Εάν το Ιράν αποκτήσει πυρηνικά, παίρνει σειρά η Τουρκία

Η σχέση μίσους και πάθους μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν κρατάει χρόνια. Είναι από τις κλασικές συγκρουσιακές σχέσεις με φόντο το Ισραήλ, τους θεούς και τους δαίμονες, την ενέργεια, καθώς και τα πυρηνικά. Και όλα αυτά συμβαίνουν τη στιγμή που Ελλάδα, Κύπρος και Ισραήλ υπογράφουν για τον EastMed, ενώ η Ρωσία επιχειρεί, με διαφορά μιας βδομάδας, να δώσει «σανίδα σωτηρίας» στην Άγκυρα ενόψει μιας ήττας, που θα προκύψει από την κυριαρχία του στρατηγού Χαφτάρ στη Λιβύη. Επί τη βάσει, δε, των τουρκικών προθέσεων, της κατασκευής του Άκιουγιου και της λογικής των ισοζυγίων δυνάμεων, εάν επιτραπεί στο Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα, τη σκυτάλη θα πάρει η Τουρκία. Και, ως εκ τούτου, η τουρκική απειλή επιβάλλει, ακόμη περισσότερο, το δέσιμο των συμφερόντων μας με την Ελλάδα και το Ισραήλ και την ανάγκη μιας κοινής αντιαεροπορικής αντιπυραυλικής ομπρέλας από το Αιγαίο ώς το Ισραήλ.

Με ποιους τρόπους μπορούν οι ΗΠΑ να πλήξουν το Ιράν και οι τρόποι ανταπόδοσης της Τεχεράνης

Τα συμφέροντα των Αμερικανών και οι γεωτρήσεις στην Κυπριακή ΑΟΖ

Το αθέατο κτύπημα των ΗΠΑ και του Ισραήλ στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν

Η Φρουροί της Επανάστασης
Η εκτέλεση του Κασέμ Σουλεϊμανί, του επικεφαλής των Φρουρών της Επανάστασης, και αρχηγού των μυστικών υπηρεσιών του Ιράν, ήταν σαφές μήνυμα της Ουάσιγκτον προς την Τεχεράνη, για την τρομοκρατία που ασκεί και σπονσάρει στη Μέση Ανατολή. Και αν κάποιος ισχυριστεί ότι ο Σουλεϊμανί πολέμησε τον ISIS, μέχρι του σημείου που οι ΗΠΑ του έπλεκαν το εγκώμιο, θα έχει δίκαιο. Η στάση του ήταν φυσιολογική, ως ηγέτη των Φρουρών της Επανάστασης. Ο ISIS ήταν μια σουνιτική τρομοκρατική οργάνωση, που προσδοκούσε να επιβάλει το δικό της περιφερειακό και παγκόσμιο χαλιφάτο, απειλώντας το σιιτικό θεοκρατικό κράτος των Χομεϊνίδων. Όσο δε για τη στάση των ΗΠΑ, είναι εναρμονισμένη με τον ρόλο της παγκόσμιας υπερδύναμης. Έτσι την βόλευε, έτσι έπραττε. Έτσι πράττει. Έχει το σύνδρομο ότι μπορεί να αντικαθιστά τον Θεό στη Γη. Θα ήταν αφελής, όμως, κάποιος, εάν θεωρούσε ότι οι Ιρανοί θα μπορούσαν να γίνουν φίλοι με τους Αμερικανούς, που έχουν ως στενότερους συνεργάτες τους Ισραηλινούς, οι οποίοι είναι άσπονδοι φίλοι με τους Ιρανούς. Και ποτέ δεν θα γίνουν πραγματικοί φίλοι.

Πυρηνικά και ο πύραυλος του κυβερνοχώρου
Λογικό θα ήταν να ξετυλίξουμε το κουβάρι των σχέσεων του Ιράν, των ΗΠΑ και του Ισραήλ για να βρούμε άκρη. Ταυτοχρόνως, εξίσου λογικό είναι να εξετάσουμε εάν και πώς η Κύπρος επηρεάζεται από τις εξελίξεις αφού στο σκηνικό, εκ των πραγμάτων, εμπλέκεται και η Τουρκία. Σημειώνουμε, λοιπόν, τα εξής:

