Λύση δύο κρατών

Πριν από δύο ακριβώς χρόνια ο Ντόναλντ Τραμπ επισκέφθηκε την Ιερουσαλήμ, σε μια επίσκεψη που στήριξε τους Ισραηλινούς σε όλα τα επίπεδα της διαμάχης και θορύβησε τους Παλαιστινίους λόγω της αλλαγής στάσης των Ηνωμένων Πολιτειών στο Παλαιστινιακό ζήτημα. Η επίσκεψη εκείνη, τον Μάιο του 2017, ήταν γεμάτη από έντονα κρυφά και φανερά μηνύματα. Τότε, ο πλανητάρχης, παίζοντας ένα παιχνίδι σημαίνοντος και σημαινόμενου, πίσω από λέξεις που ειπώθηκαν ή περιτέχνως αποφεύχθηκε να ειπωθούν, αρχικά ζήτησε από την Κνεσέτ την υιοθέτηση μέτρων για διευκόλυνση της καθημερινότητας των Παλαιστινίων και, ακολούθως, όντας στην περιοχή, «ξέχασε» να καταδικάσει την ανάπτυξη των ισραηλινών εποικισμών στα παλαιστινιακά εδάφη. Οι διεθνείς αναλυτές είχα διερωτηθεί, τότε, ποιο θα ήταν άραγε το αμερικανικό αντάλλαγμα για την υιοθέτηση μέτρων διευκόλυνσης των Παλαιστινίων και στήριξης της οικονομίας τους. Η απάντηση ήρθε λίγους μήνες μετά. Τον Δεκέμβριο του 2017 ο Ντόναλντ Τραμπ έδωσε «φιλί θανάτου» στους Παλαιστινίους, αναγνωρίζοντας την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ.
Οι πρώτες αποκαλύψεις που ξεγύμνωσαν τις ελπίδες...

«Βρισκόμαστε μπροστά σε μια σπάνια και ιστορική ευκαιρία για ειρήνη», δήλωνε τότε, τον Μάιο του 2017, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, συμπληρώνοντας πως ο κοινός εχθρός όλων είναι ένα «πυρηνικό Ιράν». Θέση πλήρως ευθυγραμμισμένη με τις εβραϊκές αξιώσεις. «Η ώρα για επιστροφή στον διάλογο με τους Παλαιστινίους είναι τώρα», σημείωνε. Δεσμεύτηκε μάλιστα να κάνει «ό,τι μπορεί για τη σύναψη μιας συμφωνίας». Και ακολούθως επισκέφθηκε το Τείχος των Δακρύων, έναν από τους πιο Ιερούς Τόπους του Ιουδαϊσμού, και όντας ο πρώτος εν ενεργεία Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, που πραγματοποιεί μια τέτοια επίσκεψη, η κίνησή του έστειλε ισχυρά -αν και χωρίς να ειπωθούν- μηνύματα.

Σχεδόν 16 ώρες πριν από τη συνάντησή του με τον Μαχμούντ Αμπάς, Πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής, η βιτρίνα της καλής θέλησης με την απαίτηση υιοθέτησης μέτρων είχε αρχίσει να ραγίζει.

Ακόμη 16 ώρες χρειάστηκαν προκειμένου το γυαλί να γίνει τελικά θρύψαλα και οι ελπίδες των Παλαιστινίων να μοιάζουν πλέον φρούδες. Για πρώτη φορά μετά από τουλάχιστον μια δεκαετία, Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών απέφυγε -περιτέχνως- να αναφερθεί σε λύση δύο κρατών. Επικοινωνιακή τεχνική, προσυμφωνημένη. Στέρησαν την ελπίδα της λύσης δύο κρατών που διακαώς επιθυμούν οι Παλαιστίνιοι για να την επαναφέρουν εν είδει υποχώρησης, με ανταλλάγματα...
Τι αξιώνουν οι Παλαιστίνιοι

Η Παλαιστινιακή Αρχή με κάθε ευκαιρία αξιώνει αναγνώριση των Παλαιστινιακών Αρχών ως μιας ανεξάρτητης Παλαιστίνης, στα σύνορα που καθορίστηκαν το 1967. Το Ισραήλ, από την άλλη, που μέχρι σήμερα δεν έχει σταματήσει να αναπτύσσει εποικισμούς, γνωρίζει πως έχει την ισχύ, αλλά και τη στήριξη των ισχυρών. Κρατά τη λύση δύο κρατών στον αναπνευστήρα και δεν αναμένεται να συναινέσει στα προκαθορισμένα το 1967 σύνορα, αλλά στα μεταγενέστερα που το ίδιο δημιούργησε μετά τον πόλεμο των έξι ημερών και τα οποία δεν αναγνωρίστηκαν από καμιά χώρα του κόσμου μέχρι σήμερα, καθώς η κίνηση του Τραμπ τον φετινό Μάρτιο να αναγνωρίσει την ισραηλινή κυριαρχία στα υψίπεδα Γκολάν, άνοιξε ακριβώς αυτόν τον δρόμο, ασκώντας πίεση όχι μόνο στη Συρία του Άσαντ, όπου και ανήκουν τα υψίπεδα, αλλά και στους ίδιους τους Παλαιστινίους, που βλέπουν την επανάληψη της ιστορίας αυτής να πλανάται επικίνδυνα πάνω από τη Λωρίδα της Γάζας, τη Χεβρώνα, και αλλού (Ο ίδιος κίνδυνος υπάρχει και για το όρος Σινά, το οποίο πολιτικά ανήκει στην Αίγυπτο - αυτό ωστόσο αναμένεται να διευθετηθεί σε μεταγενέστερο χρόνο με άλλη συμφωνία).

