BREXIT: «Εφιαλτική» παράταση…
Πολλοί αναλυτές επισημαίνουν ότι, με αυτήν την απόφαση, οι Βρυξέλλες όχι μόνο δεν έλυσαν τον γόρδιο δεσμό του Brexit, αλλά άνοιξαν την Κερκόπορτα γι' ακόμα μεγαλύτερα προβλήματα
Κυριακή 14 Απρ 2019
Αφήνοντας κατά μέρος, λοιπόν, τη στρατηγική των αυστηρών χρονοδιαγραμμάτων, εφάρμοσαν το σχέδιο της μακράς παράτασης, εναποθέτοντας πλέον τις ελπίδες τους για άρση του αδιεξόδου στις πολιτικές εξελίξεις που αναμένεται να λάβουν χώραν στη Βρετανία μέσα στους επόμενες έξι μήνες.
Η σημασία της «ευέλικτης» πρότασης
Αργά τα ξημερώματα της Πέμπτης βγήκε άσπρος καπνός από την έκτακτη Σύνοδο Κορυφής για το Brexit, αφού οι 27, παρά τις διαφορετικές προσεγγίσεις, συμφώνησαν σε μια «ευέλικτη» πρόταση για παραχώρηση μιας νέας παράτασης στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η νέα ημερομηνία ορόσημο καθορίστηκε -καθόλου τυχαία- η 31η Οκτωβρίου, έχοντας ως βασικό κριτήριο την ανάληψη καθηκόντων της επόμενης Κομισιόν, μία διαδικασία κατά την οποία οι Βρυξέλλες δεν θέλουν επ’ ουδενί την ανάμειξη της Βρετανίας.
Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, χωρίς να αποκηρύσσει μια νέα παράταση για το Brexit, αναφέρθηκε στην ιδιομορφία αυτής της ευέλικτης πρότασης, αφού εάν κυρωθεί η Συμφωνία Αποχώρησης, η οποία επανέλαβε ότι δεν θα τύχει επαναδιαπραγμάτευσης, οι Βρετανοί μπορούν να αποχωρήσουν την πρώτη ημέρα του επόμενου μήνα. Ιδιαίτερη βαρύτητα, όμως, δόθηκε στις εγγυήσεις για τη συμπεριφορά της Βρετανίας, κατά τη διάρκεια αυτής της εξάμηνης παράτασης. Συγκεκριμένα, αναγράφεται ρητώς ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα πρέπει να «απέχει από κάθε μέτρο που θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την επίτευξη των στόχων της Ένωσης, ιδίως όταν συμμετέχει στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων της Ένωσης».
Όλοι χαμένοι
Για την ΕΕ, η επέκταση ήταν η λιγότερο κακή επιλογή, αφού το Brexit θα συνεχίσει να αποσυντονίζει τις εσωτερικές διαδικασίες, ενώ ήδη επηρεάζει αρνητικά το πολιτικό κλίμα λίγο πριν από τις Ευρωεκλογές. Εύλογα πολλοί αναλυτές επισημαίνουν ότι με αυτήν την απόφαση οι Βρυξέλλες όχι μόνο δεν έλυσαν τον γόρδιο δεσμό του Brexit, αλλά άνοιξαν την Κερκόπορτα γι' ακόμα μεγαλύτερα προβλήματα.
Ειδικότερα, αυτή η παράταση σε καμία περίπτωση δεν έτυχε θερμής αποδοχής από τους Brexiters στο κυβερνών κόμμα της Βρετανίας, οι οποίοι νιώθουν προδομένοι για τη νέα «συνθηκολόγηση» της Μέι και αναμένεται να εξαντλήσουν όλες τους τις δυνάμεις τόσο στην αλλαγή της ηγεσίας των Τόρις, όσο και στην πρόκληση «αναστάτωσης» εντός της ΕΕ, για όσο διάστημα θα παραμείνει η χώρα τους πλήρες μέλος. Παράλληλα, οι οπαδοί της παραμονής στο μπλοκ των 27, μεταφράζοντας τις πρόσφατες παρατάσεις της ημερομηνίας του Brexit σε οριστική αναβολή του ή τουλάχιστον σε ένα δεύτερο δημοψήφισμα, θεωρείται αμφίβολο να συναινέσουν υπέρ της Συμφωνίας Αποχώρησης της Μέι.
