Πολιτική ευθύνη και πολιτική ευθιξία

Η πολιτική ευθιξία δείχνει ότι το πολιτικό πρόσωπο έχει την ευαισθησία ν' αναγνωρίζει ότι ένα γεγονός έχει σχέση με υπηρεσία της οποίας είναι προϊστάμενος, έστω κι αν ο ίδιος δεν είχε σχέση ή ενημέρωση για το γεγονός. Η ευθιξία της αξιοπρέπειας εκδηλώνεται αστραπιαία και πάραυτα. Δεν χρειάζεται μέρες ή βδομάδες για να ωριμάσει. Αν η ευθιξία ωριμάσει, γίνεται κοροϊδία
Τις τελευταίες μέρες διάβασα μιαν ανάρτηση στο facebook, όπου ο συντάκτης της, γνωστός νομικός, εκθείαζε τον παραιτηθέντα Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως. Απαριθμούσε τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις και το έργο που παρήγαγε από τη θέση του Υπουργού και εκθείαζε τον κ. Ιωνά για τα προσόντα και τις ικανότητές του που άφησαν τη σφραγίδα του Υπουργού στο σημαντικό έργο που επιτέλεσε.

Δεν θα ασχοληθώ με τις ικανότητες, τις αρετές, την αποτελεσματικότητα και το έργο που επιτέλεσε ως Υπουργός. Δεν θα σχολιάσω τις απόψεις του γνωστού νομικού, ούτε θα αμφισβητήσω τις αρετές, τις ικανότητες και το έργο του Υπουργού, όπως το παραθέτει. Για λόγους συζητήσεως, μάλιστα, θα αναφέρω ότι αποδέχομαι όλα όσα αναφέρει ο γνωστός νομικός, που συνθέτουν έναν τίτλο αριστείας για τον Υπουργό. Όμως, κάνει ένα σοβαρό λάθος. Η αριστεία ενός ατόμου επιβάλλει, δεν αποκλείει την ύπαρξη ευθιξίας. Αντίθετα, μάλιστα.

Η αριστεία θα είναι συμπληρωμένη, όταν ο αριστεύων ή άριστος έχει ως κορωνίδα των ικανοτήτων και των αρετών του την πολιτική ευθιξία, αν πρόκειται για πολιτικό πρόσωπο. Γιατί, η απουσία της ευθιξίας από τον κατάλογο των αρετών του, τις αποδυναμώνει και τις εξουδετερώνει. Χωρίς την ευθιξία μειώνεται το περιεχόμενο όλων των άλλων αρετών και ικανοτήτων. Η ευθιξία είναι η πρώτη αρετή ενός πολιτικού, με την οποία πρέπει να φωτίζει και να προβάλλει όλες τις άλλες αρετές του.

Η πολιτική ευθιξία δεν προϋποθέτει και ευθύνη, παράλειψη ή λάθος στον χειρισμό μιας υπόθεσης. Η ευθύνη, που πρέπει να αναγνωρίζει και να αποδέχεται κάθε πολιτικό πρόσωπο, είναι το αποτέλεσμα κάποιας ενέργειας ή επιλογής του, κάποιας απόφασης που εκ των υστέρων αποδείχτηκε λανθασμένη. Η πολιτική ευθύνη αναλαμβάνεται, επειδή η νομοθεσία και η πολιτική πρακτική δεν μπορούν ή δεν προβλέπουν απονομή ποινικής ή αστικής ευθύνης σε υψηλόβαθμα πολιτειακά όργανα. Με την ανάληψη της ευθύνης, ο υπουργός ή άλλος πολιτειακός άρχοντας αποδέχεται την ευθύνη και την ενοχή του και παραιτείται. Η ανάληψη πολιτικής ευθύνης για πράξεις ή παραλείψεις είναι εντελώς άσχετη με την πολιτική ευθιξία. Στην πολιτική ευθιξία δεν αναλαμβάνεται ευθύνη για σφάλμα ή παράλειψη ή λανθασμένη ενέργεια και απόφαση.

