Στην ισορροπία του τρόμου η παγκόσμια οικονομία

Εδώ και δεκαετίες, σε αναλύσεις που αφορούν τα προβλήματα της Μέσης Ανατολής και του Αραβικού Κόλπου, αναλυτές υπογράμμιζαν τον κίνδυνο της επίθεσης σε πετρελαϊκές εγκαταστάσεις που, εκ των πραγμάτων, αποτελούσαν στόχο «κλειδί». Πριν από μερικές μέρες η θεωρία έγινε πράξη και, ενώ μια ολοκληρωτική σύγκρουση δεν είναι προς το συμφέρον κανενός, οι ηγέτες των ισχυρών δεν είναι άξιοι εμπιστοσύνης και ουδείς μπορεί να νιώθει ασφαλής πως θα καταφέρουν να μην οδηγήσουν την κατάσταση προς αυτήν την κατεύθυνση. Επί του παρόντος, απάντηση από τη Σαουδική Αραβία δεν έχει δοθεί ουσιαστικά, δεν αποκλείεται, όμως, να δοθεί, αν οι αποδείξεις για το χτύπημα είναι αδιάσειστες. Το ερώτημα, λοιπόν, παραμένει. Η Σαουδική Αραβία θα απορροφήσει τον κραδασμό; Ή η διεθνής κοινότητα θα πληρώσει σύσσωμη το τίμημα της γενικευμένης σύρραξης; Ωστόσο, μια πολεμική αναμέτρηση στην περιοχή θα είχε αντίκτυπο στην παγκόσμια οικονομία. Πάνω από 20 εκατομμύρια βαρέλια αργού μεταφέρονται μέσω του Κόλπου στις διεθνείς αγορές, ενώ στην περιοχή βρίσκονται τουλάχιστον το 50 τοις εκατόn των παγκοσμίων αποθεμάτων πετρελαίου.

Κήρυξαν πόλεμο στην Υεμένη

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έδειξαν το Ιράν ως υπεύθυνο για την επίθεση στη Σαουδική Αραβία. Η Τουρκία, από την άλλη, άγνωστο γιατί, δείχνει τις Ηνωμένες Πολιτείες πίσω από την επίθεση. Παρόλα αυτά, το κίνημα των σιιτών ανταρτών Χούτι, της Υεμένης, ανέλαβε επίσημα την ευθύνη, για να πάρει απάντηση από το Ριάντ με κήρυξη πολέμου στην Υεμένη. Ο στρατιωτικός συνασπισμός δυνάμεων που υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας πολεμά στην Υεμένη ξεκίνησε μια στρατιωτική επιχείρηση στα βόρεια της πόλης Χοντέιντα ενάντια σε «νόμιμους στρατιωτικούς στόχους», όπως ανέφερε, μια εξέλιξη που μπορεί να κλιμακώσει περαιτέρω τις εντάσεις στην περιοχή, σε συνέχεια των επιθέσεων στις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις στη Σαουδική Αραβία.

Με τη σειρά του, το κίνημα των Χούτι κατήγγειλε πως ο σαουδαραβικός συνασπισμός παραβίασε τη συμφωνία του ΟΗΕ που υπεγράφη στη Σουηδία, η οποία αφορά στην εκεχειρία και απομάκρυνση των στρατευμάτων από τη Χοντέιντα και απείλησε με σκληρά αντίποινα. Η διεθνής κοινότητα παραμένει αμέτοχη και παρακολουθεί τις εξελίξεις χωρίς ενεργό ανάμειξη, ασκώντας, ωστόσο, έντονη διπλωματία στο παρασκήνιο.

