Η κούρσα των εμβολίων κατά του κορωνοϊού

Ραγδαίες εξελίξεις καταγράφονται καθημερινά στην πορεία για ανεύρεση του εμβολίου κατά του κορωνοϊού, επιτρέποντας έτσι σε μία ακτίδα αισιοδοξίας να προβάλει ανάμεσα στα τόσα άσχημα που ακούμε και διαβάζουμε για την πανδημία. Μέχρι στιγμής στην κούρσα των εμβολίων προηγούνται τρία εμβόλια, τα οποία εμφανίζουν υψηλό ποσοστό πρόληψης της νόσου COVID-19 μετά από εμβολιασμό καθώς και χαμηλό ποσοστό παρενεργειών στις κλινικές δοκιμές φάσης 3. Πρόκειται για τα εμβόλια των Pfizer και BioNTech, της αμερικανικής εταιρείας βιοτεχνολογίας Moderna και το ρωσικό Sputnik V.

Τα αισιόδοξα αποτελέσματα

Αυτήν την περίοδο αναπτύσσονται περισσότερα από 35 εμβόλια για την Covid-19, εκ των οποίων τα 11 έχουν μπει στην τρίτη φάση των δοκιμών, δηλαδή την τελευταία προτού να λάβουν άδεια κυκλοφορίας.

Σύμφωνα με τον Πρόεδρο της επιστημονικής επιτροπής του Υπουργείου Υγείας, Δρα Κωνσταντίνο Τσιούτη, «οι πρόσφατες ενθαρρυντικές επιστημονικές εξελίξεις στο πεδίο των εμβολίων για τον ιό SARS-CoV-2, το υπεύθυνο παθογόνο της νόσου και πανδημίας COVID-19, δίνουν σημαντικές ελπίδες ότι το 2021 θα υπάρχουν διαθέσιμα περισσότερα από ένα εμβόλια». Όπως δήλωσε στη «Σημερινή», σύμφωνα με επίσημες αναφορές από ενδιάμεσες αναλύσεις των εταιρειών που διεξάγουν τις μελέτες, τρία εμβόλια εμφανίζουν υψηλό ποσοστό πρόληψης της νόσου COVID-19 μετά από εμβολιασμό, καθώς και χαμηλό ποσοστό παρενεργειών στις κλινικές δοκιμές φάσης 3 (χορήγηση του εμβολίου σε δεκάδες χιλιάδες εθελοντές και σύγκριση με εθελοντές που λαμβάνουν «εικονικό» εμβόλιο). Ωστόσο, τόνισε ότι εκκρεμεί η δημοσίευση των αναλυτικών επιστημονικών δεδομένων.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα προκαταρκτικά αποτελέσματα των δοκιμών της τρίτης φάσης του ρωσικού εμβολίου Sputnik V, είναι αποτελεσματικό κατά 92%. Όπως ανακοίνωσε τη Δευτέρα η αμερικανική εταιρεία βιοτεχνολογίας Moderna, το δικό της υποψήφιο εμβόλιο είναι αποτελεσματικό κατά το 94,5%, ενώ την Τετάρτη οι Pfizer/BioNTech ανακοίνωσαν ότι τα τελικά αποτελέσματα από την τελευταία φάση των κλινικών δοκιμών του εμβολίου τους δείχνουν αποτελεσματικότητα 95%. Μετά τη δημοσιοποίηση των τελευταίων θετικών αποτελεσμάτων στις δοκιμές του εμβολίου τους, οι Pfizer/BioNTech προχώρησαν στην εκτίμηση πως οι αμερικανικές και ευρωπαϊκές ρυθμιστικές Αρχές θα μπορούσαν να το εγκρίνουν από τα μέσα Δεκεμβρίου. Όσον αφορά το εμβόλιο της Moderna, δεν αναμένεται να είναι διαθέσιμο εκτός ΗΠΑ πριν από τη νέα χρονιά. Η φαρμακοβιομηχανία δήλωσε ότι 20 εκατομμύρια δόσεις θα είναι έτοιμες για να ταξιδέψουν προς τις ΗΠΑ πριν από το τέλος του 2020 και εξέφρασε την ελπίδα ότι θα κατασκευάσει ακόμη 500.000.000 - 1.000.000.000 την επόμενη χρονιά για παγκόσμια χρήση.

