαιότητα παραμένει.
Το σερί μεγάλων ηττών της Μέι

Η Τρίτη σηματοδότησε τη δεύτερη κατά σειρά ντροπιαστική συντριβή της «επίμονης» συμφωνίας της Μέι στο Κοινοβούλιο. Το χαρακτηριστικό γι' ακόμα μια φορά ήταν το «χάος» που χώριζε τον αριθμό των ψήφων που προσμετρήθηκαν υπέρ της συμφωνίας με τις αρνητικές ψήφους. Σε αντίθεση όμως με το Βατερλώ του Ιανουαρίου, η διαφορά μειώθηκε από τις 230 ψήφους στις 149.

Παρά τις «έντιμες» προσπάθειες της Πρωθυπουργού τις τελευταίες δύο εβδομάδες για την εξασφάλιση μιας πολιτικά αποδεκτής συμφωνίας, οι «ανυπότακτοι» βουλευτές δεν πείστηκαν. Ο συμβιβασμός που «πέτυχε» με τις Βρυξέλλες λίγο πριν από την κρίσιμη ψηφοφορία προνοούσε ότι το Λονδίνο θα έχει τη δυνατότητα να τερματίσει την εφαρμογή του λεγόμενου backstop, καθώς και εγγυόταν «ότι η ΕΕ δεν θα μπορεί να ενεργήσει με σκοπό να εφαρμόσει το backstop επ? αόριστον».

Παρά τη δυναμική που δημιούργησαν οι «νομικά δεσμευτικές» αυτές τροποποιήσεις, η γνωμοδότηση του Βρετανού γενικού εισαγγελέα, Τζέφρι Κοξ, εξανέμισε τις όποιες ελπίδες είχε να περάσει η συμφωνία, αφού αποφάνθηκε ότι ο νομικός κίνδυνος παραμονής του Ηνωμένου Βασιλείου στο backstop του Brexit επ’ αόριστον «παρέμεινε αμετάβλητος». Αυτό ήταν και το θανάσιμο πλήγμα για τη συμφωνία της Μέι, η οποία για δεύτερη φορά επιβεβαίωσε ότι το αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει η βρετανική πολιτική ζωή δεν θα μπορούσε να αρθεί με τόσο «εύκολο» τρόπο.
Οι χαμένοι της απόρριψης του «no deal»

Η απόρριψη της συμφωνίας της Μέι εκ των πραγμάτων έφερε το Κοινοβούλιο ενώπιον του διλήμματος μιας συντεταγμένης εξόδου από την ΕΕ ή ενός άτακτου Brexit. Η συγκεκριμένη όμως ψηφοφορία συνοδεύτηκε από μια τροπολογία, η οποία απέκλειε την έξοδο της χώρας χωρίς συμφωνία «σε κάθε περίπτωση», οδηγώντας έτσι σε άλλη μια κοινοβουλευτική ήττα τη Μέι. Έτσι κι αλλιώς ο μόνος λόγος που τέθηκε ενώπιον του Κοινοβουλίου η εν λόγω επιλογή ήταν η απόρριψη της συμφωνίας την προηγούμενη ημέρα. Το «σχέδιο Α» της Μέι ήταν και είναι η αποδοχή της συμφωνίας της, έτσι οποιοδήποτε άλλο αποτέλεσμα αποτελεί αποτυχία για την Πρωθυπουργό. Όμως, μια δεύτερη ανάγνωση αυτού του αποτελέσματος δείχνει ότι χαμένη δεν είναι μόνο η Κυβέρνηση.

Χαμένοι είναι και οι Remainers που θέλουν ένα δεύτερο δημοψήφισμα. Μπορεί να απέτρεψαν το μη συντεταγμένο διαζύγιο, όμως ο κίνδυνος δεν απαλείφεται με επέκταση του άρθρου 50. Μη κερδισμένοι από αυτήν την απόφαση είναι επίσης και οι υπέρμαχοι ενός «μαλακού» Brexit, οι οποίοι μπορεί να εναποθέτουν τις ελπίδες τους στον χρόνο που θα τους εξασφαλίσει η παράταση του άρθρου 50, όμως δεν φαίνεται να υπάρχει ακόμα πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο που να οδηγεί σε αυτήν τη διευθέτηση.

