Άτυπο Κραν Μοντανά: Ξεκαθάρισμα λογαριασμών και τρεις προϋποθέσεις για έναρξη συνομιλιών

Η Τουρκία προχωρεί με σταθερά και συντονισμένα στρατηγικά βήματα. Πριν από λίγο καιρό υπήρχε η άποψη ότι η άσκηση με τον κωδικό Γαλάζια Πατρίδα ήταν “show”. Ήταν όντως και “show”, αλλά ήταν η σαφής προειδοποίηση για ό,τι θα ακολουθούσε και αφορά: 1. Τις ενεργειακές δραστηριότητες του «Πορθητή» και του «Γιαβούζ». 2. Τη συνέχιση της διεξαγωγής ασκήσεων με πραγματικά πυρά εντός της κυπριακή ΑΟΖ, με απώτερο στόχο να πείσει τους πάντες ότι στις συγκεκριμένες περιοχές αυτή ασκεί εξουσία. Διά πυρός και σιδήρου. Δημιουργεί τετελεσμένα (δες σχετικό χάρτη). 3. Θέτει τέτοιες προτάσεις στο διπλωματικό πεδίο σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, ώστε να τις απορρίπτουμε και ενώ έχουμε δίκαιο, να φαινόμαστε εμείς οι αδιάλλακτοι. Και εκείνοι οι διαλλακτικοί. ΄Η να υπάρχουν φωνές που στο πλαίσιο των ευέλικτων κινήσεων να θέλουν να συζητήσουμε τους τουρκικούς παραλογισμούς για να τους κάνουμε... λογικούς, ώστε να δημιουργηθούν νέα τετελεσμένα μετά από εκείνα του Κραν Μοντανά και να διαλυθεί η Κυπριακή Δημοκρατία πριν από την ώρα της. Τώρα, εμφανίζεται στο προσκήνιο ένα νέο άτυπο Κραν Μοντανά.

Γιατί υπάρχει οι κίνδυνος να πιέσουν οι «Μεγάλοι» και εταιρείες ενέργειας εμάς αντί την Τουρκία

Κυβερνητική λογική

Η Κυβέρνηση θεωρεί ότι: 1. Μια νέα συνάντηση του Προέδρου με τον κατοχικό ηγέτη θα δείξει κατά πόσον μπορεί να συγκληθεί μια άτυπη σύνοδος στο Κραν Μοντανά, όπου θα ξεκαθαρίσει τι θα συζητηθεί στο επίσημο Κραν Μοντανά. Ποια, δηλαδή, θα είναι η ατζέντα. 2. Στόχος είναι η υιοθέτηση μιας διαδικασίας στο επίσημο Κραν Μοντανά, ώστε αυτή να έχει μεγάλες πιθανότητες επιτυχίας. 3. Εφόσον δεν υπάρχει άλλη οδός ή στρατηγική από την υφιστάμενη, οι συνομιλίες είναι μονόδρομος. 4. Θα συγκληθεί άτυπο Κραν Μοντανά όταν φύγει ο τουρκικός στόλος και σταματήσουν οι έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ. 5. Εάν θέσει η Τουρκία θέμα φυσικού αερίου στο άτυπο Κραν Μοντανά θα το απορρίψει ο ΓΓ του ΟΗΕ, ο οποίος, όμως, τι λέει: Βρέστε τα και πέστε μου. 6. Συνεχίζουμε από εκεί που μείναμε στο αποτυχημένο Κραν Μοντανά επί τη βάσει του πλαισίου Γκουτέρες, το οποίο, όμως, η κάθε πλευρά το ερμηνεύει όπως θέλει. Θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι πρόκειται για ξεκαθάρισμα λογαριασμών… Χωρίς όμως η Τουρκία να έχει δείξει θετική στάση.

