Παίζει το τελευταίο της χαρτί

Για άλλη μια βδομάδα οι πολιτικές εξελίξεις που έλαβαν χώραν στη Βρετανία οδήγησαν σε άλλο ένα αδιέξοδο, χωρίς αυτό πλέον να προκαλεί καμιά έκπληξη. Μετά και το «ναυάγιο» του δευτέρου γύρου των ενδεικτικών ψηφοφοριών επί των τεσσάρων εναλλακτικών προτάσεων για το Brexit, δημιουργήθηκαν τέτοιες συνθήκες, ώστε η Πρωθυπουργός της Βρετανίας, Τερέζα Μέι, να φέρει στο τραπέζι του διαλόγου τον ηγέτη του Εργατικού Κόμματος, Τζέρεμι Κόρμπιν, σε μια προσπάθεια εξεύρεσης κοινής συνισταμένης για άρση αυτού του αδιεξόδου. Ποντάροντας πλέον στην αντιπολίτευση και με το βλέμμα στραμμένο στην κλεψύδρα που αδειάζει, η Πρωθυπουργός της χώρας παίζει τα τελευταία της χαρτιά, ενώ όχι πολύ μακριά διαφαίνεται πλέον το δίλημμα στο οποίο θα βρεθεί η Βρετανία. Άτακτη έξοδος ή μακρά παραμονή στην ΕΕ;
Ένα Κοινοβούλιο που ξέρει τι δεν θέλει

Μετά από μήνες ατελείωτων πολιτικών συζητήσεων στην «αρένα» της Βουλής των Κοινοτήτων, το γεγονός ότι οι βουλευτές εμμένουν στο να δείχνουν όχι τι θέλουν, αλλά τι δεν θέλουν, καταδεικνύει την περιπλοκότητα του ζητήματος. Προσθέτοντας άλλο ένα λιθαράκι στο τείχος του πολιτικού αδιεξόδου της χώρας, στις 29 Μαρτίου το Κοινοβούλιο απέρριψε για τρίτη φορά τη συμφωνία της Τερέζα Μέι.

Συνεχίζοντας στο ίδιο μοτίβο, στη συνεδρίαση της 1ης Απριλίου για δεύτερη φορά κατάφεραν να πάρουν μέσα από τα χέρια της Κυβέρνησης τη διαδικασία επί του Brexit, επαναφέροντας μια σειρά από μη δεσμευτικές ενδεικτικές ψηφοφορίες για εναλλακτικές επιλογές εξόδου. Μεταξύ των τεσσάρων επιλογών υπήρχαν πρόνοιες για παραμονή στην Τελωνειακή Πολιτική, παραμονή στην Ενιαία Αγορά, ένα δεύτερο δημοψήφισμα για τη συμφωνία εξόδου καθώς και ανάκληση του άρθρου 50.

Τα αποτελέσματα αυτών των ψηφοφοριών ήταν καταστροφικά, καθώς οι βουλευτές απέρριψαν όλα τα εναλλακτικά σενάρια. Η κατάσταση απέκτησε πιο δραματικό τόνο όταν η επιλογή της Τελωνειακής Ένωσης καταψηφίστηκε με μόλις τρεις ψήφους διαφορά, ενώ το επιβεβαιωτικό δημοψήφισμα δεν υπερψηφίστηκε για 12 ψήφους.
Ένα αδιάλλακτο Κοινοβούλιο

Ο κύριος λόγος πίσω από αυτήν την αδυναμία του Βρετανικού Κοινοβουλίου να φτάσει σε έναν κοινό τόπο εντοπίζεται στην απουσία διάθεσης για συμβιβασμό απ' όλες τις πλευρές. Τόσο οι σκληροπυρηνικοί Brexiteers, όσο και το Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα της Βόρειας Ιρλανδίας (DUP) τάσσονται κατά της όποιας εναλλακτικής, αφού με κανέναν τρόπο δεν θέλουν να μαλακώσουν το σκληρό Brexit που οραματίζονται. Από την άλλη οι Remainers εμφανίζονται εξίσου άκαμπτοι σε σχέση με τις εναλλακτικές επιλογές, αρνούμενοι να στηρίξουν το σενάριο της Ενιαίας Αγοράς, αφού αποδυναμώνει το αίτημά τους για ένα δεύτερο δημοψήφισμα.

