Οι προκλήσεις του 2020

Με αναταράξεις και κλιμακούμενες απειλές υποδέχθηκε ο πλανήτης τη νέα δεκαετία, η οποία έφτασε και απαιτεί λύσεις σε πολλά σοβαρά και δυσεπίλυτα προβλήματα. Η Μέση Ανατολή, το Brexit, η κλιματική αλλαγή, ενδεχόμενη νέα οικονομική κρίση είναι μόνο μερικοί από τους τίτλους των προκλήσεων με τις οποίες είναι αντιμέτωποι οι ισχυροί.

Το στοίχημα της

Μέσης Ανατολής

Η Συρία, το Ιράκ, η Λιβύη, το Παλαιστινιακό αλλά και οι ισορροπίες με το Ιράν – οι οποίες παρεμπιπτόντως κλυδωνίζονται επικίνδυνα τις τελευταίες μέρες – είναι στις απόλυτες προτεραιότητες των ισχυρών της Γης, προκειμένου η ανθρωπότητα με τη μορφή που τη γνωρίζουμε να συνεχίσει να υπάρχει. Το σχοινί σε όλα αυτά τα «θέατρα» είναι τόσο τεντωμένο, οι κοινωνίες βράζουν και αναπόφευκτα οι επαναστάσεις κλιμακώνονται και δημιουργούν κύματα οργής των λαών. Προφανώς λοιπόν η Μέση Ανατολή θα συνεχίσει να αποτελεί πηγή μείζονος αστάθειας, χωρίς να μπορούν να αποκλειστούν και νέες συρράξεις.

Άλλωστε είναι δεδομένο πως αν δεν παύσει άμεσα ο «σκιώδης πόλεμος» μεταξύ από τη μια των χωρών – συμμάχων του Ισραήλ και των ΗΠΑ και από την άλλη του «άξονα αντίστασης» του Ιράν και της τουρκικής συμμαχίας, ένας πραγματικός πόλεμος θα λάβει χώραν.

Η κρίση στη Συρία

Αναμένεται πως το 2020 θα κορυφωθούν, με τη συνδρομή της Ρωσίας, οι στρατιωτικές επιχειρήσεις του τακτικού στρατού του Μπασάρ Αλ Άσαντ για την ανακατάληψη της Επαρχίας Ιντλίμπ από τους ισλαμιστές αντάρτες και τρομοκράτες, αλλά και των περιοχών που έχουν απολέσει από άλλες αραβικές και κουρδικές δυνάμεις. Ουδείς μπορεί να προβλέψει πόσο θα κρατήσει αυτή η διαδικασία, ωστόσο θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο πως η συνέχιση των μαχών θα επιδεινώσει την προσφυγική κρίση και μαζί όσους εκμεταλλεύονται το δεδομένο και πραγματοποιούν «αναίμακτο πόλεμο» με «όπλα» μετανάστες.

Η αστάθεια του Λιβάνου

Η αστάθεια στον Λίβανο είναι ένα στοίχημα που εκ των πραγμάτων θα πρέπει να ξεπεραστεί για το καλό της ευρύτερης περιοχής. Ο τέως πρωθυπουργός του Λιβάνου δεν προτίθεται να αναλάβει ξανά την πρωθυπουργία, κι αυτό είναι ίσως το μόνο δεδομένο. Όλα τα υπόλοιπα είναι ρευστά. Η κρίση κορυφώνεται, οι πολίτες είναι στους δρόμους και δείχνουν πως έχουν γυρίσει την πλάτη οριστικά σε όλα τα συστημικά κόμματα. Το πότε θα σχηματιστεί νέα κυβέρνηση, ποια σύνθεση θα έχει και ποιος θα αναλάβει τα ηνία της χώρας, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει.

Το θέατρο του Ιράν

Το Ιράν είναι πράγματι ένα από τα πιο επικίνδυνα κομμάτια αυτού του παζλ που ονομάζεται Μέση Ανατολή. Το Ιράν, η ανταγωνιστικότητά του με τη Σαουδική Αραβία, το μίσος με το Ισραήλ και η αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ θα μπορούσαν εκ των πραγμάτων να γεννήσουν τις αιτίες ενός τρίτου πολέμου του κόλπου, ή ακόμη και παγκόσμιου πολέμου. Εντός του 2019 υπήρξαν αρκετά θερμά επεισόδια και περιστατικά που εντείνουν τις ανησυχίες, ιδιαίτερα στα στενά του Ορμούζ και στο σημείο του Περσικού Κόλπου όπου Σαουδική Αραβία και Ιράν συνορεύουν. Οι διενέξεις στον πλούσιο σε ορυκτό πλούτο Κόλπο αποτελούν κίνδυνο για την ασφάλεια στη Μέση Ανατολή. Εξίσου σημαντικό κίνδυνο αποτελεί και το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, το οποίο δημιουργεί σοβαρά διλήμματα ασφαλείας στη Σαουδική Αραβία και κυρίως στο Ισραήλ. Φέτος δεν αποκλείεται για πρώτη φορά να δούμε διεθνή αμφισβήτηση της ιρανικής κυβέρνησης, με αφορμή τις μαζικές διαδηλώσεις των Ιρανών πολιτών, αν και το καθεστώς δεν αναμένεται να καταρρεύσει.

