Διεθνή

Αμαζόνιος: Γιατί η καταστροφή του μας επηρεάζει όλους

Πέντε στοιχεία που δείχνουν γιατί οι φωτιές που καίνε εδώ και μέρες το τροπικό δάσος του Αμαζονίου, πρέπει να μας απασχολούν όλους, ακόμα και αν βρισκόμαστε στην άλλη πλευρά του πλανήτη

Τον κώδωνα του κινδύνου όχι μόνο στην Αμερική αλλά και σε όλο τον κόσμο έχουν προκαλέσει οι φωτιές που καίνε εδώ και μέρες απέραντες εκτάσεις στον Αμαζόνιο, προκαλώντας μια τεράστια και ανυπολόγιστη περιβαλλοντική καταστροφή.

Το πλούσιο σε βιοποικιλότητα και φυσικούς πόρους, τροπικό δάσος του Αμαζονίου, έκτασης 5,5 εκατ. τετραγωνικών χιλιομέτρων, θεωρείται από τους επιστήμονες ιδιαίτερα σημαντικό όχι μόνο για τους ντόπιους και τις κοινότητες των αυτοχθόνων, αλλά και για την εύρυθμη λειτουργία όλου του πλανήτη.

Ακολουθούν πέντε στοιχεία που αποδεικνύουν γιατί ο Αμαζόνιος έχει τόσο καθοριστική σημασία:

Γλυκό νερό

Ξεκινώντας από μικρά ποτάμια στις Άνδεις, περισσότεροι από 1.100 παραπόταμοι ενώνονται για να σχηματίσουν έναν από τους μεγαλύτερους ποταμούς της Γης, αυτόν του Αμαζονίου, που έχει μήκος 6.400 χιλιόμετρα. Το 20% του γλυκού νερού που υπάρχει παγκοσμίως βρίσκεται εκεί και καταλήγει μέσω του Αμαζονίου στη θάλασσα. Ο ποταμός Αμαζόνιος παρέχει αμέτρητες υπηρεσίες στον άνθρωπο, όπως το νερό για τη γεωργία, μεταφορές και τρόφιμα. Επιπλέον, είναι ένας σημαντικός βιότοπος για αμέτρητα είδη, συμπεριλαμβανομένων πάνω από 2.500 ειδών ψαριών και ποταμίσιων δελφινιών. Η ισορροπία, ωστόσο, του κύκλου του νερού στο τροπικό δάσος απειλείται από την αποψίλωση από την κλιματική αλλαγή.

Φαρμακευτικά φυτά

Στην περιοχή του Αμαζονίου χιλιάδες είδη φυτών χρησιμοποιούνται από τους ντόπιους ως παραδοσιακά φάρμακα. Η ελονοσία, μία από τις πιο θανατηφόρες ασθένειες στις τροπικές περιοχές, μπορεί να αντιμετωπιστεί από 41 διαφορετικά είδη φυτών που υπάρχουν μόνο στον Αμαζόνιο της Βραζιλίας. Και το 70% των φυτών που βρέθηκαν να έχουν αντικαρκινικές ιδιότητες, υπάρχουν στο τροπικό δάσος.

Οξυγόνο

Ο Αμαζόνιος θεωρείται ότι είναι οι πνεύμονες της Γης, τραβώντας τεράστιες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπονται από την ανθρώπινη δραστηριότητα και την καύση των ορυκτών καυσίμων, ενώ παράλληλα μας παρέχει το οξυγόνο που αναπνέουμε. Το τροπικό δάσος του Αμαζονίου παράγει περίπου το 20% του οξυγόνου της Γης. Τα δάση είναι η καλύτερή μας άμυνα κατά της αλλαγής του κλίματος, ενώ η καταστροφή τους και η αλλαγή χρήσης της γης αποφέρει σχεδόν το 20% των εκπομπών άνθρακα παγκοσμίως.

Ορυκτά

Το Περού είναι ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς στον κόσμο χρυσού, χαλκού, κασσίτερου, ψευδάργυρου και ασημιού. Η εξόρυξή τους συμβάλλει στην ανάπτυξη της χώρας, σε συνδυασμό με την συνεχώς αυξανόμενη παγκόσμια ζήτηση για μέταλλα. Ο χρυσός βρίσκεται στη βάση των Άνδεων, όπου εκατομμύρια χρόνια ιζηματογενών απορροών έχουν συσσωρεύσει μικρά κοιτάσματα. Οι εξορύξεις όμως που γίνονται εκτός του επίσημου και νομοθετημένου πλαισίου έχουν καταστρέψει το οικοσύστημα. Αυτή η μη ελεγχόμενη δραστηριότητα απορρίπτει περίπου 30 τόνους υδραργύρου στον Αμαζόνιο κάθε χρόνο.

