Φάγαμε φράουλες με φυτοφάρμακα

Φράουλες με φυτοφάρμακα καταναλώσαμε φέτος, αφού οι ουσίες που κρίνονται ως επιβλαβείς για τον οργανισμό χρειάστηκε σχεδόν δύο μήνες να εντοπιστούν. Συγκεκριμένα, σε έλεγχο των Υγειονομικών Υπηρεσιών στις 18 Μαρτίου λήφθηκαν δείγματα από φράουλες δύο διαφορετικών παραγωγών, τα οποία στάλθηκαν στο Κρατικό Χημείο για αναλύσεις. Τα αποτελέσματα -που ήταν θετικά σε ουσίες- βγήκαν στις 3 Μαΐου, ωστόσο οι φράουλες είχαν ήδη καταναλωθεί από το κοινό.

Φράουλες, μαϊντανοί και ρόκες

Στο πλαίσιο διερεύνησης πληροφορίας που έφτασε στη «Σ» για φράουλες γεμάτες με φυτοφάρμακα που κυκλοφόρησαν στην αγορά, ήρθαμε σε επικοινωνία με τον Προϊστάμενο των Υγειονομικών Υπηρεσιών, Αλβέρτο Καρή, ο οποίος μας εξήγησε ότι από τους ελέγχους που έγιναν στις φράουλες μέχρι στιγμής φέτος, εντοπίστηκαν δυο περιπτώσεις με απαγορευμένα φυτοφάρμακα.

Συνολικά, όπως είπε, από την αρχή του 2019 μέχρι και το τέλος Μαΐου, οι Υγειονομικές Υπηρεσίες έλαβαν 142 δείγματα διαφόρων φρούτων και λαχανικών, όπως μανταρίνια, πορτοκάλια, σπανάκι, ντομάτες, δυόσμο, γλυκάνισο, πράσινο τσάι, μήλα, μαρούλια, φράουλες, πατάτες, καρότα, πιπέρια, μελιτζάνες, μαϊντανό, κληματόφυλλα κ.ά.. Για κάποια από αυτά τα δείγματα, εκκρεμούν ακόμη τα αποτελέσματα, ενώ σε τέσσερις περιπτώσεις τα δείγματα ήταν θετικά σε φυτοφάρμακα. Οι δύο περιπτώσεις αφορούσαν μαϊντανό και ρόκα, που ήταν στην αγορά, ενώ οι άλλες δύο αφορούσαν φράουλες.

Έμειναν στο ράφι

Όσον αφορά στις φράουλες, φέτος λήφθηκαν 24 δείγματα από ισάριθμους παραγωγούς και σε δύο από αυτά τα φυτοφάρμακα ήταν εκτός των επιτρεπόμενων ορίων. Στα αποτελέσματα των αναλύσεων του Κρατικού Χημείου, δεν διευκρινίζεται εάν τα εν λόγω φυτοφάρμακα ήταν απαγορευμένα ή μη, παρά μόνο ότι η ποσότητά τους ήταν μεγαλύτερη του αποδεκτού ορίου.

Σύμφωνα με τον κ. Καρή, για κάθε αποτέλεσμα βγαίνει και μία εκτίμηση του κινδύνου και σε αυτές τις δύο περιπτώσεις η τιμή της προβλεπόμενης βραχυπρόθεσμης πρόσληψης ήταν μικρότερη από τη δόση οξείας τοξικότητας για όλες τις ομάδες του πληθυσμού. Αυτό σημαίνει ότι σε περίπτωση που καταναλώσει κάποιος αυτές τις φράουλες, δεν θα έχει κάποια σοβαρή επίπτωση στην υγεία του. Τα φυτοφάρμακα, όμως, έχουν και μακροχρόνια δράση, κάτι που σημαίνει πως αν κάποιος τις καταναλώνει συνέχεια για μεγάλο χρονικό διάστημα τότε μπορεί να επιφέρουν βλάβη στην υγεία του.

Όπως ανέφερε ο κ. Καρής, η δειγματοληψία έγινε στις 18 Μαρτίου και τα αποτελέσματα εκδόθηκαν στις 3 Μαΐου, με αποτέλεσμα οι φράουλες να φαγωθούν έως τότε. Ερωτηθείς γιατί υπήρξε καθυστέρηση, εξήγησε πως τα αποτελέσματα χρειάζονται μέρες για να βγουν, λόγω του ότι υπάρχουν 300 και πλέον διαφορετικά φυτοφάρμακα για τα οποία ελέγχονται τα δείγματα.