Πάντως οι Φρουροί της Επανάστασης αναμένεται να προσπαθήσουν να διατηρηθούν στην εξουσία, καθώς χάνουν τα τελευταία ερείσματα στην κοινή γνώμη, σκηνικό που δεν αποκλείεται ωστόσο να ανατραπεί στη σκιά της εξόντωσης του Σουλεϊμανί από αμερικανικό χτύπημα.

Κίνδυνος αναβίωσης του

«ισλαμικού χαλιφάτου»

Τα προβλήματα στο Ιράν δεν είναι όμως τα μόνα επικίνδυνα, αφού δυτικότερα, στο Ιράκ, η κατάσταση είναι επίσης εύθραυστη. Οι αιματηρές διαδηλώσεις συνεχίζονται, οι φιλοϊρανοί κερδίζουν έδαφος και η κατάσταση μυρίζει μπαρούτι και οδηγεί σε γενική σύρραξη. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι, υπό αυτές τις συνθήκες, ευνοείται η πιθανότητα αναβίωσης του λεγόμενου Ισλαμικού Χαλιφάτου.

Brexit και επόμενη μέρα

Μεταξύ των πρώτων προκλήσεων με τις οποίες θα έρθει αντιμέτωπη η διεθνής κοινότητα, και δη η ΕΕ, είναι η πρόκληση του Brexit στις 31 Ιανουαρίου. Σίγουρα οι συνομιλίες που θα καθορίσουν τις μελλοντικές σχέσεις του Ηνωμένου Βασιλείου με την ΕΕ δεν θα είναι εύκολες και θα υπάρξουν μόνο χαμένοι. Όλων αυτών αναμένεται να ακολουθήσουν αλυσιδωτές επιπτώσεις στο εσωτερικό της Βρετανίας, οι οποίες απειλούν την ίδια την ακεραιότητά της.

Ενδεχόμενη οικονομική κρίση

Οι αναλυτές προβλέπουν πως μια ακόμη δυσκολία με την οποία θα έρθει αντιμέτωπη η διεθνής κοινότητα είναι μια νέα οικονομική κρίση. Όπως αναφέρουν, μπορεί οι σχέσεις ΗΠΑ και Κίνας να διανύουν περίοδο εκεχειρίας, ωστόσο ο τομέας της οικονομίας παραμένει εύθραυστος. Σύμφωνα δε με το Politico, οποιοδήποτε πολιτικό πρόβλημα - από τα πολλά που υπάρχουν - μπορεί να οδηγήσει σε νέες εχθροπραξίες, το αποτέλεσμα των οποίων θα αμβλύνει τις προοπτικές ανάπτυξης.

Παράλληλα, αναλυτές δηλώνουν την ανησυχία τους καθώς πολλές κατηγορίες μετοχών και ομολόγων τυγχάνουν διαπραγμάτευσης σε υψηλές τιμές.

Η κλιματική αλλαγή

Ένας άλλος τομέας-πρόκληση για την ΕΕ είναι η κλιματική αλλαγή. Η επικεφαλής της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έχει θέσει ως στόχο την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, κάτι που επηρεάζει χρηματοπιστωτικούς κανονισμούς, φορολογία στα αεροσκάφη, κανονισμούς για τα αυτοκίνητα.

Παράλληλα, το ζήτημα διχάζει την Ευρώπη και τις χώρες της πιο πράσινης Δύσης, έναντι της Ανατολής, που εξαρτάται από τον άνθρακα. Αυτό έρχεται βέβαια σε συνάρτηση με την πρόκληση των νέων τεχνολογιών.

Οι ανθρώπινες ζωές

Σύμφωνα με τον απολογισμό της Παγκόσμιας Τράπεζας, ο κόσμος έχει σημειώσει πρόοδο σε σημαντικά μέτωπα, αφού περισσότερες φτωχές χώρες έχουν μεγαλύτερη πρόσβαση στο νερό και τον ηλεκτρισμό, ενώ όπως σημειώνουν τα στατιστικά, η φτώχια και η παιδική θνησιμότητα έχουν μειωθεί. Είναι όμως αυτό αρκετό; Σαφώς και όχι. Το 2019 περισσότεροι άνθρωποι εκτοπίστηκαν βίαια από οποιαδήποτε άλλη εποχή στην ιστορία. Σε 15 χώρες 800 εκατομμύρια άνθρωποι απομακρύνθηκαν από την ακραία φτώχια. Το 85% των φτωχών παγκοσμίως ζουν στη Νότια Ασία και την υποσαχάρια Αφρική. Συνολικά, όμως, σε μόλις 5 χώρες. Για ένα τέταρτο των παιδιών ηλικίας κάτω των 5 ετών δεν έχουν καταγραφεί οι γεννήσεις. Εκατομμύρια παιδιά ηλικίας δέκα ετών δεν μπορούν να διαβάσουν μιαν απλή ιστορία. 650 εκατομμύρια κορίτσια σε όλον τον κόσμο αναγκάσθηκαν να παντρευτούν πριν από τα 18 τους χρόνια, ενώ κάθε χρόνο, περίπου 12 εκατομμύρια παιδιά και έφηβοι υφίστανται αυτήν την ανείπωτη πράξη βίας με πολύ υψηλό κίνδυνο για τη σωματική και ψυχική τους υγεία. Η Ευρώπη και οι υπόλοιποι ισχυροί της Δύσης θα πρέπει να σταματήσουν απλώς να παρακολουθούν και να καταδικάζουν αυτά τα φαινόμενα και να αναλάβουν επιτέλους πραγματική δράση.