Ο Συντηρητικός βουλευτής, Nick Boles, ο οποίος είχε προτείνει την επιλογή της Ενιαίας Αγοράς, ανακοίνωσε την παραίτησή του βάλλοντας κατά των Τόρυς, κατηγορώντας τους ότι αρνούνται κάθε συμβιβασμό. Οι κατηγορίες του Boles, όμως, δεν απέχουν πολύ από την πραγματικότητα, αφού το Συντηρητικό κόμμα της Μέι μαζί με το DUP στατιστικά στις περισσότερες ψηφοφορίες εμφανίστηκαν ως οι πλέον αδιάλλακτοι. Μόλις έξι βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος στήριξαν την οποιαδήποτε εναλλακτική επιλογή.
Η μεταστροφή της Μέι

Αμέσως μετά την επιβεβαίωση του αδιεξόδου με τις ενδεικτικές ψηφοφορίες, η Πρωθυπουργός εξήγγειλε την έναρξη διακομματικών συνομιλιών με τον αρχηγό της αντιπολίτευσης, Τζέρεμι Κόρμπιν, ώστε «να βρεθεί ένας συμβιβασμός ενός πιο μαλακού Brexit». Σε περίπτωση, μάλιστα, που αυτό το «συνοικέσιο» ναυαγήσει, υποσχέθηκε ότι θα αφήσει το Κοινοβούλιο να λάβει την απόφαση για το Brexit, αποδεχόμενη το όποιο αποτέλεσμα. Αυτή η μεταστροφή της Τερέζα Μέι έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή για τη χώρα.

Για μήνες τής ασκήθηκαν πιέσεις για να προσεγγίσει την αντιπολίτευση, αφού διαφαινόταν ότι οι Brexiteers του κόμματός της και το DUP δεν θα στήριζαν ποτέ τη συμφωνία της με την ΕΕ. Μιαν ανάσα πριν από την άτακτη έξοδο, έχοντας ξεμείνει από επιλογές, η «σκληροτράχηλη» πρωθυπουργός αποδέχτηκε τις συνομιλίες με τον ηγέτη των Εργατικών, κάνοντας όμως μια σημαντική υπαναχώρηση. Κατά τραγική ειρωνεία, αναγκάστηκε να ταχθεί κατά της εξόδου της χώρας χωρίς συμφωνία, υιοθετώντας λίγο-πολύ τη θέση ότι «μια οποιαδήποτε συμφωνία είναι καλύτερη από το no-deal».

Αυτή η μετακίνηση προς ένα πιο «μαλακό» Brexit ήταν η αφορμή οι «μετανοημένοι» Brexiteers, οι οποίοι τη στήριξαν κατά την τρίτη ψηφοφορία επί της συμφωνίας της, ζητώντας ως αντάλλαγμα την παραίτησή της, να εξαγριωθούν μαζί της, υπενθυμίζοντάς της ότι κάποτε είχε ως σύνθημα ότι «ένα no-deal είναι καλύτερο από μια κακή συμφωνία».
Το χάσμα των δύο πολιτικών αρχηγών

Ακόμα και έτσι, όμως, αυτή η προσέγγιση δεν είναι καταδικασμένη να πετύχει. Οι δύο ηγέτες, οι οποίοι συναντήθηκαν για πρώτη φορά στις 3 Απριλίου, δεν έχουν μόνο αλληλοσυγκρουόμενες πολιτικές πεποιθήσεις, αλλά φημίζονται για την άτεγκτη στάση τους. Μπορεί η Μέι να νέρωσε το κρασί της, καταπατώντας κάποιες κόκκινες γραμμές της, όμως συνεχίζει να τάσσεται κατά των προνοιών της Τελωνειακής Ένωσης και της Ενιαίας Αγοράς. Στόχος της ήταν και είναι η έξοδος της χώρας από την ΕΕ πριν από τις Ευρωεκλογές του Μαΐου, εξασφαλίζοντας έτσι τη συνοχή του κατακερματισμένου κόμματός της.

