Αναλύσεις

Βάζει χέρι στον «Ερατοσθένη» η Άγκυρα

Πως ο τουρκικός στόλος θα επιστρέψει νόμιμα στην ΑΟΖ μέσω των συνομιλιών

Η Τουρκία προκαλεί εκ νέου και βάζει χέρι στο οικόπεδο 8 στον «Ερατοσθένη» και στη θαλάσσια περιοχή της νότιας Κύπρου, περιλαμβανομένων και τμημάτων οικοπέδων όπως είναι το 1, το 9 και το 12. Εκτός από τον «Πορθητή», ο οποίος κατά τον τουρκικό ισχυρισμό κατέβασε τρυπάνι στα ανοικτά της Πάφου, και το «Γιαβούζ», που αναμένει στην Αττάλεια το πράσινο φως για να πλεύσει αρχικά προς Καρπασία και, γιατί όχι, όπως είχαμε αναλύσει σε ανύποπτο χρόνο, προς τον κόλπο της Αμμοχώστου, το «Μπαρμπαρός» διεξάγει νέες σεισμογραφικές έρευνες στη νότια θάλασσα της Κύπρου. Είναι οι πρώτες που διεξάγονται στις εν λόγω περιοχές και είναι συμπληρωματικές των προηγουμένων, προδικάζοντας έτσι τις επόμενες τουρκικές προκλήσεις με στόχο τη δημιουργία νέων τετελεσμένων.

Πώς ενεργεί η Τουρκία

Η δράση του «Μπαρμπαρός» είναι ενταγμένη στην ευρύτερη τουρκική αναθεωρητική στρατηγική και ενεργεί, όπως ισχυρίζεται, στα εξής επίπεδα: 1. Των εγγυητικών δικαιωμάτων της Τουρκίας να προστατεύει τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων. 2. Των συμφωνιών μεταξύ του ψευδοκράτους και της Τουρκικής Εταιρείας Πετρελαίων, τις οποίες η Άγκυρα, παρότι παράνομες, τις εφαρμόζει. 3. Των ορίων της λεγόμενης τουρκικής και τουρκοκυπριακής υφαλοκρηπίδας. Αυτό σημαίνει ότι η Άγκυρα επεκτείνει τα δικά της κυριαρχικά και ειδικά κυριαρχικά δικαιώματα όπως τα αντιλαμβάνεται, σε βάρος αυτών της Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω της συμφωνίας του ψευδοκράτους και της Τουρκικής Εταιρείας Πετρελαίων. Στόχος, όπως τονίζουν και διπλωματικές πηγές, «είναι η δημιουργία τετελεσμένων, που θα χρησιμοποιηθούν στις συνομιλίες σε περίπτωση που τύχει να επαναρχίσουν». Η αξιολόγηση αυτή είναι συναφής με την τουρκική αξίωση για το διαμοιρασμό του φυσικού αερίου, τον επανακαθορισμό των ΑΟΖ και την εκ περιτροπής Προεδρία, που θα σημάνει τη διχοτόμηση της εκτελεστικής εξουσίας.

4.jpg

Ο χάρτης αποτυπώνει τη νέα ερευνητική δράση του «Μπαρμπαρός». Την ώρα που όλων τα βλέμματα είναι στραμμένα στον «Πορθητή» στα ανοικτά της Πάφου και στο «Γιαβούζ», που αναμένει το πράσινο φως για να πλεύσει προς Καρπασία ή και προς τον κόλπο της Αμμοχώστου, όπως προ καιρού είχαμε αναλύσει, η Τουρκία βάζει χέρι στον «Ερατοσθένη» και σε άλλα οικόπεδα εντός της κυπριακής ΑΟΖ, προδικάζοντας, μέσω του «Μπαρμπαρός», τους επόμενους στόχους της...