Αυτό, λοιπόν, το εξάμηνο αναμένεται «εφιαλτικό» για τις Βρυξέλλες, αφού όχι μόνο δεν απάλειψαν το πρόβλημα με το αδιέξοδο του Brexit, αλλά άνοιξαν νέα μέτωπα, των οποίων κρίνεται δύσκολη έως αδύνατη η διαχείριση. Συγκεκριμένα, αναμένεται να κληθούν να αντιμετωπίσουν όλες τις πιθανές πολιτικές εξελίξεις, οι οποίες θα λάβουν χώραν στη Βρετανία, αλλά θα επηρεάσουν άμεσα την ομαλή λειτουργία της Ένωσης. Σε αυτό το διάστημα, εάν η Μέι δεν μπορέσει να φτάσει σε κάποιον συμβιβασμό, είτε εντός του κόμματός της είτε με τους Εργατικούς, η Βρετανία θα πρέπει να αναγκαστεί να συμμετάσχει στις Ευρωεκλογές στις 23 Μαΐου, εάν θέλει να αποτρέψει μιαν άτακτη έξοδο.
Ανοίγει η πόρτα για τους ευρωσκεπτικιστές
Αναμφίβολα, το σενάριο των Ευρωεκλογών δημιουργεί έντονη ανησυχία στις Βρυξέλλες. Εντός της Βρετανίας, όμως, τρία χρόνια μετά το δημοψήφισμα για έξοδο της χώρας από την ΕΕ, μια τέτοια εξέλιξη εξοργίζει τους σκληροπυρηνικούς οπαδούς του Brexit. Έτσι κι αλλιώς, οι Ευρωεκλογές δεν ήταν ποτέ στις «προτεραιότητες» των Βρετανών. Η συμμετοχή στην τελευταία εκλογική αναμέτρηση, μάλιστα, δεν ξεπέρασε το 36%.
Παρόλα αυτά, όμως, τα πράγματα πλέον δεν είναι τα ίδια, αφού μια ενδεχόμενη συμμετοχή της χώρας στην εκλογική διαδικασία θα είναι μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για αποφόρτιση της αγανάκτησης των πολιτών για το παρατεταμένο αδιέξοδο. Σε αυτήν την έκρυθμη κατάσταση έρχεται να προστεθεί το στοιχείο του εκλογικού συστήματος της αναλογικής εκπροσώπησης στις Ευρωεκλογές, σε αντίθεση με το πλειοψηφικό σύστημα που εφαρμόζεται στις εθνικές εκλογές και πριμοδοτεί τα δύο μεγάλα κόμματα.
Το αναλογικό σύστημα αναμένεται να αναδείξει τα μικρότερα κόμματα, όπως το ευρωσκεπτικιστικό Brexit Party του Nigel Farage, επιτρέποντάς τους να εκμεταλλευτούν την αδυναμία των δύο μεγάλων πολιτικών παρατάξεων. Μάλιστα, η χρονική συγκυρία των εκλογών απειλεί σε μεγάλο βαθμό με «αφανισμό» το κυβερνών κόμμα. Η παράταξη των Συντηρητικών βρίσκεται στα όρια της διάσπασης, ενώ χρεώνεται την αποτυχία να φέρει εις πέρας την εντολή που έδωσαν οι ψηφοφόροι το 2016 για έξοδο της χώρας από την ΕΕ.
Από την άλλη, τίθεται υπό αμφισβήτηση τι είδους υποψήφιους ευρωβουλευτές θα μπορούσε να προσφέρει το συγκεκριμένο κόμμα. Ήδη οι σκληροπυρηνικοί Brexiters απειλούν να «ανατινάξουν» την Ευρώπη εκ των έσω, ώστε να εξασφαλίσουν την πολυπόθητη αποχώρησή τους από το μπλοκ με τους δικούς τους όρους.