Γιατί παραμένει ψύχραιμο το Ριάντ

Μπορεί ο πόλεμος, εκ πρώτης όψεως, να φαίνεται ισχυρή απάντηση, ωστόσο τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Οι επιχειρήσεις είναι θέμα ημερών να σταματήσουν. Η βασιλική οικογένεια της Σαουδικής Αραβίας, γνωρίζοντας τον ηγετικό ρόλο της χώρας στην περιοχή, παραμένει ψύχραιμη. Η στάση των Σαουδαράβων είναι καλά μελετημένη. Αφενός, η ευπάθεια που αποδείχτηκε πως έχουν οι πετρελαϊκές εγκαταστάσεις, αφετέρου, ο κίνδυνος να επηρεαστεί η ασφάλεια του εφοδιασμού σε νερό, βάζουν το Ριάντ σε περισυλλογή. Το Βασίλειο λαμβάνει περίπου το μισό από το πόσιμο νερό του από μονάδες αφαλάτωσης, μία εκ των οποίων στοχοποιήθηκε σε επίθεση με ρουκέτες τον περασμένο Ιούνιο. Επιπρόσθετα, δεν πρέπει να θεωρείται αμελητέος ο κίνδυνος της εσωτερικής αναταραχής, σε περίπτωση γενικευμένου πολέμου, δεδομένου ότι η σουνιτική ηγεσία θα έρθει αντιμέτωπη με την οργή της μεγάλης σιιτικής μειονότητας.

Η σκιά του Ιράν

Δεν είναι εύκολο να αποδειχθεί, πέραν πάσης αμφιβολίας, η ιρανική ανάμειξη στην επίθεση, παρά τις βάσιμες υποψίες. Είναι γεγονός πως τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη επιτρέπουν στην πλευρά που εξαπολύει την επίθεση όχι απλώς να αιφνιδιάσει τον στόχο, αλλά να καλύψει και τα ίχνη της. Αναλυτές αναφέρουν πως, ενδεχομένως, για σκοπούς παραπλάνησης, τα drones που χρησιμοποιήθηκαν για την επίθεση να είχαν ως αφετηρία το Νότιο Ιράκ ή ακόμη και την ίδια τη Σαουδική Αραβία. Άλλωστε, η ανατολική επαρχία της χώρας κατοικείται από σιιτικούς πληθυσμούς, που έχουν υποστεί συστηματικές διώξεις από το σουνιτικό καθεστώς του Ριάντ.

Η ζημιά και η παγκόσμια ανησυχία

Η επίθεση στις σαουδαραβικές εγκαταστάσεις είναι πολύ μεγάλης κλίμακας. Η μονάδα επεξεργασίας αργού της Abqaiq στη Σαουδική Αραβία είναι ίσως η σημαντικότερη πετρελαϊκή υποδομή στον κόσμο. Σύμφωνα με τα όσα έχει αναφέρει το Ριάντ, η επίθεση επηρέασε παραγωγή 5,7 εκατομμυρίων βαρελιών σε ημερήσια βάση, δηλαδή περίπου το μισό της εγχώριας παραγωγής της χώρας σε καθημερινή βάση. Η εγκατάσταση Abqaiq καλύπτει περισσότερα από 2,5 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Για να εξάγει κανείς συμπεράσματα, θα πρέπει να απαντηθεί το σημαντικό ερώτημα, που δεν είναι άλλο από το πόσος καιρός θα χρειαστεί για την αποκατάσταση της διαταραχής στην παραγωγή.

Τα καλά και τα κακά νέα

Σε αντίθεση με το 1970, όταν το εμπάργκο πετρελαίου του ΟΠΕΚ προκάλεσε παγκόσμια οικονομική αναταραχή, ο πλανήτης είναι λιγότερο ευάλωτος σε μια ενδεχόμενη πετρελαϊκή κρίση. Επιπρόσθετα, τη δεδομένη στιγμή οι εμπλεκόμενες δυνάμεις έχουν μεγαλύτερο συμφέρον από την αποφυγή της γενικευμένης σύρραξης. Από την άλλη, όμως, στα κακά νέα, τόσο ο Ντόναλντ Τραμπ, όσο και ο Σαουδάραβας πρίγκιπας Σαλμάν αλλά και ο Χασάν Ρουχανί του Ιράν, είναι ξεροκέφαλοι, εγωιστές και ριψοκίνδυνοι.

Σχεδόν 30 χρόνια μετά τον πρώτο Πόλεμο του Κόλπου, οι δυτικές οικονομίες είναι σημαντικά λιγότερο ευάλωτες απ' όσο ήταν σε αναταραχές στην προμήθεια πετρελαίου από την περιοχή. Η αύξηση της παραγωγής σχιστολιθικού πετρελαίου στις ΗΠΑ διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην απορρόφηση των κραδασμών. Αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει πως ο πλανήτης είναι άτρωτος, δεδομένου ότι η Σαουδική Αραβία παραμένει ο μεγαλύτερος εξαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο και ο πλανήτης είναι εξαρτημένος από αυτό.