Το ενιαίο μέτωπο

Επιπροσθέτως, η δράση του «Μπαρμπαρός» είναι συναφής: Πρώτον, με τις έρευνες κοντά στο Καστελόριζο και, δεύτερον, με τις συνεχείς προκλήσεις από το Αιγαίο ώς την Κύπρο, που αποκαλύπτουν ότι: Α. Η Άγκυρα θεωρεί ως ενιαίο μέτωπο τον χώρο από το Αιγαίο ώς την Κύπρο. Β. Ήταν λανθασμένη η διάλυση του Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος. Δυστυχώς, όμως, κανείς δεν απολογήθηκε γι’ αυτό. Το πληρώνουν τώρα και Κύπρος και Ελλάδα. Αμφότερες απειλούνται από την Άγκυρα μετά την κατάρρευση της διπλωματίας των σεισμών, του ελληνοτουρκικού έρωτος, της θεοποίησης του Ερντογάν ως μεγάλου δημοκράτη μεταρρυθμιστή και του μήνα του μέλιτος μεταξύ Αναστασιάδη - Ακιντζί υπό την καθοδήγηση και το χειροκρότημα του ΑΚΕΛ, που κατέληξε στο Κραν Μοντανά, σε αδιέξοδα και σε νέες τουρκικές διεκδικήσεις, λόγω έλλειψης αποτροπής.

Νομοσχέδιο Μενέντες, η Μόσχα και ο ρόλος των ΗΠΑ

Η συνταγή του λεγόμενου ομοσπονδιακού ρεαλισμού αποδείχθηκε ουτοπισμός. Για να γίνει, δε, ρεαλισμός θα πρέπει να γίνει το δικό της Άγκυρας. Και, παρ’ όλα αυτά, το κομματικό κατεστημένο επιμένει να πάει να ξανασπάσει τα μούτρα της Κύπρου σε ένα νέο Κραν Μοντανά. Τώρα, ενώ η Άγκυρα ξεδιπλώνει την επεκτατική της πολιτική και θέτει τις θάλασσές μας υπό κατοχήν, οι «στρατιώτες του κομματικού κατεστημένου» αντί να συζητούν εποικοδομητικά για το νομοσχέδιο Μενέντες, συζητούν κατά πόσον θα μειωθεί η κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Από την πρώτη στιγμή είχαμε επισημάνει ότι το νομοσχέδιο αφορά την εξυπηρέτηση των αμερικανικών συμφερόντων στην περιοχή και ότι είναι μια καλή βάση για αναβάθμιση των σχέσεων με τις ΗΠΑ και δη στον τομέα της στρατιωτικής συνεργασίας και της άρσης του άδικου εμπάργκο, που επιβλήθηκε στο θύμα αντί στον θύτη. Σημειώνουμε επί τούτου τα εξής: Ορθώς γίνεται λόγος για αλλαγή διατύπωσης της τροπολογίας που παρεισέφρησε την τελευταία στιγμή και είναι πιεστική ως προς τον τρόπον ενέργειας της Κύπρου έναντι των διευκολύνσεων που παρέχονται στη Ρωσία. Συνεπώς, εκείνο που θα πρέπει να εξεταστεί δεν είναι πώς θα απορριφθεί πολιτικά ολόκληρο το νομοσχέδιο, αλλά πώς θα βελτιωθούν τα κακώς έχοντα. Γιατί το τονίζουμε αυτό; Διότι, το νομοσχέδιο, πρώτον, αίρει το εμπάργκο όπλων σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας και κλείνει την πόρτα στην Τουρκία για την παραλαβή των F-35, εφόσον η Άγκυρα συνεχίζει να επιμένει στην εγκατάσταση των S-400, δεύτερον νομιμοποιεί τη συνεργασία Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ ακόμη και Αιγύπτου σε στρατηγικό και ενεργειακό επίπεδο, τρίτον, έχει αντιτουρκικό χαρακτήρα και καλεί την Άγκυρα να μην αγοράσει από τη Μόσχα τους S-400. Επί τούτου, θα πρέπει να παρατηρηθούν τα ακόλουθα: Οι ΗΠΑ αξιώνουν από την Τουρκία να μην εγκαταστήσει στο έδαφός της τους S-400, αλλιώς θα την τιμωρήσουν. Είναι βεβαίως και για την Άγκυρα ζήτημα επέμβασης στα κυριαρχικά της δικαιώματα, που, αν ασκηθούν χωρίς τις πιέσεις των ΗΠΑ, που τόσον καιρό ζητούσαμε, θα είμαστε σε πολύ πιο δυσμενή θέση απ’ ό,τι βρισκόμαστε σήμερα. Ευτυχώς για μας, από τους S-400 δεν επηρεάζεται αρνητικά μόνον η Κύπρος, αλλά και το Ισραήλ.