Πρώτον, το Ιράν είναι σε διαδικασία πυρηνικής καλλιέργειας και έχει απώτερο στόχο την κατασκευή πυρηνικών όπλων. Η διακυβέρνηση Ομπάμα επιδίωξε να προχωρήσει μαζί με την ΕΕ και τη Ρωσία σε μια συμφωνία ελέγχου του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν. Όμως, επί τούτου, από την πρώτη στιγμή διαφώνησε το Ισραήλ. Διαφωνίες υπήρξαν και εντός των ΗΠΑ, που έγιναν κυρίαρχη θέση με τη διακυβέρνηση Τραμπ. Οι Αμερικανοί, και πολύ περισσότερο οι Ισραηλινοί, σε καμιά περίπτωση δεν θα ήθελαν να δουν το Ιράν να αναδεικνύεται σε πυρηνική δύναμη, διότι θα αποτελέσει περιφερειακή και παγκόσμια απειλή. Πολύ περισσότερο απ’ ό,τι είναι σήμερα. Στο παρελθόν, όταν οι Ιρανοί προσπάθησαν να ξεφύγουν των ελέγχων, είχαν δεχτεί κτύπημα από τον πύραυλο του κυβερνοχώρου, ονόματι «stunxet». Χωρίς αίμα και θύματα, χωρίς απώλειες σε ζωές, χωρίς τυμπανοκρουσίες και χωρίς όρκους εκδίκησης και πτώσης των χρηματιστηρίων, αλλά και χωρίς αποδείξεις και καταδίκες, Ισραηλινοί και Αμερικανοί έστρεψαν το πρόγραμμα του Ιράν τουλάχιστον έξι μήνες πίσω! Συνεπώς, οι Αμερικανοί έχουν τις εξής επιλογές εάν αποφασίσουν να κτυπήσουν το Ιράν: Α. Με συμβατικά όπλα. Β. Με συμβατικά πυρηνικά όπλα, ειδικώς σε περίπτωση που θα θελήσουν να κτυπήσουν εγκαταστάσεις 10 με 15 ορόφους κάτω από τη γη. Γ. Με τους πυραύλους του κυβερνοχώρου.

Η τέταρτη επιλογή, η οποία είναι μεν οδυνηρή, αλλά δεν βάζει άμεσα φρένο στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, είναι τα οικονομικά μέτρα, τα οποία επιβάλλουν οι ΗΠΑ. Όπως αυτά που ανακοινώθηκαν την Παρασκευή το απόγευμα. Και δεν αποκλείεται να έχουμε και άλλα.

Η τρομοκρατία και το κράτος του Κουρδιστάν
Από την άλλη, το κύριο όπλο, που έχει στα χέρια της η Τεχεράνη, είναι ο ασύμβατος πόλεμος της τρομοκρατίας, όχι μόνο εντός της Μέσης Ανατολής, αλλά και παγκοσμίως, που θα έχει τις εξής επιπτώσεις: Α. Συνθήκες περιφερειακής και παγκόσμιας ανασφάλειας. Β. Αύξηση τιμής του πετρελαίου και συνθήκες παγκόσμιας οικονομικής αποσταθεροποίησης. Βεβαίως, οι ΗΠΑ προτού προκαλέσουν την κρίση φαίνεται ότι γνώριζαν τον τρόπο διαχείρισής της στη λογική της αποκλιμάκωσης: Πρώτον, είχαν στο στόχαστρο 52 στρατηγικούς στόχους. Εάν ανταπέδιδε το Ιράν και προκαλούσε πάσης φύσεως κόστος στις ΗΠΑ, ήταν ως να τις νομιμοποιούσε να πατήσουν τον πυραυλικό διακόπτη. Προτίμησαν ένα κτύπημα επί ιρακινού εδάφους σε βάσεις των ΗΠΑ για την τιμή των όπλων και της αξιοπρέπειας. Οι δε συναινέσεις του Ιράκ για αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων πήραν την εξής απάντηση: Οι ΗΠΑ δεν θα είχαν πρόβλημα να αναγνωρίσουν κουρδικό κράτος στο Ιράκ επί τη βάσει του δημοψηφίσματος του Σεπτεμβρίου του 2017. Η περιοχή του Κουρδιστάν είναι από τις πλέον πλούσιες σε ενεργειακές πηγές και η απόσχιση θα προκαλέσει οικονομικά και άλλα προβλήματα στο Ιράκ. Έτσι, οι Αμερικανοί στέλνουν και μήνυμα προς την Τουρκία να μαζευτεί…