Οι συναποφάσεις

Ενώ ο Ακιντζί αναφέρεται σε άτυπη Πενταμερή, ο Οζερσάι μιλά, οι Τούρκοι γενικότερα εισηγούνται διχοτόμηση της εκτελεστικής εξουσίας, με την εκ περιτροπής Προεδρία, καθώς και συνδιαχείριση και συναποφάσεις για το φυσικό αέριο. Στον βορρά είναι η τουρκική εταιρεία πετρελαίων που διαχειρίζεται το φυσικό αέριο με την… «ευγενή» στήριξη του τουρκικού πολεμικού ναυτικού. Από το Αιγαίο ώς την Αλεξανδρέττα. Αυτή μόνο τη βδομάδα, είχαμε την Τετάρτη και την Πέμπτη ασκήσεις με πραγματικά πυρά σε απόσταση 109 ναυτικών μιλίων από την Πάφο και, ταυτοχρόνως, στα νότια πλησίον του οικοπέδου «Ερατοσθένης», όπου δρα το «Μπαρμπαρός» εκ παραλλήλου με το «Γιαβούζ» και τον «Πορθητή». Μεγάλη, δε, περιοχή έχει δεσμεύσει η Τουρκία στη ζώνη του τριεθνικού, εκεί δηλαδή όπου συγκλίνουν οι ΑΟΖ της Κύπρου, της Ελλάδας και της Αιγύπτου. Το μήνυμα της Άγκυρας είναι ξεκάθαρο: «Εγώ κάνω κουμάντο». Και απειλεί την Ελλάδα με σιωπηρό casus belli (δείτε σχετικό χάρτη).

Γιατί οι Τούρκοι προχωρούν…

Οι Τούρκοι προχωρούν, διότι: 1. Συνεχίζουμε την πολιτική του Κραν Μοντανά χωρίς σχέδιο Β. Και οδηγούμαστε είτε σε αδιέξοδα είτε σε συνομιλίες όπως τις θέλει η Άγκυρα μέσω του άτυπου Κραν Μοντανά, για να νομιμοποιήσει ό,τι σήμερα θεωρούνται με βάση την ύπαρξη της Κυπριακής Δημοκρατία και το Διεθνές Δίκαιο ως παράνομα.

1. Δεν υπάρχει αποτροπή. Διότι δεν υπάρχουν συμμαχίες και δεν υπάρχει το Δόγμα. Διότι, η απόφαση της ηγεσίας ήταν όχι στις ένοπλες δυνάμεις, όχι στο Δόγμα. Ότι αυτά είναι πεταμένα λεφτά. Αληθές είναι ότι την υφιστάμενη κατάσταση δεν τη γέννησε η διάλυση του Δόγματος και οι θέσεις αρχών στο Κυπριακό αλλά η λογική του κατευνασμού, της ομοσπονδίας και του Κραν Μοντανά. Ό,τι δεν τους δώσαμε στο Κραν Μοντανά, στέλνουν το μήνυμα ότι θα το πάρουν με το έτσι θέλω. Οι Τούρκοι δεν έχουν κόστος. Κι εμείς δεν ήμασταν προετοιμασμένοι για να αντιμετωπίσουμε τέτοιες καταστάσεις, διότι όλοι είχαν την ψευδαίσθηση ότι το Κυπριακό ήταν λυμένο... Πώς, όμως; Όπως ήθελε η Άγκυρα. Και τώρα η επιλογή που προβάλλεται είναι αυτή της αποτυχημένης συνταγής του άτυπου Κραν Μοντανά.

Φταίνε μόνο οι ξένοι;..

Η Τουρκία αλωνίζει στο έδαφος, στη θάλασσα και στον αέρα. Κι εμείς έχουμε παράπονα από τους ξένους. Φταίνε όμως μόνο αυτοί ή και εμείς; Συναφώς, τίθενται τα εξής ερωτήματα:

Ερώτημα 1: Γιατί το Ισραήλ να μας υπερασπιστεί, όταν εκείνο δαπανά τεράστια κονδύλια για την άμυνά του, όταν είναι στρατευμένες ακόμη και οι γυναίκες και όταν εμείς από τα 8,5 περίπου δις ευρώ, που έδωσε ο λαός τα τελευταία χρόνια, περί τα μισά δόθηκαν για την άμυνα; Τα άλλα πού πήγαν; Άλλωστε δεν έχουμε αμυντική συμφωνία με το Ισραήλ και δη στρατηγικής συνεργασίας. Εμείς θα στέλναμε χωρίς λόγο τα παιδιά μας να πολεμήσουν τους Άραβες για το χατίρι του Ισραήλ;