Η Ρωσία είναι φίλη χώρα, αλλά δεν δίστασε να πωλήσει στρατιωτικό υλικό στρατηγικής σημασίας στην Τουρκία, όπως οι S-400, που πλήττουν τα συμφέροντά μας και στρέφονται εναντίον της ασφάλειάς μας. Ορθώς υπάρχουν τα σχόλια, η κριτική και οι αντιδράσεις για σημεία του νομοσχεδίου Μενέντες, που αφορούν θέματα κυριαρχίας, όμως, ειδικώς η αριστερά και άλλοι δεν επέδειξαν την ίδια ευαισθησία και τον ίδιο έντονο τρόπο αντιδράσεως σε βάρος της Ρωσίας, η οποία επέλεξε να μείνει εκτός του κυπριακού ενεργειακού παιγνιδιού, διότι επιδίωκε να μην κακοφανίσει την Άγκυρα, αφού τη θεωρεί ως ορθότερη συνεργάτιδα στην εξυπηρέτηση των εθνικών της συμφερόντων. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται και η ενίσχυση των ρωσικών συμφερόντων και η ενδυνάμωση των σχέσεων της Μόσχας με την Άγκυρα, από τη μια, και η αποδυνάμωση εκείνων της Τουρκίας με τις ΗΠΑ, από την άλλη. Συνεπώς, το κάθε κράτος εξυπηρετεί τα συμφέροντά του επί τη βάσει της στρατηγικής του.

Βελτίωση και στρατηγικό πλάνο

Με όλον αυτόν τον διάλογο επί του νομοσχεδίου Μενέντες, εκείνα που θα πρέπει να προσέξουμε είναι τα εξής: 1. Να γίνουν εκείνα τα βήματα, ώστε να υπάρξει βελτίωση και του νομοσχεδίου και των σχέσεων των ΗΠΑ με την Κύπρο. 2. Να μην είναι τέτοιες οι αντιδράσεις - δηλαδή να μην είναι εμπαθείς και με στόχο την άγονη εξυπηρέτηση μικροκομματικών σκοπιμοτήτων -, έτσι ώστε να δίνουν την ευκαιρία σε καλοθελητές, αλλά και στην ίδια την Τουρκία, να ισχυρίζονται ότι η Κύπρος δεν θέλει βελτίωση σχέσεων με τις ΗΠΑ, που οικοδομούν μια νέα πολιτική αρχιτεκτονική στην περιοχή, από την οποία δεν έχουμε την πολυτέλεια να μείνουμε εκτός. 3. Να επιλέξουμε, αν χρειαστεί, στρατόπεδο, χωρίς, όμως, να γίνει με τρόπο ώστε, εάν στραφούμε προς τις ΗΠΑ, όπως γινόταν επί σειράν ετών με τη Ρωσία, να θεωρήσει η Μόσχα τη στάση μας ως εχθρική. Ταυτοχρόνως, δε, η όποια επιλογή και δη αυτή με τις ΗΠΑ θα πρέπει να είναι στρατηγικού χαρακτήρα και σε βάθος χρόνου, στη λογική ότι είναι η ίδια η πολιτική της Ρωσίας που, έστω και μερικώς, μας στέλνει στους Αμερικανούς. Εάν η επιλογή είναι προς τις ΗΠΑ, τότε με το Ισραήλ και την Ελλάδα θα πρέπει να αποφασιστεί ότι θα αποτελέσουν έναν ενιαίο γεωστρατηγικό και γεωπολιτικό χώρο, από τη Μέση Ανατολή ώς τα Βαλκάνια και την υπόλοιπη Ευρώπη, που θα εμπίπτει στο ευρύτερο ενεργειακό, οικονομικό, εμπορικό και αμυντικό σύστημα ασφάλειας της Δύσης. Οι σχεδιασμοί των ΗΠΑ είναι προς αυτήν την κατεύθυνση και είναι πρόδηλον ότι κάποιοι εντός Κύπρου δεν είναι ευχαριστημένοι, επειδή έχουν μάθει να ζουν με αντιαμερικανισμό. Ενδεχομένως όχι άδικα, λόγω της στάσης των Αμερικανών στο Κυπριακό. Ερώτημα: Εκτός από το να λέμε ότι αυτή η πολιτική προσέγγιση άλλοτε βρομά και άλλοτε μυρίζει, δεν θα ήταν ταυτοχρόνως ορθό να δούμε πώς θα αρπάξουμε με στρατηγικό τρόπο την ευκαιρία; Και, το σημαντικότερο: Αυτός ο στρατηγικός σχεδιασμός θα πρέπει να αποτελεί εναλλακτική, για τις ΗΠΑ, επιλογή έναντι της Άγκυρας. Ένα γεωπολιτικό τόξο άμυνας και ανάπτυξης, καθώς και αποτροπής στην τουρκική περιφέρεια.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο στρατηγικού σχεδιασμού, εκ των πραγμάτων εμπλέκονται ήδη χώρες της ΕΕ, όπως είναι η Γαλλία και η Ιταλία, οι οποίες έδειξαν ιδιαιτέρως θετική στάση στο τελευταίο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όταν λήφθηκε η απόφαση για το θέμα των μέτρων που θα πρέπει να εισηγηθεί η Επιτροπή σε βάρος της Τουρκίας, λόγω της επιθετικής και επικίνδυνης στάσης της εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Είναι αυτό που τονίζαμε επί μακρόν. Ότι, δηλαδή, για να στηριχθεί ή να εφαρμοστεί το δίκαιο, θα πρέπει να συνδεθεί με τα συμφέροντα ηγεμονικών δυνάμεων. Αυτονόητο, λοιπόν, είναι να εμπλακούν στους ενεργειακούς σχεδιασμούς και άλλες χώρες της ΕΕ, όπως η Γερμανία. Πρέπει, δε, να δούμε τον χάρτη, να κατανοήσουμε και να λάβουμε υπόψη ότι η ενεργειακή μας σχέση με τη Ρωσία, έχοντας ως σημείο αναφοράς την Ευρώπη, είναι ανταγωνιστική. Έχει καθοριστεί από τις ΗΠΑ και σιωπηρώς το αποδέχονται και οι χώρες της ΕΕ, οι οποίες θέλουν την ενεργειακή τους απεξάρτηση από τη Μόσχα, καθότι η συνεχής και αυξανόμενη εξάρτηση προκαλεί και πολιτικές εξαρτήσεις. Εναλλακτική επιλογή απαλλαγής από αυτές τις εξαρτήσεις είναι η Κύπρος και προφανώς o EastMed και το τερματικό.