Τα πυρηνικά της Τουρκίας και η αποτροπή
Δεύτερον, εάν επιτραπεί στο Ιράν να καταστεί πυρηνική δύναμη, τότε η Τουρκία, στη βάση του πυρηνικού ισοζυγίου του τρόμου, θα αξιώσει και θα επιδιώξει να αναδειχθεί ως πυρηνική δύναμη. Οι μυστικές υπηρεσίες της Γερμανίας αναφέρονταν στην πρόθεση της Τουρκίας να αποκτήσει πυρηνικά όπλα από το 2015. Σχετικές αναφορές υπάρχουν και από τους Αμερικανούς. Ο Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν εξέφρασε δημόσια την επί του θέματος πρόθεσή του διά της χρήσης του σταθμού στο Άκιουγιου, ο οποίος οικοδομείται με τη συνδρομή και τον έλεγχο της Μόσχας, εξέλιξη που: Α. Δένει ακόμη περισσότερο τους δεσμούς Ρωσίας – Τουρκίας και Β. Προκαλεί πρόσθετα προβλήματα στις σχέσεις της Τουρκίας και των ΗΠΑ. Το κύριο, όμως, πρόβλημα θα το έχει το Ισραήλ. Συνεπώς, θα έχουμε κλιμάκωση και όχι αποκλιμάκωση των σχέσεων Ισραήλ - Τουρκίας, που σημαίνει ότι η τουρκική απειλή θα συνεχίσει να δημιουργεί συνθήκες κοινής αποτροπής μεταξύ Ισραήλ, Κυπριακής Δημοκρατίας και Ελλάδας. Επειδή το θέμα μάς αφορά, θα πρέπει να εξεταστεί πώς μπορούμε να αμυνθούμε όχι μόνο έναντι της τουρκικής απειλής, αλλά και πώς δημιουργούμε συνθήκες ασφάλειας σε μια γενικότερη σύρραξη. Υπό αυτές τις συνθήκες το ελάχιστο που θα μπορούσε να συμβεί στο πλαίσιο του άξονα Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ και της προοπτικής του EastMed είναι η σύνδεση της αμυντικής αντιαεροπορικής και αντιπυραυλικής ομπρέλας των τριών χωρών από το Αιγαίο ώς το Ισραήλ. Δηλαδή: 1. των αντιαεροπορικών και αντιπυραυλικών συστημάτων Πάτριοτ, S-300 και TORM-1 της Ελλάδας με τους Buk και ΤORM-1 της Κύπρου, καθώς και με τους Πάτριοτ όπως και με τα λοιπά συστήματα του Ισραήλ. 2. Της αεροπορικής συνεργασίας, που σημαίνει από δικής μας πλευράς, της διάθεσης των αεροδρομίων μας και των υποδομών τους. 3. Του ναυτικού σε συνεργασία με τις λοιπές δυτικές δυνάμεις που δρουν στην περιοχή όπως είναι οι ΗΠΑ και η Γαλλία, που μπορούν να παράσχουν αντιαεροπορική και αντιπυραυλική κάλυψη μέσω των πολεμικών τους σκαφών.

Ο αδύναμος κρίκος…
Τρίτον, η εκτέλεση του Σουλεϊμανί δεν αποφασίστηκε ένα πρωί διότι κοιμήθηκε στραβά ο Πρόεδρος Τραμπ. Ήταν ένα μήνυμα στο Ιράν, στην ουσία άναψε κόκκινο σε ό,τι αφορά τη συνέχιση της τρομοκρατικής του δράσης στη Μέση Ανατολή. Ταυτοχρόνως, δόθηκε ένα δεύτερο μήνυμα προς τον άξονα Ρωσίας, Ιράν, Τουρκίας, με την τελευταία να αποτελεί την αιχμή της εν λόγω συμμαχίας στην περιφέρεια της Ευρασίας. Το Ιράν είναι ο αδύναμος κρίκος της συμμαχίας αφού: 1. Θεωρείται διεθνώς ως θεοκρατικό καθεστώς, που σπονσάρει την τρομοκρατία, άρα οι Αμερικανοί έχουν τον ηθικό ισχυρισμό δράσης στη λογική της «Αποστολής Διπλωματίας». 2. Δεν μπορούν να κτυπήσουν ούτε τη Ρωσία ούτε την Τουρκία. Εάν κτυπήσουν τη Ρωσία σημαίνει παγκόσμιο πόλεμο. Από την άλλη, πώς μπορούν να κτυπήσουν μια δική τους συμμαχική χώρα-κλειδί, κράτος μέλος του ΝΑΤΟ;