Τέλος, στη χειρότερη «μοίρα» μετά από αυτήν την απόφαση περιέρχονται οι σκληροπυρηνικοί Brexiteers. Παρά το γεγονός ότι το «no deal» βρίσκεται στο τραπέζι, η πλειοψηφία των Βουλευτών έδειξε ξεκάθαρα ότι δεν συντάσσεται μαζί τους στο όνειρό τους για μια «καθαρή» έξοδο χωρίς συμφωνία από την ΕΕ. Ακόμα χειρότερα, η απόφαση για επέκταση του άρθρου 50 που ψηφίστηκε την επόμενη ημέρα, καθυστερεί το πολυπόθητο Brexit και ίσως ανοίξει τον δρόμο ακόμα και για την οριστική αναβολή του.
«Πύρρειος νίκη»

Κατά την τρίτη ημέρα του κοινοβουλευτικού «δράματος» οι βουλευτές άναψαν το πράσινο φως στην επέκταση του άρθρου 50, η οποία ουσιαστικά σηματοδοτεί την αναβολή της προγραμματισμένης εξόδου στις 29 Μαρτίου 2019. Η τρίτη ψηφοφορία ήταν και η «τυχερή» για την Τερέζα Μέι, αφού εξασφάλισε μια κοινοβουλευτική νίκη, μετά τις επαναλαμβανόμενες ήττες των προηγούμενων ημερών. Απαρατήρητο δεν περνάει το γεγονός ότι η Μέι πέρασε την κυβερνητική της πρόταση με τη στήριξη των Εργατικών, ενώ με μόλις δύο ψήφους διαφορά δεν έχασε τον έλεγχο του κοινοβουλευτικού χρόνου για την ψήφιση εναλλακτικών προτάσεων για το Brexit. Εξόφθαλμο δε είναι το γεγονός ότι μεγάλη πλειοψηφία των Συντηρητικών, μέσα στους οποίους οκτώ Υπουργοί της Κυβέρνησης, καταψήφισαν την αναβολή του άρθρου 50. Αυτή η πλειοψηφία των Τόρυς υποστήριξε ότι η επιλογής ενός «no deal» στις 29 Μαρτίου είναι καλύτερη από την αναβολή της διαδικασίας.
Τι δεν θέλει (τελικά) η Βουλή των Κοινοτήτων;

Με βάση τα αποτελέσματα των ψηφοφοριών, οι δύο επιλογές που συγκεντρώνουν πλειοψηφία είναι η απόρριψη της άτακτης εξόδου και η αναβολή του Brexit. Όσο όμως πλησιάζουμε προς την 29η Μαρτίου, η Βουλή, έστω και δειλά, δίνει μια εικόνα για το τι δεν θέλει. Δεν εγκρίνει τη συμφωνία της Μέι, δεν θέλει ένα «no deal», αλλά δεν θέλει επίσης να αποκηρύξει το ίδιο το Brexit. Παράλληλα δεν συγκεντρώνει πλειοψηφία για ένα δεύτερο δημοψήφισμα, αφού μια τροπολογία που κατατέθηκε την Πέμπτη καταψηφίστηκε με 334 κατά και μόλις 85 υπέρ.

Πίσω από αυτό το αποτέλεσμα βρίσκεται η ανακολουθία των Εργατικών στη στήριξη μιας τέτοιας προσπάθειας. Αν και δεν φεύγει εντελώς από το τραπέζι το δεύτερο δημοψήφισμα, τίθεται το ερώτημα πότε θα υπάρξει η πολιτική βούληση για να τεθεί ξεκάθαρα ως επιλογή. Τέλος, στην τελευταία ψηφοφορία οι Βουλευτές καταψήφισαν την επιλογή να δοθεί χρόνος για διακομματικές συνομιλίες, ώστε να βρεθεί κοινό έδαφος για εναλλακτικές επιλογές για άρση του αδιεξόδου.
Τα δύο σενάρια μετά την αναβολή

Η αναβολή του άρθρου 50 μπορεί να οδηγήσει σε δύο σενάρια. Το πρώτο σενάριο θέλει τη Μέι να «ανασταίνει» τη συμφωνία της και να την επαναφέρει για τρίτη φορά ενώπιον του Κοινοβουλίου μέχρι την Τετάρτη, 20 Μαρτίου. Στην «απίθανη» -για πολλούς αναλυτές- περίπτωση που περάσει η συμφωνία, η Πρωθυπουργός θα ζητήσει από τις Βρυξέλλες αναβολή του Brexit μέχρι τις 30 Ιουνίου, ώστε να περάσουν οι απαραίτητες νομοθεσίες που θα προετοιμάζουν τη χώρα για την έξοδο.

Το δεύτερο σενάριο θέλει τη Μέι να επαναφέρει τη συμφωνία της, αλλά αυτή να καταψηφίζεται. Σε αυτήν την περίπτωση θα ζητήσει και πάλι την αναβολή του άρθρου 50 από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, μεγαλύτερης όμως διάρκειας, ενώ θα τεθεί ως βασική προϋπόθεση το αίτημά της να συνοδεύεται από μια «ξεκάθαρη αιτιολόγηση». Την ίδια ώρα, δεν αποκλείεται στην περίπτωση επέκτασης του άρθρου 50 πέρα από τις 30 Ιουνίου η Βρετανία να αναγκαστεί να συμμετάσχει στις Ευρωεκλογές της 26ης Μαΐου 2019.