Σαλαμοποίηση λύσης μέσω ΜΟΕ και τουρκική φόρμουλα για Τύμπου

Η τουρκική φόρμουλα της διασύνδεσης του ανοίγματος του αεροδρομίου της Τύμπου με αυτό της Αμμοχώστου επανέρχεται στο σκηνικό όπως το θέλουν οι Τούρκοι στη λογική των μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Η πρακτική αυτή προωθείται στο παρασκήνιο και από τους Βρετανούς αλλά και από ημετέρους ενόψει μάλιστα και των εκλογών, υπό την έννοια ότι γίνεται προσπάθεια για την υφαρπαγή των ψήφων από τους Αμμοχωστιανούς. Είναι, δε, ενταγμένη στη λογική τής εν δυνάμει λύσης και της ισότιμης κυριαρχίας, αλλά και της σαλαμοποίησης του Κυπριακού μέσω των ΜΟΕ.

Στελέχη της Κυβέρνησης δεν συμφωνούν με τη διασύνδεση Τύμπου - Αμμοχώστου

Ποιοι δηλώνουν άγνοια για την υπόθεση της Τύμπου και ποιοι την καλοβλέπουν

Ποιες επιλογές έχει ο Πρόεδρος και με ποια νομική βάση

Ποια είναι η λογική τής εν δυνάμει λύσης και πώς εμφανίζεται στην πράξη

Η μελέτη της φόρμουλας

Η τουρκική πλευρά έχει διασυνδέσει το θέμα του αεροδρομίου της Τύμπου με αυτό της Αμμοχώστου και είναι σε γνώση των Ην. Εθνών. Γνωρίζει, δε, και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Λίαν προσφάτως έχει διαρρεύσει προς τον Τύπο ότι η πρόταση αυτή τελεί υπό την μελέτη κυβερνητικών κλιμακίων. Συναφείς πληροφορίες αναφέρουν ότι ούτε το Υπουργείο Εξωτερικών ούτε σύμβουλοι του Προέδρου έχουν κληθεί από τον Νίκο Αναστασιάδη για να μελετήσουν πρόταση διασύνδεσης του αεροδρομίου της Τύμπου με την πόλη της Αμμοχώστου. Εκείνο που τονίζεται είναι ότι, όντως, θα γίνει από κυβερνητικής πλευράς μελέτη σε ό,τι αφορά τα ΜΟΕ. Στελέχη από το κυβερνητικό στρατόπεδο διαφωνούν με την άποψη της υιοθέτησης μιας πρότασης που θα συνδέει το αεροδρόμιο της Τύμπου μαζί με τον Αμμόχωστο, διαβλέποντας τον κίνδυνο απώλειας κυριαρχίας και δημιουργίας τετελεσμένων υπέρ της τουρκικής πλευράς με τη δική μας συναίνεση. Η διασύνδεση αυτή ευνοείται, όμως, από μέλη της ηγετικής πυραμίδας του ΔΗΣΥ. Εκείνο που θεωρείται ως λογικό είναι η μελέτη του εν λόγω θέματος, για να δοθεί ανάλογη απάντηση.

Στόχοι της Άγκυρας

Η τουρκική φόρμουλα έχει πολλαπλό στόχο:

1. Το άνοιγμα του παράνομου αεροδρομίου της Τύμπου και του λιμανιού της Αμμοχώστου. Το θέμα αυτό συνδέεται με ζητήματα εναέριας κυριαρχίας και FIR. Επί του θέματος του ανοίγματος είτε του αεροδρομίου της Τύμπου είτε του λιμανιού της Αμμοχώστου υπάρχει σχετική νομική γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η οποία ρητώς αναφέρει ότι η αρμοδιότητα για το άνοιγμα και το κλείσιμο εισόδων και εξόδων επί του εδάφους της Κύπρου ανήκει στις νόμιμες Αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οποιαδήποτε άλλη ενέργεια, όπως τονίζεται, στη γνωμάτευση, αποτελεί υπόσκαψη της Κυπριακής Δημοκρατίας ως κυρίαρχου κράτους μέλους της ΕΕ. Συνεπώς, ακόμη και αν ανοίξει το λιμάνι της Αμμοχώστου υπό την εποπτεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η νομική διαδικασία είναι σαφής: Μόνο η Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας μπορεί να δώσει εξουσιοδότηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ανοίξει το λιμάνι και να ασκεί σχετική εποπτεία. Εάν συμβεί οτιδήποτε άλλο, υπάρχει ο κίνδυνος απώλειας κυριαρχικών δικαιωμάτων και μέσω της ΕΕ θα οδηγηθούμε σε ξεχωριστό καθεστώς στον βορρά, όπως το θέλει η Τουρκία, στη λογική της Ταϊβάν.
2. Τη δημιουργία συνθηκών χωριστής κυριαρχίας και οντότητας πριν από τη λύση του Κυπριακού, για να προκαθορίζει τη συμφωνία και το τελικό διχοτομικό της αποτέλεσμα. Σε αυτήν τη λογική εμπίπτει και η δημιουργία τετελεσμένων, καθώς και η σαλαμοποίηση του κυπριακού προβλήματος μέσω των ΜΟΕ.
3. Τη δημιουργία συνθηκών εντός της ελληνοκυπριακής πλευράς μεταξύ των Αμμοχωστιανών και των λοιπών Ελληνοκυπρίων προσφύγων και άλλων, που θα είναι αντίθετη με τη διασύνδεση, ακόμη και αυτήν την παραχώρηση μέρους της κρατικής κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, κυρίως μέσω της Τύμπου.
4. Τη δημιουργία συνθηκών ανάπτυξης στα κατεχόμενα προτού προκύψει τελική λύση, οπότε η τουρκική πλευρά αποκτά ακόμη ένα εκβιαστικό πλεονέκτημα στις συνομιλίες για την τελική λύση. Δεν θα έχει ανάγκη για παραπέρα βήματα, αφού πλέον θα τερματιστεί το λεγόμενο εμπάργκο, που οφείλεται στην κατοχή.