Τριεθνικό σημείο...

Επί των ανωτέρω επισημαίνεται ότι οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να στηρίξουν αυτήν τη νέα στρατηγική με ανταλλάγματα. Και είναι κυριαρχικό δικαίωμα των ΗΠΑ η αξιολόγηση από τον Αμερικανό Προέδρο σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας σε συνάρτηση με την Κύπρο και τη Ρωσία και δη ως προς το τι συμβαίνει με ένα ολοκληρωτικό καθεστώς, όπως αυτό της Συρίας, όπου ο λαός δεν έχει εκφράσει ακόμη ελεύθερα τη βούλησή του. Εκείνο που εμείς οφείλουμε να εξετάσουμε, είτε εκτός είτε εντός του νομοσχεδίου Μενέντες, είναι πώς θα υπάρξουν για μας θετικές εξελίξεις, κατά τρόπον ώστε, ακόμη και αν ομαλοποιηθούν οι σχέσεις Τουρκίας και ΗΠΑ, να μη μείνουμε εκτός παιγνιδιού. Εκ των πραγμάτων, θα πρέπει να δούμε το δάσος, το βάθος χρόνου και όχι το δέντρο, όπως θα πρέπει να εξετάσουμε και κάτι άλλο: Εάν είναι να δώσουμε κάτι σε μια νέα συμμαχική σχέση με τις ΗΠΑ, θα πρέπει να πάρουμε ένα ισοδύναμο αντάλλαγμα στα θέματα της ασφάλειας και της κυριαρχίας. Γίνεται, δε, αντιληπτόν ότι δεν μπορείς να θέτεις όρους στον ηγεμόνα, αλλά να τον πείθεις ότι μπορείς από κοινού να εξυπηρετήσετε τα συμφέροντα στην περιοχή εξίσου καλά όπως και η Άγκυρα, στη λογική της αναλογικότητας των μεγεθών ενός εκάστου, καθώς και της ισχύος του. Εδώ είναι η σημασία της συμμαχίας, κυρίως με το Ισραήλ, στην πρακτική της οποίας αυξάνεις τους συντελεστές ισχύος σου και, αν θεωρήσουμε ότι, τόσο το Τελ Αβίβ όσο και η Ουάσιγκτον, επιδιώκουν, για τους δικούς τους λόγους, τουλάχιστον, στην παρούσα φάση, την αποδυνάμωση ή ακόμη και την τιμωρία της Τουρκίας, εμείς θα πρέπει να εκμεταλλευθούμε τη συγκυρία. Και να προχωρήσουμε με τη στήριξη των ΗΠΑ, ακόμη και τη σιωπηρή, που σημαίνει κινήσεις στο παρασκήνιο, για τον καθορισμό της ΑΟΖ με την Ελλάδα και της Ελλάδας με την Αίγυπτο, για να σφραγιστεί το κομβικό τριεθνικό σημείο. Εκεί δηλαδή που συναντώνται οι ΑΟΖ Κύπρου, Αιγύπτου και Ελλάδας. Δημιουργία, δηλαδή, νόμιμων τετελεσμένων.