Γιατί παρατηρείται καθυστέρηση

Από πλευράς του ο Διευθυντής του Γενικού Χημείου του Κράτους, δρ Στέλιος Γιαννόπουλος, σε δηλώσεις του στη «Σ», ερωτηθείς για τη διαδικασία που ακολουθείται για τον εντοπισμό φυτοφαρμάκων, ανέφερε ότι το Κρατικό Χημείο σε συνεργασία με τις Υγειονομικές Υπηρεσίες, εφαρμόζει ένα πρόγραμμα δειγματοληψιών. Πρόσθεσε πως το πρωτόκολλο της συνεργασίας μεταξύ των δύο αρμόδιων υπηρεσιών, καθορίζει και την περίοδο εντός της οποίας μπορούν να βγουν τα αποτελέσματα στις 3 με 6 βδομάδες. Όπως εξήγησε, ο λόγος που χρειάζεται τόσος χρόνος είναι γιατί υπάρχει πληθώρα φυτοφαρμάκων, ενώ στις περιπτώσεις που κάτι βρεθεί θετικό ακολουθεί και επαναληπτικός έλεγχος για να επιβεβαιωθεί το αποτέλεσμα.

«Καμία χώρα δεν κάνει έλεγχο προτού τα καταναλώσει ο κόσμος», δήλωσε χαρακτηριστικά ο δρ Γιαννόπουλος, εξηγώντας παράλληλα ότι οι έλεγχοι γίνονται για να διαφανεί η εικόνα στην αγορά και να μπορέσουν οι αρμόδιες υπηρεσίες να λάβουν τα μέτρα τους.

Γίνεται εκτίμηση κινδύνου

Περαιτέρω, ο δρ Γιαννόπουλος σημείωσε ότι το Κρατικό Χημείο βρίσκεται σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων και στα πλαίσια αυτά προχωρεί και στην εκτίμηση του κινδύνου για την υγεία των καταναλωτών.

Ερωτηθείς για το τι επιπτώσεις μπορεί να έχει στην υγεία του κοινού η κατανάλωση φυτοφαρμάκων, είπε πως μπορεί να προκαλέσει οξεία δηλητηρίαση. Ωστόσο, όπως εξήγησε, είναι δύσκολο να συμβεί αυτό γιατί δεν χρησιμοποιούνται πλέον τόσο τοξικά φυτοφάρμακα όπως παλαιότερα. Όπως ανέφερε, αφότου μπήκαμε στην ΕΕ καταργήθηκαν κάποια που ήταν τοξικά και για τον άνθρωπο αλλά και για το περιβάλλον και πλέον υπάρχουν συγκεκριμένα επιτρεπόμενα.

«Το καθένα όμως από αυτά χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση διαφορετικών ασθενειών, με αποτέλεσμα να παρατηρείται η λεγόμενη πολυφαρμακία», πρόσθεσε. Έτσι, συνέχισε, σε κάποιες περιπτώσεις εντοπίζονται φάρμακα στα επιτρεπτά επίπεδα, αλλά μπορεί ένα φρούτο να έχει και 2 και 3 διαφορετικά φάρμακα. «Γι’ αυτό τώρα είμαστε στις διαδικασίες για να μπορεί να γίνεται εκτίμηση κινδύνου και σε αυτές τις περιπτώσεις», σημείωσε ο δρ Γιαννόπουλος.

Καταληκτικά, ο Διευθυντής του Κρατικού Χημείου, ανέφερε πως αυτό το διάστημα μία νέα μονάδα που στήθηκε σε συνεργασία με τον Έφορο Εσωτερικού Ελέγχου, βρίσκεται στη διαδικασία εντατικοποίησης των αιφνίδιων ελέγχων.