Ερώτημα 2: Γιατί οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ να στείλουν στρατό να εμποδίσει την Τουρκία όταν είναι φίλη χώρα και κράτος-μέλος της Συμμαχίας και όταν εμείς ακόμη φωνάζουμε ΝΑΤΟ - CIA - Προδοσία από τη μια και από την άλλη κάποιοι έλεγαν ότι είναι καλός ο Ερντογάν και ότι θέλει λύση;

Το ροκάνισμα

Ερώτημα 3: Υπάρχει ο ισχυρισμός ότι δεν είναι αποτελεσματικά τα μέτρα της ΕΕ. Ή ότι δεν ήταν ικανοποιητικά. Τα μέτρα δεν λήφθηκαν για να διαλύσουν την Τουρκία, αλλά ως μια πρώτη δέσμη μέτρων που προκαλεί κάποιο κόστος λαμβάνοντας υπόψη τα συμφέροντα των κρατών μελών και την πολιτική της Κυβέρνησης και του Εθνικού Συμβουλίου. Εμείς έχουμε στρατηγική τι θα κάνουμε μετά τα μέτρα; Η άποψη που ακουγόταν προ των μέτρων ήταν η εξής: Συγκρούστου ΕΕ με την Τουρκία του Ερντογάν για να έχεις κόστος, να φύγει ο τουρκικός στόλος και τα τρυπάνια και να πάμε σε συνομιλίες με τον Σουλτάνο. Για πόσο ηλίθιους παίρνουμε τους εταίρους μας, οι οποίοι μας ρωτούν: Καλά, όταν εμείς και οι Αμερικανοί δεν τα βρίσκουμε μαζί του, θα τα βρείτε εσείς; Όταν εσείς κάνετε business με τα κατεχόμενα και όταν οι επιχειρηματίες σας οραματίζονται να κατακτήσουν την αγορά της Τουρκίας με τη λύση του Κυπριακού, τι θέλετε από εμάς; Να είμαστε βασιλικότεροι του βασιλέως; Λέει π.χ. το ΑΚΕΛ ότι τα μέτρα δεν είναι ικανοποιητικά κ.λπ. Μα, ο ίδιος ο ΓΓ του κόμματος δεν δήλωνε ότι με τα μέτρα δεν επιλύεται το συγκεκριμένο ζήτημα των τουρκικών προκλήσεων; Και πώς επιλύεται, με την αποδοχή των τουρκικών όρων ή με την πρόταση όπως τεθεί το ταμείο των υδρογονανθράκων υπό την αιγίδα του ΟΗΕ; Ερώτημα: Εμείς δεν μπορούμε να ασκούμε την κυριαρχία μας επειδή απειλεί η Τουρκία και πρέπει να την γκριζάρουμε; Μα, αν την γκριζάρουμε, θα εκληφθεί ως υποχώρηση και αδυναμία και, τελικά, θα ροκανιστεί, όπως θέλουν οι Τούρκοι. Άλλωστε, το άρθρο 2, παράγραφος 7 του Χάρτη του ΟΗΕ τονίζει τα εξής: «Καμιά διάταξη αυτού του Χάρτη δεν θα δίνει στα Ηνωμένα Έθνη το δικαίωμα να επεμβαίνουν σε ζητήματα που ανήκουν ουσιαστικά στην εσωτερική δικαιοδοσία οποιουδήποτε κράτους και δεν θα αναγκάζει τα Μέλη να υποβάλλουν τέτοια θέματα για ρύθμιση σύμφωνα με τους όρους αυτού του Χάρτη. Η αρχή όμως αυτή δεν πρέπει να εμποδίζει την εφαρμογή των εξαναγκαστικών μέτρων που προβλέπονται από το Κεφάλαιο 7». Τα Ην. Έθνη δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τη δικαιοδοσία, τις αρμοδιότητες και την κυριαρχία των κρατών μελών του. Εκτός αν το όποιο κράτος αποφασίσει την αυτοδιάλυσή του! Είτε άμεσα, μπαμ και κάτω, είτε με το ροκάνισμα...