Η σκληρή γραμμή του Μακρόν και η παρέμβαση Τσίπρα
Η Μέι, ερχόμενη στις Βρυξέλλες με την πρότασή της για επέκταση του άρθρου 50 μέχρι τις 30 Ιουνίου, σίγουρα δεν περίμενε ότι θα τύγχανε της θερμής υποστήριξης του Γάλλου Προέδρου, Εμμανουέλ Μακρόν. Ενώ η πλειοψηφία των Ευρωπαίων ηγετών τασσόταν υπέρ μιας μακράς παράτασης, ούτως ώστε να δοθεί ο απαραίτητος χρόνος στη Μέι να περάσει την ψηφοφορία από τη Βουλή των Κοινοτήτων, ο Μακρόν υποστήριζε ότι κάτι τέτοιο θα έβαζε σε κίνδυνο την ΕΕ, αφού «μια επέκταση πέρα από την 30ήν Ιουνίου θα άφηνε την Ένωση εκτεθειμένη».
Θέτοντας το ζήτημα της ενίσχυσης της ΕΕ, προειδοποίησε ότι η όποια παράταση μετά το καλοκαίρι θα ήταν «απόσπαση» για τα υπόλοιπα κράτη μέλη. Εντούτοις, δεν βρήκε θετική ανταπόκριση από τους Ευρωπαίους ηγέτες, ούτε καν από τον παραδοσιακό σύμμαχό του, Πρωθυπουργό της Ελλάδας, Αλέξη Τσίπρα. Στην παρέμβασή του, μάλιστα, ο Αλέξης Τσίπρας εξήγησε ότι, εάν το βρετανικό Κοινοβούλιο δεν εγκρίνει τη συμφωνία αποχώρησης, τότε θα είναι υποχρεωμένοι να διεξάγουν Ευρωεκλογές και «αυτό θα είναι η μεγαλύτερη ήττα των οπαδών του Brexit και μπορεί να σημάνει το τέλος της εξόδου».
Τα τέσσερα σενάρια
Με βάση τις εξελίξεις όπως έχουν διαμορφωθεί με τη νέα παράταση που δόθηκε στη Βρετανία, τέσσερα είναι πλέον τα πιθανά σενάρια. Αν και θεωρείται απομακρυσμένο, το πρώτο σενάριο θέλει τη Μέι να βρίσκει την απαραίτητη πλειοψηφία στη Βουλή, επικυρώνοντας, έτσι, τη συμφωνία αποχώρησης. Ήδη βρίσκεται σε συνομιλίες με την αντιπολίτευση, ενώ μπορεί να οργανώσει μια σειρά ψηφοφοριών στο Κοινοβούλιο πάνω σε διάφορες επιλογές για τη μελλοντική σχέση με την ΕΕ. Σε κάθε περίπτωση, θέλει να αποφύγει το ενδεχόμενο να συμμετάσχει η χώρα της στις Ευρωεκλογές.
Εάν καταφέρει να περάσει τη συμφωνία πριν από την 22α Μαΐου, οι Βρετανοί θα αποχωρήσουν συντονισμένα από την ΕΕ την 1ην Ιουνίου. Το δεύτερο σενάριο θέλει τη Βρετανία να συμμετέχει, τελικά, στις Ευρωεκλογές στα τέλη Μαΐου, αλλά να περνάει αργότερα η συμφωνία διαζυγίου το στάδιο του Κοινοβουλίου. Σε αυτήν την περίπτωση η χώρα θα αποχωρήσει την πρώτη ημέρα του επόμενου μήνα. Τρίτο σενάριο είναι η άτακτη έξοδος της χώρας από την ΕΕ.
Η εφιαλτική αυτή εξέλιξη μπορεί να επισυμβεί είτε την 1ην Ιουνίου, εάν το Ηνωμένο Βασίλειο αρνηθεί να συμμετάσχει στις Ευρωεκλογές, ενώ παραμένει μέλος της ΕΕ, είτε την 31η Οκτωβρίου, εάν η Τερέζα Μέι δεν καταφέρει να επιτύχει την υιοθέτηση της συμφωνίας στο τέλος της προθεσμίας των έξι μηνών. Τέλος, το τέταρτο σενάριο θέλει τη Βρετανία να μην αποχωρεί από την ΕΕ, εάν με κάποιο τρόπο προηγηθεί η διεξαγωγή ενός νέου δημοψηφίσματος. Ήδη το θέμα έχει τεθεί από τον ηγέτη των Εργατικών, Τζέρεμι Κόρμπιν, κατά τη διάρκεια των διακομματικών συνομιλιών με τη Μέι, ενώ σε αυτήν την εξέλιξη νομικά συνηγορεί το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