Διαιτητές και ανακωχή
Πάντως, Μόσχα και Άγκυρα συνεχίζουν τη συνεργασία τους σε όλα τα επίπεδα, αφού την Τετάρτη, 8 Ιανουαρίου, έδωσαν απάντηση στην Τριμερή μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, που πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα. Η κοινή απάντηση Ρωσίας - Τουρκίας αφορά στην εγκαινίαση του Turkish Stream, αλλά και στη διαχείριση της κρίσης της Λιβύης, προσφέροντας την επιλογή της ανακωχής από σήμερα τα μεσάνυχτα, γεγονός που δίνει χρόνο και ανάσα στην Κυβέρνηση της Τρίπολης, που πολιορκείται από τον στρατηγό Χαφτάρ. Η εξέλιξη αυτή βοηθά την Άγκυρα, η οποία δίνει ελπίδα ως προς την επιβίωση της συμφωνίας της με τη Λιβύη για τα θαλάσσια σύνορα των δυο χωρών, παρότι θεωρείται νομικώς απαράδεκτη. Αντιθέτως, η Ελλάδα αναμένει την κυριαρχία Χαφτάρ για να ακυρωθεί μία και διά παντός η εν λόγω συμφωνία. Η Μόσχα δεν αναγνωρίζει την Κυβέρνηση της Τρίπολης και ως εκ τούτου η ρωσική πολιτική: α) Εμφανίζει την ίδια τη Ρωσία ως διαμεσολαβητή και επιχειρεί να αποκαθάρει την Τουρκία, την οποία από μέρος του προβλήματος θέλει να την καταστήσει διαιτητή. β) Επιδιώκει να δώσει σωσίβιο σωτηρίας στην Άγκυρα υπό την έννοια ότι εάν πέσει η Κυβέρνηση της Τρίπολης, ακυρώνεται η συμφωνία που αφορά στον θαλάσσιο χώρο της Κρήτης και σηματοδοτείται μια σημαντική ήττα σε βάρος του Ερντογάν.

Το ρωσικό παιχνίδι είναι καλά στημένο: Βοηθά την Τουρκία να εμφανιστεί ως καλός σύμμαχος, γνωρίζοντας, όμως, ότι ο στρατηγός Χαφτάρ, που πολιορκεί την Τρίπολη και θέλει την πτώση της Κυβέρνησης, την οποία δεν αναγνωρίζει η Μόσχα, δύσκολα θα δεχόταν μια τέτοια πρόταση, εάν είναι σίγουρος για τη νίκη του. Υπό αυτές τις συνθήκες, η ρωσική σανίδα σωτηρίας είναι δυνατό να αποδειχθεί τρύπια.

Προτεκτοράτο με φέσι

Το περιφερειακό και παγκόσμιο σκηνικό χαρακτηρίζεται από ρευστότητα. Μοιάζει μεν με κινούμενη άμμο, που στηρίζεται, όμως, σε συμφέροντα και σε ορισμένες σταθερές. Την ισχύ και την αποτροπή, οι οποίες, όμως, χρειάζονται τη δική τους σοφία. Η περιοχή από τα Βαλκάνια ώς τη Μέση Ανατολή είναι ο ζωτικός μας χώρος. Και της Ελλάδας και της Κύπρου και του Ισραήλ. Η τουρκική απειλή σπρώχνει ακόμη περισσότερο το δέσιμο μιας τέτοιας συμφωνίας, προσθέτοντας και την Αίγυπτο στο σκηνικό. Η ομπρέλα αμυντικής ασφάλειας με την Ελλάδα και το Ισραήλ είναι υποχρέωση της κυπριακής Κυβέρνησης, διότι το κράτος δεν είναι μόνο καθήκον για την εσωτερική προστασία των πολιτών του, αλλά και για την εξωτερική ασφάλεια των συνόρων του, καθώς και τουεθνικού του πλούτου, όπως είναι το φυσικό αέριο. Αλλιώς πώς θα ασκεί κυριαρχία. Είναι αποδεδειγμένη ουτοπία να πιστεύει κάποιος ότι επειδή δεν έχουμε αξιόπιστες ένοπλες δυνάμεις, η Τουρκία θα μας αφήσει ήσυχους. Ο ρεαλισμός διδάσκει ότι η απουσία αποτροπής και συμμαχιών τροφοδοτεί την τουρκική επιθετικότητα και την κρίση και ότι εάν δεν είχαν οι Αμερικανοί συμφέροντα στην ΑΟΖ μας, δεν θα γινόταν καν γεώτρηση. Τα συμφέροντα, όμως, και οι συμμαχίες κάνουν φτερά όταν αυτά σε φλερτάρουν και εσύ τους γυρίζεις την πλάτη. Κάνουν φτερά όταν υπάρχουν ακόμη ημέτεροι πολιτικοί, που επιμένουν, όπως και ο Ερντογάν, να πολεμούν τη συμμαχία με το Ισραήλ, την εμβάθυνση των σχέσεων με τις ΗΠΑ και τον αγωγό προς Τουρκία, για να βρούμε, όπως ισχυρίζονται, την ησυχία μας. Έτσι, όμως, με αυτό το μοντέλο «λύσης», θα παραχωρήσουμε την ασφάλειά μας, δηλαδή τον βασικό πυλώνα της κυριαρχίας μας, όπως και το φυσικό μας αέριο στην Τουρκία, με αποτέλεσμα να εξελιχθούμε σε προτεκτοράτο με φέσι!

*Δρ των Διεθνών Σχέσεων