Η εισβολή…

Ερώτημα 4: Πώς να έρθει Ευρωπαϊκός Στρατός, όταν αυτός στην ουσία δεν υπάρχει; Και δεν μπορεί στις αποστολές του να εδρεύει σε κράτη μέλη εκτός αν γίνει ενεργοποίηση του 42,7 των Συνθηκών, οπότε είναι τα κράτη μέλη που θα επιδείξουν την αλληλεγγύη τους και θα ήταν δυνατό να στείλουν την όποια βοήθεια ήθελε το καθένα. Και αυτό μπορεί να συμβεί πότε; Όταν το κράτος μέλος καταγγείλει ότι τελεί υπό καθεστώς επίθεσης. Τα περί εισβολής είναι για εσωτερική κατανάλωση. Στην ΕΕ το Κυπριακό δεν προσεγγίζεται σε αυτήν τη βάση, αλλά ως ζήτημα κυρίως δικοινοτικό, την επίλυση του οποίου αναλαμβάνουν τα Ην. Έθνη. Και η ΕΕ έχει ρόλο επικουρικό.

Η ομοσπονδία

Ας μην κοροϊδευόμαστε. Ο στόχος της ομοσπονδίας, ενώ ήταν μορφή διχοτόμησης ονομάστηκε επανένωση και απελευθέρωση. Και όσο ο κόσμος κατανοεί το λάθος, τόσο πιο δύσκολη γίνεται η επιβολή διχοτομικής λύσης και τόσο πιο εύκολα οδηγείται το Κυπριακό σε τέλμα με τη βοήθεια της έλλειψης σχεδίου Β και με την τροφοδότηση της τουρκικής αδιαλλαξίας, η οποία διά της ισχύος της μας λέει: Για να γίνει ρεαλιστική η ομοσπονδιακή λύση πρέπει να δώσετε και την υπόλοιπη Κύπρο. Εδώ μας οδήγησε η πολιτική ηγεσία και ειδικώς τα τρία μεγάλα κόμματα ΔΗΣΥ, ΑΚΕΛ και ΔΗΚΟ, που κυβέρνησαν κατά καιρούς αυτόν τον τόπο από το 1974.

Τρεις βασικοί πυλώνες

Σήμερα, εκείνο που θα πρέπει να τεθεί ως βασικός διπλός στόχος είναι η διατήρηση της Κυπριακής Δημοκρατίας στη ζωή και η ασφαλής εκμετάλλευση του φυσικού αερίου. Χωρίς το νομικό πλαίσιο της Κυπριακής Δημοκρατίας και τη διεθνή αναγνώρισή της θα υπάρξουν νέες περιπέτειες, διότι οι Τούρκοι ζητούν, κατά ή μετά τη λύση της ομοσπονδίας, ανακατανομή της ΑΟΖ. Συνεπώς, θα πρέπει να μελετηθούν τα εξής στο πλαίσιο μιας νέας στρατηγικής:

Α. Προτού αρχίσουν οι συνομιλίες, η Τουρκία θα πρέπει να επιστρέψει την Αμμόχωστο στους νόμιμους κατοίκους της, όπως η ίδια η Τουρκία δεσμεύτηκε και όπως τα ψηφίσματα του ΟΗΕ προτάσσουν. Το λάθος με την Αμμόχωστο ήταν η υπαναχώρηση του Προέδρου από την αρχική του θέση. Ενώ ήταν θέμα πρόταξης, μετακινήθηκε στο πλαίσιο της συνολικής λύσης, διότι υπήρχε η ψευδαίσθηση ότι ο Ακιντζί ήταν κάτι διαφορετικό και ότι μπορούσε να αποδράσει από την Τουρκία.

Β. Η έναρξη της αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων, όπως σχετικές υποδείξεις επί μακρόν γίνονται σε εκθέσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αλλά μένουν στο ράφι. Τι τον θέλει η Τουρκία τόσο στρατό όταν επιθυμεί διευθέτηση;

Γ. Η απογραφή πληθυσμού στα κατεχόμενα από το Συμβούλιο της Ευρώπης, για να διαπιστωθεί πόσοι είναι οι έποικοι και πόσοι οι Τουρκοκύπριοι. Και μετά την έναρξη της αποχώρησης των εποίκων. Και αν οι εταίροι μας ή/και οι Βρετανοί και οι Αμερικανοί επιμένουν ότι το ζήτημα είναι ανθρωπιστικό, τότε ας ισχύσει η αρχή της αναλογικότητας όπως συμβαίνει με τους μετανάστες. Άλλωστε στις άλλες χώρες θα έχουν καλύτερες προοπτικές…