Περί κυριαρχίας αντιφάσεις...

Θέλει διπλωματική τέχνη για να γίνουν τα ανωτέρω. Εκείνο που δεν χρειάζεται είναι όλη αυτή η κούφια μικροκομματική επί του θέματος αντιπαράθεση, παρά μόνον η υποβολή προτάσεων. Άλλωστε, διερωτάται ο πολίτης: Μα, καλά, ενοχλούνται κάποιοι, διότι οι ΗΠΑ θέλουν, μέσω δικών τους αποφάσεων, που αφορούν τα δικά τους συμφέροντα, να μας «περιορίσουν» τη λήψη των δικών μας αποφάσεων, άρα και τον τρόπο δράσης μας σε κυριαρχικό επίπεδο, αλλά, ταυτοχρόνως, δηλώνουν έτοιμοι, εάν φύγει ο τουρκικός στόλος, να πάνε σε συνομιλίες, για να δώσουν την κυριαρχία μας στην Τουρκία, μέσω π.χ. της εκ περιτροπής Προεδρίας, του επανακαθορισμού της ΑΟΖ, καθώς και του διαμερισμού του φυσικού αερίου; Ερώτημα νέο: Αυτή η πολιτική τι είναι; Δεν είναι παράδοση μέρους της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Άγκυρα μέσω των ομοσπονδιακών δομών και των Τουρκοκυπρίων, καθώς και των εποίκων, τους οποίους η Άγκυρα εμφανίζει ως στρατηγικό εργαλείο για τον έλεγχο του νησιού; Κάποιος θα μπορούσε να επισημάνει ότι ο όποιος περιορισμός της κυριαρχίας μας από τις ΗΠΑ, εάν συμβεί στην πράξη, είναι απαράδεκτος. Πολύ, όμως, περισσότερο απαράδεκτοι είναι οι πολιτικοί εκείνοι και η πολιτική εκείνη που παραδίδουν, είτε με έμμεσο είτε με άμεσο τρόπο, τμήματα της κυριαρχίας μας στην Τουρκία, μέσω της ομοσπονδιακής λύσης. Ερώτημα συναφές: Δηλαδή, σε μια Κύπρο αποστρατιωτικοποιημένη και ομόσπονδη, με την Τουρκία στο ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ να θέλουν τον έλεγχο της περιοχής, η Κύπρος δεν θα έχει περιορισμένη κυριαρχία σε θέματα ασφαλείας και άλλα; Δεν θα ασκούν τμήματα της κυριαρχίας μας από κοινού Άγκυρα και Ουάσιγκτον; Υπό αυτές τις συνθήκες, τι θα συμβεί; Θα φύγει την επαύριον, π.χ., ο τουρκικός στόλος, που δρα σήμερα παράνομα, για να πάμε σε συνομιλίες, στη βάση του Κραν Μοντανά, και θα επανέλθει μετά την ομοσπονδιακή λύση, πλέοντας νόμιμα, πλέον, εκεί όπου σήμερα ενεργεί, λόγω της ύπαρξης της Κυπριακής Δημοκρατίας, παράνομα!

*Δρ των Διεθνών Σχέσεων