Ο Βενιαμίν Νετανιάχου ανοιχτά και ξεκάθαρα, από το Βήμα του ΟΗΕ, έχει δηλώσει πως τα σύνορα προ του 1967 δεν είναι υπερασπίσιμα και πως η συνοριογραμμή ανάμεσα στο εβραϊκό και ένα μελλοντικό παλαιστινιακό κράτος θα πρέπει να καθοριστεί μετά από διαπραγματεύσεις.
Τι περιλαμβάνει η λύση του αιώνα

Για τον Αμερικανό Πρόεδρο, ο οποίος είναι σε πλήρη ευθυγράμμιση με το κράτος του Ισραήλ, η λύση του παλαιστινιακού ζητήματος είναι απόλυτος στόχος και πόθος, καθώς θα του δώσει τον τίτλο του εμπνευστή, αρχιτέκτονα και διαμεσολαβητή της λύσης του δυσκολότερου προβλήματος του κόσμου. Τι περιλαμβάνει, ωστόσο, η περιβόητη συμφωνία δύο κρατών, που ετοιμάζει να βάλει στο τραπέζι των συνομιλιών, προετοιμάζοντας το έδαφος εδώ και δύο χρόνια;

Η συμφωνία θα ιδρύει ένα παλαιστινιακό κράτος, το οποίο θα αποκαλείται «Νέα Παλαιστίνη» και θα εγκαθιδρυθεί στην Ιουδαία, τη Σαμάρια και μέρος της Λωρίδας της Γάζας (όχι το λιμάνι) και δεν θα περιλαμβάνει τους οικισμούς που έχτισε το Ισραήλ στη Δυτική Όχθη. Το παλαιστινιακό κράτος θα αστυνομεύεται από τοπική Αστυνομία που θα διαθέτει ελαφρύ οπλισμό και μεταξύ άλλων θα είναι υπεύθυνη για τον μη σχηματισμό στρατιωτικών και παραστρατιωτικών ομάδων. Για την ευρύτερη ασφάλεια του νεοσύστατου κράτους, αρμόδιο θα είναι το Ισραήλ, ως εγγυήτρια δύναμη της «Νέας Παλαιστίνης», ενώ θα ελέγχει και τα διεθνή σύνορα με την Ιορδανία, έναντι αμοιβής.

Ο αραβικός πληθυσμός του Ισραήλ θα πρέπει είτε να συνεχίσει να ζει στο Ισραήλ, αλλά με αυξημένο φόρο -όπως ισχύει και σήμερα- είτε να μετακινηθεί στο νέο παλαιστινιακό κράτος. Ως δικλίδα ασφαλείας οι Παλαιστίνιοι δεν θα μπορούν να αγοράζουν σπίτια Ισραηλινών, ενώ ούτε και οι Ισραηλινοί θα έχουν το δικαίωμα να αγοράζουν σπίτια Παλαιστινίων.

Εβραϊκή υπαναχώρηση θα είναι η αναγνώριση της Ανατολικής Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας της Νέας Παλαιστίνης, ενώ η Δυτική Ιερουσαλήμ θα αναγνωριστεί επίσημα ως πρωτεύουσα του Ισραήλ. Το καθεστώς της πόλης ωστόσο θα παραμείνει ως έχει σήμερα, δηλαδή αδιαίρετη ιερή πόλη. Σε αυτήν οι Παλαιστίνιοι θα αποφασίζουν μόνο για τα εκπαιδευτικά θέματα των Παλαιστινίων, ενώ η ασφάλεια όλης της πόλης θα είναι στα χέρια του Ισραήλ. Ίδιο θα παραμείνει και το καθεστώς των Αγίων Τόπων.

Τη συμφωνία θα πρέπει να υπογράψουν, εκτός από το Ισραήλ, το οποίο θα είναι και εγγυήτρια δύναμη του νεοσύστατου κράτους, η Παλαιστινιακή Αρχή, η Οργάνωση για την ελευθερία της Παλαιστίνης και η Χαμάς.
Προσοχή στο κενό

Αν η συμφωνία των Πρεσπών θεωρήθηκε ιστορική και δημιούργησε (ίσως επικίνδυνο) προηγούμενο σε άλλα εθνικά ζητήματα ανά τον κόσμο, η λύση του Παλαιστινιακού αναμένεται να αποτελέσει το απόλυτο παράδειγμα, δεν παύει ωστόσο να αποδεικνύει -από τους σχεδιασμούς ακόμη- το απόλυτο παράδειγμα της επιβολής του «δικαίου» του ισχυρού προς τον ανίσχυρο της όποιας διαμάχης.

Θεωρείται δεδομένο ότι ο Αραβικός κόσμος στην πλειοψηφία του θα υποστηρίξει την πρόταση Τραμπ με πρώτη τη Σαουδική Αραβία, η οποία επιχειρεί διακαώς τις άριστες σχέσεις με το Ισραήλ. Τις δύο χώρες ενώνει ο κοινός εχθρός που λέγεται Τεχεράνη και η συμφωνία, καθ’ ομολογίαν, εξυπηρετεί την καταπολέμηση των βλέψεων και των πολιτικών του Ιράν και της Μουσουλμανικής Αδελφότητας.

Ωστόσο τι θα γίνει με την περίπτωση της Κύπρου και της Ελλάδας, όταν κληθούν να αναγνωρίσουν λύση δύο κρατών, με δημιουργία νέων συνόρων, όπως αυτά προκύπτουν από έναν πόλεμο και περιλαμβάνουν αναγνώριση κατεχόμενων εδαφών; Είναι αρκετό το επιχείρημα της συναίνεσης των Παλαιστινίων ή μήπως ενδέχεται να προκαλέσει προηγούμενο για νέες εθνικές περιπέτειες του Ελληνισμού;