Η απάντηση για το φυσικό αέριο…

Αυτά είναι βασικά θέματα, που θα έπρεπε να εξετάσουμε για να δούμε κατά πόσον υπάρχει τουρκική πρόθεση για λύση. Ταυτόχρονα, η απάντηση στο θέμα του φυσικού αερίου έπρεπε να ήταν σαφής: Εάν θέλουν οι Τουρκοκύπριοι δικαιώματα στο φυσικό αέριο, θα πρέπει να σεβαστούν την Κυπριακή Δημοκρατία και να προχωρήσει η Άγκυρα στην υλοποίηση των ανωτέρω σημείων και την αναγνώριση του νόμιμου κράτους. Διότι αυτό αναφέρει η αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005. Χωρίς όμως ισχύ και χωρίς συμμαχίες, χωρίς αλλαγή πολιτικής σκέψης, θα κινδυνέψουμε να οδηγηθούμε σε μιαν άτυπη συνάντηση τύπου Κραν Μοντανά, για να μπουν τα θεμέλια της νομιμοποίησης της διχοτόμησης. Διότι, είναι αφέλεια να πιστεύει κάποιος ότι οι Τούρκοι δεν θα θέσουν το θέμα της συνδιαχείρισης του φυσικού αερίου, της εκ περιτροπής Προεδρίας και ό,τι άλλο σκεφτούν. Και τότε ή θα πούμε όχι ή θα πούμε ναι ή θα συνεχιστεί το αδιέξοδο και η Άγκυρα θα πάει στο επόμενο σχέδιό της. Για να ολοκληρώσει υπό τη σκιά της ισχύος της όσα θα έπαιρνε στις συνομιλίες και δεν πήρε. Στο νέο άτυπο Κραν Μοντανά -εάν συγκληθεί- δεν θα είναι μόνο επί της διαδικασίας που θα συζητήσουν, αλλά και επί της ουσίας…

Οι αλλαγές

Κανείς δεν μας έχει πει τι έχει αλλάξει προς το θετικότερο από την εποχή του Κραν Μοντανά. Το μόνο που βλέπουμε είναι κλιμάκωση των τουρκικών προκλήσεων. Και την αναζωπύρωση της συμμαχίας ΔΗΣΥ-ΑΚΕΛ μέσα από την πρόταση Ακιντζί. Ό,τι κάνει η ηγεσία μας θα είναι λάθος. Διότι πρέπει να λάβουμε υπόψη και τα εξής: 1. Η Τουρκία θα θέσει ως προϋπόθεση για την ομαλοποίηση των σχέσεών της με τις ΗΠΑ το θέμα του φυσικού αερίου της Κύπρου. Και επειδή εμείς δεν εμβαθύνουμε με τους Αμερικανούς στρατηγικά για να γλιτώσουμε τα χειρότερα προτού κλείσει το παράθυρο ευκαιρίας, θα την πατήσουμε. 2. Εάν συνδεθεί το θέμα του φυσικού αερίου -η Άγκυρα το έχει ήδη πράξει- οι πιέσεις και των εταιρειών και των κρατών που εμπλέκονται θα στραφούν πάνω μας, διότι η Τουρκία είναι ισχυρή και εμείς δεν έχουμε προχωρήσει στις συμμαχίες επιμένοντας στο Κραν Μοντανά. Στο άτυπο τώρα Κραν Μοντανά, που ομοιάζει με τον φερετζέ της αποτυχίας. Αγαπητέ Πρόεδρε, το νέο λάθος θα είναι χειρότερο από τα προηγούμενα. Και όλοι αυτοί που σε χειροκροτούν σήμερα, θα σε σταυρώνουν την επαύριον, όπως είχε γίνει και το 2017, όταν απέτυχε το Κραν Μοντανά.

Ο χάρτης

Ο χάρτης αποτυπώνει περιοχές κλειδιά που δεσμεύουν οι Τούρκοι για στρατιωτικές ασκήσεις να διευκολύνουν τις δικές τους έρευνες και να στείλουν το μήνυμα ότι ελέγχουν τις θάλασσες ακόμη και στο νότο ως τη Ρόδο και ότι αυτό που δεν τους δίδεται στις συνομιλίες το αρπάζουν με τα όπλα.

*Δρ των Διεθνών Σχέσεων