Από τις δεκάδες φαρμακευτικές εταιρείες και ερευνητικές ομάδες που συμμετέχουν στην κούρσα των εμβολίων κατά της Covid-19, τα επόμενα στοιχεία που θα ανακοινωθούν αναμένεται ότι θα προέρχονται από την AstraZeneca Plc / Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και από την Johnson & Johnson, που έχουν δηλώσει ότι θα ανακοινώσουν αποτελέσματα πριν από το τέλος του έτους. Πάντως, ιδιαίτερα θετικά ήταν τα πρώτα αποτελέσματα που δημοσίευσε την Πέμπτη η εταιρεία AstaZeneca για το υπό δοκιμή εμβόλιό της, αφού όπως υποστηρίζει, αναπτύσσει σημαντική ανοσία στους ανθρώπους μεγαλύτερων ηλικιών. Πρόκειται για άλλη μια σημαντική εξέλιξη στην κούρσα ανάπτυξης των εμβολίων κατά του κορωνοϊού, μετά τα εντυπωσιακά αποτελέσματα που ανακοίνωσαν η Moderna και οι Pfizer/BioNTech για τα δικά τους εμβόλια. Συγκεκριμένα, το εμβόλιο των AstraZeneca/Πανεπιστημίου της Οξφόρδης αποδείχθηκε αποτελεσματικό σε υγιείς ενήλικες ηλικίας 56 έως 69 ετών, καθώς και σε άτομα ηλικίας άνω των 70. Την ίδια ώρα, η φαρμακευτική εταιρεία Johnson & Johnson ανακοίνωσε την περασμένη Δευτέρα ότι ξεκινά την πειραματική δοκιμή του εμβολίου της σε χιλιάδες εθελοντές στη Μεγάλη Βρετανία και εισέρχεται κι αυτή έτσι στην τρίτη φάση των δοκιμών.

Όσον αφορά το εμβόλιο της Sanofi, τα αποτελέσματα των δοκιμών της φάσης 2 πρόκειται να ανακοινωθούν στις αρχές Δεκεμβρίου και προς το παρόν δεν είναι αρνητικά. Αν τα αποτελέσματα είναι θετικά, η Sanofi θα ξεκινήσει την κλινική δοκιμή της τρίτης φάσης σε χιλιάδες ασθενείς και θα πάρει το ρίσκο να ξεκινήσει ταυτόχρονα την παραγωγή του. Τα αποτελέσματα της τρίτης φάσης θα γίνουν γνωστά τον Μάιο, ενώ το εμβόλιο θα μπορούσε να αρχίσει να διανέμεται από τον Ιούνιο του 2021.

Το εμβόλιο της Curevac βρίσκεται επί του παρόντος στα αρχικά στάδια των κλινικών δοκιμών, ωστόσο αναμένεται να παραγάγει από 300 έως 400 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου το 2021 και 600 εκατομμύρια το 2022.

Το πλεονέκτημα του εμβολίου της Moderna

Σε δηλώσεις του στην τηλεόραση του «Σίγμα», ο Δρ Λεόντιος Κωστρίκης, χαρακτήρισε ως εξαιρετικά τα νέα για εμβόλια Moderna και Pfizer. «Όταν σκεφτόμουν για πιθανά αποτελέσματα των κλινικών μελετών, στην καλύτερη εγώ δεν σκεφτόμουν περισσότερο από 85% - 90%. Τα δυο εμβόλια έχουν σχεδόν παρόμοια φιλοσοφία», ανέφερε αρχικά. Σημείωσε ότι τα πιο πάνω εμβόλια είναι τελευταίας γενιάς. Χρησιμοποιούν RNA, γενετικό υλικό. Αυτό που ο οργανισμός κατασκευάζει λίγο πριν κατασκευάσει τις πρωτεΐνες, είπε. «Αυτό το RNA (αγγελιαφόρο) χρησιμοποιείται από το κύτταρο για να κατασκευάσει την πρωτεΐνη αλλά είναι ευτελές, καταστρέφεται πολύ γρήγορα. Άρα είναι μεγάλης ασφαλείας. Μόλις χορηγηθεί στον οργανισμό και κατασκευάσει την πρωτεΐνη του ιού, καταστρέφεται». Τα εμβόλια των πιο πάνω εταιρειών προστατεύουν 95% και 94,5%. «Το RNA είναι πολύ ευαίσθητο, όμως, και χρειάζεται πολύ χαμηλές θερμοκρασίες αποθήκευσης, κάτω των 80 βαθμών δηλαδή, χρειάζεται πολλή εξειδίκευση». Σύμφωνα με τον ίδιο, όλο το παιχνίδι θα παιχτεί στον τρόπο αποθήκευσης, καθώς όπως εξήγησε, η Moderna βρήκε τρόπο, που ακόμη δεν διατυπώθηκε επιστημονικά, το εμβόλιό της να αποθηκεύεται σε κανονικό ψυγείο, στους 4 βαθμούς. «Αυτό είναι εξαιρετικό πλεονέκτημα, γιατί μπορεί να διανεμηθεί σε πάρα πολλές χώρες», επισήμανε ο Δρ Κωστρίκης. Καταληκτικά, είπε ότι «και για τα τρία εμβόλια των πιο πάνω εταιρειών δηλαδή και της Astrazeneca έγινε προσυμφωνία αγοράς από την ΕΕ. Η ΕΕ, λοιπόν, θεωρητικά θα μπορεί να αγοράσει το καλύτερο εμβόλιο για τις ευρωπαϊκές χώρες».