Η πολιτική ευθιξία δείχνει ότι το πολιτικό πρόσωπο έχει την ευαισθησία να αναγνωρίζει ότι ένα γεγονός έχει σχέση με υπηρεσία της οποίας είναι προϊστάμενος, έστω κι αν ο ίδιος δεν είχε σχέση ή ενημέρωση για το γεγονός. Η ευθιξία της αξιοπρέπειας εκδηλώνεται αστραπιαία και πάραυτα. Δεν χρειάζεται μέρες ή εβδομάδες για να ωριμάσει. Αν η ευθιξία ωριμάσει, γίνεται κοροϊδία.

Πρότυπο πολιτικής ευθιξίας αποτελεί η παραίτηση Υπουργού Δημοσίων Έργων χώρας (νομίζω της Γαλλίας), ο οποίος παραιτήθηκε, επειδή μια γέφυρα κατέρρευσε κατά τη διάρκεια της κατασκευής της. Ο ίδιος ο Υπουργός ούτε γνώριζε, ούτε πήρε κάποιαν απόφαση ή είχε έστω ενημέρωση για την κατασκευή της γέφυρας.

Αν ο κ. Ιωνάς, ο οποίος έδινε «διαλέξεις» για την ευθιξία και τις παραιτήσεις, διακρινόταν ο ίδιος για την πολιτική ευθιξία του, θα έπρεπε να παραιτηθεί από τις πρώτες μέρες που συνέβησαν και ανακοινώθηκαν τα απαράδεκτα και τα θλιβερά γεγονότα, που είχαν σχέση με τη δολοφονία ανθρώπων και μάλιστα παιδιών που εξαφανίστηκαν.
Καθολική κατακραυγή

Η παραίτηση του Υπουργού δεν είναι αποτέλεσμα της πολιτικής ευθιξίας που τον διακρίνει. Είναι αποτέλεσμα της καθολικής κατακραυγής εναντίον του Υπουργού και των άλλων αρχόντων. Την κατακραυγή αυτή δεν μπορούσε να την απορροφήσει ούτε ο ΠτΔ με την εύγλωττη σιωπή του, ούτε ο κ. Ιωνάς με την απουσία του από το προσκήνιο και με τη δικαιολογία ότι ο ίδιος δεν είχε ούτε γνώση, ούτε ευθύνη για το θέμα. Και, φυσικά, ούτε και ο ΔΗ.ΣΥ., σε προεκλογική, μάλιστα, περίοδο. Έτσι, η θυσία του κ. Ιωνά ήταν νομοτελειακή εξέλιξη και δεν έχει καμιά σχέση με την πολιτική ευθιξία. Για τούτο, η υποβολή παραίτησης μετά την καθολική κατακραυγή ήταν αναγκαία και δεν μπορούσε να την αποφύγει. Και, βέβαια, ούτε να την παρουσιάσει ως ευθιξία, τόσες πολλές μέρες μετά την πρώτη ανακοίνωση για το έγκλημα.

Η πολιτική ευθύνη έχει σχέση με γνώση, λάθη, αποφάσεις, ενέργειες ή παραλείψεις, που φέρουν κάποιο άσχημο αποτέλεσμα. Η πολιτική ευθιξία έχει σχέση μόνο με την προσωπική πολιτική ευαισθησία. Τον κ. Ιωνά δεν τον οδήγησε σε παραίτηση ούτε η συνείδηση, ούτε οι αρχές του, ούτε η ευθιξία του, όπως ισχυρίστηκε. Τον εξανάγκασε σε παραίτηση η παγκύπρια κατακραυγή και πίεση και ίσως η με έμμεσο τρόπο υπόδειξη του ΔΗΣΥ, που διαισθανόταν πολιτικό και εκλογικό κόστος από την παραμονή του κ. Ιωνά στη θέση του.