Εισήγηση για αύξηση του προστίμου

Όσον αφορά στη διαδικασία που ακολουθείται από τις αρμόδιες υπηρεσίες μετά τον εντοπισμό των φυτοφαρμάκων, όπως εξήγησε ο κ. Καρής, σε τέτοιες περιπτώσεις το Υγειονομείο ενημερώνει άμεσα το Τμήμα Γεωργίας, το οποίο με τη σειρά του μεταβαίνει επιτόπου, κάνει έλεγχο και δεσμεύει το χωράφι, ενώ προβαίνει σε συστάσεις προς τον παραγωγό. Παράλληλα, οι Υγειονομικές Υπηρεσίες προβαίνουν στην επιβολή διοικητικού προστίμου στον παραγωγό, το οποίο σύμφωνα με τη νομοθεσία δεν υπερβαίνει τα 850 ευρώ για κάθε κατηγορία.

Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχει στο τραπέζι εισήγηση από τον Προϊστάμενο των Υγειονομικών Υπηρεσιών, για αύξηση του προστίμου στις 2.000 ευρώ για κάθε κατηγορία, ώστε να υπάρχει δυνατότητα επιβολής αυστηρότερου διοικητικού προστίμου στις περιπτώσεις που επαναλαμβάνεται το αδίκημα από κάποιο παραγωγό ή στις περιπτώσεις όπου η ανάλυση του κινδύνου μιλά για οξεία δόση φυτοφάρμακου.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, σύμφωνα με τον κ. Καρή, στους δύο παραγωγούς των οποίων οι φράουλες εντοπίστηκαν με φυτοφάρμακα φέτος, θα επιβληθεί πρόστιμο όπως προνοείται στην ισχύουσα νομοθεσία.

Κατέστρεψαν 45 χιλιάδες κιλά εισαγόμενα φρούτα

Ο Προϊστάμενος των Υγειονομικών Υπηρεσιών υπέδειξε ότι κάθε χρόνο από τους ελέγχους υπάρχει μία απόκλιση της τάξης του 4%-5%. Για παράδειγμα, όπως είπε, το 2018 επί συνόλου 257 δειγμάτων, μόνο 15 δείγματα βρέθηκαν θετικά σε φυτοφάρμακα, αριθμός που μεταφράζεται σε ποσοστό της τάξης του 4,3%.
Όσον αφορά στα φρούτα και λαχανικά που έρχονται από τα κατεχόμενα, πέρσι από το οδόφραγμα είχαμε 119 διελεύσεις παραγωγών, εκ των οποίων λήφθηκαν 29 δείγματα, χωρίς να εντοπιστεί κάτι το παράνομο.

Αντίθετα, από τους ελέγχους που έγιναν στα εισαγόμενα φρούτα και λαχανικά, εξετάστηκαν 83 δείγματα και βρέθηκαν 3 που δεν συνάδουν με τη νομοθεσία, τα οποία ευτυχώς δεν έφτασαν ποτέ στην αγορά. Τα προϊόντα αυτά ήταν ρόδια, λεμόνια και κατεψυγμένες φράουλες, που έφταναν τα 45.000 κιλά τα οποία έμειναν στο ψυγείο μέχρι να βγουν τα αποτελέσματα και ακολούθως καταστράφηκαν.

Οι επιπτώσεις στην υγεία μας

Η κλινική διαιτολόγος, διατροφολόγος, Αλεξία Ποταμίτου, ερωτηθείσα τι επιπτώσεις μπορεί να επιφέρει στην υγεία του ανθρώπου η κατανάλωση φρούτων που περιέχουν φυτοφάρμακα, ανέφερε στη «Σ» ότι η πρώτη και πιο απλοϊκή επίπτωση είναι οι αλλεργίες. Πρόκειται για μία αποδεδειγμένη επίπτωση, αφού όπως είπε, μάλιστα, έχουν καταγραφεί σε πολλά νοσηλευτήρια αλλεργίες από φυτοφάρμακα.

Από εκεί και πέρα, σημείωσε, χρειάζονται να γίνουν έρευνες γιατί δεν ξέρουμε ακριβώς τι επιπτώσεις μπορούν να επιφέρουν τα φυτοφάρμακα στο ανοσοποιητικό, γαστρεντεροντολογικό, ενδοκρινολογικό, μυϊκό και καρδιακό μας σύστημα. Αυτό που πρέπει να γίνει, σύμφωνα με τη δρα Ποταμίτου, είναι η διενέργεια περισσότερων ελέγχων από τους αρμοδίους, ώστε να σταματήσουν οι παραγωγοί να τα χρησιμοποιούν, αφού θεωρείται δεδομένο ότι επιφέρουν επιπτώσεις στην υγεία μας.