Ο Κόρμπιν από την άλλη είναι θετικός σε παραμονή στην Τελωνειακή Ένωση, ενώ επιδιώκει εισαγωγή στοιχείων από την Ενιαία Αγορά. Εντούτοις, δέχεται ασφυκτικές πιέσεις από το κόμμα του για τη διεξαγωγή ενός δεύτερου δημοψηφίσματος, στοιχείο το οποίο η Μέι δεν πρόκειται ποτέ να αποδεχτεί. Εξάλλου, η αμυντική στάση του ηγέτη της αντιπολίτευσης καταδεικνύει και τη στρατηγική του να κρατήσει τις ισορροπίες μεταξύ leavers και remainers, ούτως ώστε να κερδίσει τις επόμενες εκλογές. Παράλληλα, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η μία πλευρά εμπιστεύεται την άλλη. Μία λάθος κίνηση μπορεί να αποβεί μοιραία για τη συνοχή του κόμματός τους και κατ’ επέκτασιν των ψηφοφόρων τους.
Η στρατηγική της Μέι

Η στρατηγική της Τερέζα Μέι πίσω από την προσέγγιση του ηγέτη των Εργατικών μπορεί εκ πρώτης όψεως να φανερώνει απόγνωση, εντούτοις πρόκειται για μια προσεκτικά μελετημένη κίνηση. Για πάνω από τρία χρόνια, ο αρχηγός των Εργατικών διαφύλαττε με προσοχή τις ισορροπίες, έτσι ώστε να διατηρήσει το κόμμα του ενωμένο. Υποστήριζε μεν έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ, αλλά ήταν αντίθετος με την εκδοχή της συμφωνίας που διαπραγματεύτηκε η Μέι. Κατά μεγάλη πλειοψηφία οι ψηφοφόροι των Εργατικών τάσσονται κατά του Brexit, όμως οι εκλογικές περιφέρειες που χρειάζεται για να κερδίσει τις εκλογές υποστηρίζουν την έξοδο. Ο Κόρμπιν γνωρίζει πολύ καλά ότι δεν μπορεί να ανέβει στην εξουσία, υποστηρίζοντας ξεκάθαρα είτε τη μία επιλογή είτε την άλλη. Εντάσσοντάς τον στον παιχνίδι η Μέι τον αναγκάζει να ξεκαθαρίσει τη θέση του, ρισκάροντας έτσι να χάσει ένα σημαντικό ποσοστό του κόμματός του.
Στα χέρια των 27 (ξανά) το μέλλον της Βρετανίας

Σε μια δραματική ψηφοφορία την Τετάρτη, η οποία κράτησε μέχρι τα μεσάνυχτα, οι βουλευτές ενέκριναν με 313 ψήφους υπέρ έναντι 312 κατά, νόμο για να αποτραπεί η αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ χωρίς συμφωνία. Το σχέδιο νόμου, το οποίο εγκρίθηκε οριακά, υποχρεώνει την Τερέζα Μέι να επιδιώξει την αναβολή του Brexit, ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο αποχώρησης χωρίς συμφωνία από την Ευρωπαϊκή Ένωση την καθορισμένη ημερομηνία, τη 12η Απριλίου. Ήδη το Brexit έχει πάρει μία αναβολή ενώ σε διάστημα τριών εβδομάδων το Ηνωμένο Βασίλειο θα τεθεί στην κρίση των Βρυξελλών, ζητώντας μια δεύτερη επέκταση στη Σύνοδο Κορυφής.

Έτσι, παρά το σχέδιο νόμου που υπερψήφισε το βρετανικό Κοινοβούλιο, η τύχη της χώρας θα βρεθεί ξανά στα χέρια των Ευρωπαίων ηγετών. Πολλοί από αυτούς έχουν κουραστεί από την αναποφασιστικότητα της Μέι και την αποτυχία των βουλευτών να συμφωνήσουν σε οτιδήποτε. Εντούτοις, μπαίνοντας στην τελική ευθεία, θεωρείται απομακρυσμένο το ενδεχόμενο το μπλοκ των 27 να αναλάβει το κόστος και την ευθύνη μιας τέτοιας απόφασης, αρνούμενοι την αναβολή για δεύτερη φορά του Brexit.