Τρόφιμα

Τα προϊόντα του τροπικού δάσος καλύπτουν μέρος της παγκόσμιας ζήτησης για τρόφιμα. Περίπου το 80% των τροφίμων μας προέρχεται αρχικά από τροπικά δάση, όπως ο καφές, το ρύζι, οι ντομάτες, οι πατάτες, οι μπανάνες, το μαύρο πιπέρι, ο ανανάς και το καλαμπόκι.

Παγκόσμιος συναγερμός για την περιβαλλοντική καταστροφή

Με βάση τα στοιχεία του Εθνικού Ινστιτούτου Διαστημικών Ερευνών της Βραζιλίας (INPE), η χώρα αντιμετωπίζει το μεγαλύτερο κύμα πυρκαγιών της τελευταίας πενταετίας, ενώ έναντι του 2018, οι δορυφόροι έχουν καταγράψει αύξηση 84% στον αριθμό τους.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, κατά την περίοδο Ιανουαρίου – Αυγούστου 2019 ο αριθμός των πυρκαγιών ξεπέρασε τις 74.000, ένας αριθμός-ρεκόρ από το 2013, οπότε και κρατούνται στοιχεία. Παράλληλα, το Ινστιτούτο παρατήρησε περισσότερες από 9.500 δασικές πυρκαγιές από την Πέμπτη, κυρίως στην περιοχή του Αμαζονίου.

Ο καπνός από τις πυρκαγιές έφτασε μέχρι το Σάο Πάολο, που βρίσκεται περίπου 2.700 χιλιόμετρα μακριά, προκαλώντας ακόμη και μπλακ άουτ στην πόλη. Επί μέρες, απέραντες εκτάσεις καίγονται στις πολιτείες του Άκρε, της Ροντόνια, του Μάτο Γκρόσο και του Μάτο Γκρόσο ντο Σουλ, φθάνοντας έως την τριπλή μεθόριο της Βραζιλίας, με τη Βολιβία και την Παραγουάη. Οι φωτιές έχουν προκαλέσει ένα γιγαντιαίο σύννεφο τέφρας, που καλύπτει τον ουρανό του Σάο Πάολο.

Ο Μπολσονάρου αμφισβητεί τα στοιχεία

Η δημοσίευση των στοιχείων γίνεται λίγες εβδομάδες αφότου ο ακροδεξιός Πρόεδρος της Βραζιλίας, Ζαΐχ Μπολσονάρου απέλυσε τον επικεφαλής του ΙΝΡΕ, μετά από διαμάχη για τον Αμαζόνιο.

Οι ειδικοί τονίζουν πως αιτία για τις πυρκαγιές είναι η ξηρασία, καθώς σε πολλές περιοχές δεν έχει βρέξει για πάνω από τρεις μήνες, αλλά ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό και οι μεγαλοϊδιοκτήτες γης που προκαλούν πυρκαγιές για να αυξήσουν τα εδάφη τους.

Να σημειωθεί ότι η δημοσίευση των στοιχείων πραγματοποιείται λίγες εβδομάδες μετά την απόλυση του επικεφαλής της εν λόγω υπηρεσίας από τον Πρόεδρο της Βραζιλίας, Ζαΐχ Μπολσονάρου. «Με αποκαλούσαν “Αλυσοπρίονο”. Τώρα είμαι ο “Νέρων” που βάζω φωτιά στον Αμαζόνιο. Αλλά είναι η εποχή των πυρκαγιών», υποστήριξε.

Οι Συντηρητικοί κατηγορούν τον Μπολσονάρου, λέγοντας ότι έκλεισε προεκλογικά το μάτι στην αποψίλωση δασών, ενώ από τότε που ανέλαβε την εξουσία, σημειώνουν ότι ο ρυθμός των απωλειών έχει επιταχυνθεί.

Οι ειδικοί εκτιμούν ότι η βασική αιτία για τις πυρκαγιές είναι η ξηρασία, ενώ σε ορισμένες περιοχές δεν έχει βρέξει για πάνω από τρεις μήνες. Ωστόσο, επιρρίπτουν ευθύνες και σε μεγαλοϊδιοκτήτες γης, που προκαλούν πυρκαγιές για να αυξήσουν τα εδάφη τους.

Ο Αμαζόνιος είναι το μεγαλύτερο τροπικό δάσος στον κόσμο και η διατήρησή του θεωρείται κομβικής σημασία για τον ρυθμό εξέλιξης της κλιματικής αλλαγής. Επίσης, φιλοξενεί 3 εκατομμύρια είδη φυτών και ζώων και 1 εκατομμύριο ιθαγενείς.