Οι συμφωνίες της ΕΕ

Σε σχετική ανακοίνωση, το Υπουργείο Υγείας χαρακτήρισε ενθαρρυντικά τα νέα που ανακοινώνονται τις τελευταίες ημέρες από τις φαρμακοβιομηχανίες που βρίσκονται στο στάδιο κλινικών μελετών για την ανάπτυξη εμβολίου κατά του κορωνοϊού, αφού οι ενδείξεις που προκύπτουν είναι θετικές. Υπενθυμίζεται ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχει αναπτυχθεί πρωτοβουλία μέσω της Επιτρόπου για την Υγεία, Στέλλας Κυριακίδου και έχουν ήδη υπογραφεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμφωνίες με τις εταιρείες AstraZeneca, Pfizer/BioNTech, Johnson & Johnson, Sanofi Pasteur & GlaxoSmithKline Biologicals και τελευταία με την CureVac, ενώ προχωρεί και με τη Moderna. Σε πρόσφατες δηλώσεις της στην τηλεόραση του «ΣΚΑΙ» η κ. Κυριακίδου αν και αρχικά τόνισε ότι στο παρόν στάδιο οποιαδήποτε πρόβλεψη αναφορικά με το πότε θα αρχίσουμε να έχουμε εμβόλια, θα ήταν επικίνδυνη, εξέφρασε την άποψη ότι με τα δεδομένα που έχουμε σήμερα είναι πιθανό να έχουμε διαθέσιμο στις πρώτες ομάδες πληθυσμού ένα εμβόλιο στο τέλος του χρόνου ή αρχές του επόμενου. Περαιτέρω, τόνισε πως όλες οι χώρες μέλη της ΕΕ θα λάβουν ταυτόχρονα το εμβόλιο.

1 εκατ. εμβόλια για την Κύπρο

Σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας, η Κύπρος συμμετέχει ως κράτος μέλος και στις τέσσερεις συμφωνίες που υπεγράφησαν μέχρι στιγμής μέσω της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και έχει ήδη υποβάλει τις ποσότητες που της αναλογούν στην κάθε περίπτωση, δηλαδή 600.000 από την AstraZeneca, 200.000 από την Johnson & Johnson και 200.000 από την Pfizer/BioNTech (η εταιρεία Sanofi Pasteur & GlaxoSmithKline Biologicals δεν έχει ζητήσει ακόμα από τα κράτη να υποβάλουν παραγγελίες). Όπως εξηγείται στην ανακοίνωση, λόγω της διαφορετικής τεχνολογίας που χρησιμοποιείται από την κάθε εταιρεία για την ανάπτυξη του εμβολίου, η απόφαση για υποβολή συμμετοχής σε όλες τις συμφωνίες με τον μέγιστο αριθμό που δικαιούται λήφθηκε ώστε και η Κύπρος να έχει στη διάθεσή της το ασφαλές και αποτελεσματικό εμβόλιο που θα αδειοδοτηθεί για κυκλοφορία, ταυτόχρονα με τα υπόλοιπα κράτη μέλη. Παράλληλα, όπως σημειώνει το Υπουργείο, έχει ήδη καταρτιστεί πλάνο για τη διαδικασία του εμβολιασμού, ενώ, με τη συνεργασία και της Συμβουλευτικής Επιστημονικής Επιτροπής για τον κορωνοϊό, έχουν καθοριστεί στη βάση αλγορίθμου, οι ομάδες πληθυσμού που θα κληθούν να εμβολιαστούν πρώτες. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Σ», προτεραιότητα θα δοθεί στους επαγγελματίες υγείας, σε άτομα με χρόνια νοσήματα, άτομα σε κλειστές δομές και γενικότερα άτομα τα οποία ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες και κατηγορίες ατόμων που έχουν μέχρι τώρα συμπεριληφθεί και στις κλινικές δοκιμές. Περαιτέρω, αξίζει να σημειώσουμε πως η Κυπριακή Δημοκρατία εξέφρασε την πρόθεση να διαθέσει δωρεάν τα εμβόλια σε όλον τον πληθυσμό, αναλαμβάνοντας όλα τα έξοδα.