Όταν η τουρκική πλευρά αναφέρεται σε νέες ιδέες εννοεί και αυτήν της Τύμπου σε σχέση με τον εναέριο χώρο και τμήμα του FIR, που εντάσσει, όπως και το θέμα του λιμανιού της Αμμοχώστου, στη βάση του νέου συνεταιρισμού και της ισότιμης κυριαρχίας. Η Άγκυρα πάντως επιδιώκει εκ των προτέρων να δημιουργήσει κλίμα ότι αυτή έχει προτάσεις, ενώ η κυπριακή πλευρά εκείνο που επιθυμεί είναι να διατηρήσει τον έλεγχο τής κυριαρχίας και, ως εκ τούτου, είναι αυτή που φέρει ευθύνη για τη μη εξεύρεση λύσης.

Η απάντηση της Κυβέρνησης

Η κ. Λουτ, πάντως, μετά τις επαφές της στην Άγκυρα, θα εισηγηθεί στον Γ. Γραμματέα του ΟΗΕ τη σύγκληση Πενταμερούς, παρότι η τουρκική πλευρά επιμένει ότι θα θέσει επί τάπητος θέσεις συνομοσπονδίας. Το γεγονός αυτό είναι αντίθετο με τους όρους εντολής του Συμβουλίου Ασφαλείας. Λογικά ο Πρόεδρος θα έπρεπε να ζητήσει και από την κ. Λουτ και από τον κ. Γκουτέρες να μη συγκαλέσουν υπό αυτές τις συνθήκες Πενταμερή και, αν την καλέσουν, να δεσμευτούν ότι δεν θα επιτρέψουν στην τουρκική πλευρά να θέσει στο τραπέζι ζητήματα που είναι εκτός των όρων εντολής. Αλλιώς, η τουρκική πλευρά θα θεωρηθεί υπεύθυνη για το όποιο αδιέξοδο. Όπως, δε, γίνεται αντιληπτό, μια από τις μεθόδους που θα χρησιμοποιήσει η τουρκική πλευρά είναι αυτή της πλαγίας οδού, μέσω δηλαδή Τύμπου και λιμανιού Αμμοχώστου.

Υπό αυτές τις συνθήκες, εκείνο που έχει σημασία είναι όπως είναι έτοιμη η κυπριακή Κυβέρνηση επί του θέματος της Τύμπου και του λιμανιού της Αμμοχώστου στην εξής βάση:

1. Υπάρχει κατατεθειμένη πρόταση στην ΕΕ, με την οποία συμφώνησε και η Επιτροπή, όπως ανοίξει το λιμάνι της Αμμοχώστου κατόπιν εξουσιοδότησης από την Κυπριακή Δημοκρατία προς την ίδια την Επιτροπή για να εμπορεύονται από κοινού Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι με ταυτόχρονη επιστροφή της περίκλειστης πόλης στους νόμιμους κατοίκους της υπό το καθεστώς των Ην. Εθνών.
2. Η Τύμπου δεν μπορεί να λειτουργήσει παρά μόνο υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δημοκρατίας και του δικού της Κέντρου Ελέγχου Εναέριας Κυκλοφορίας, που είναι διεθνώς αναγνωρισμένο. Οποιοδήποτε άλλο Κέντρο Ελέγχου, που δεν είναι ενταγμένο στους θεσμούς της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά σε αυτούς του ψευδοκράτους, δημιουργεί συνθήκες για δυο οντότητες προ της λύσης.

Η φόρμουλα τής εν δυνάμει λύσης

Βεβαίως, η αντίληψη αυτή, δηλαδή της λειτουργίας της Τύμπου, εμπίπτει στη φόρμουλα για την εν δυνάμει λύση. Δηλαδή εφόσον έχει γίνει αποδεκτό ότι ο βορράς θα είναι για πάντα τουρκικός, τότε θα πρέπει να γίνονται βήματα, δηλαδή ΜΟΕ, στο πλαίσιο των οποίων να εμπεδώνεται η πρακτική των δυο συνιστώντων κρατών του νέου πολιτειακού συστήματος. Είναι μέσα σε αυτήν την πολιτική λογική που έχει γίνει δεκτό από την ελληνοκυπριακή πλευρά ότι στον βορρά θα υπάρχει εσαεί τουρκική πλειοψηφία και διοικητικός έλεγχος, οπότε οι Ελληνοκύπριοι που θα επιστρέψουν δεν θα έχουν δικαίωμα ψήφου στις εθνικές εκλογές. Εφόσον, δε, το δικαίωμα της ψήφου είναι συμφυές με την πατρίδα, ήδη η Άγκυρα και οι κατοχικές αρχές έχουν θέσει πυλώνα συνομοσπονδίας στη βάση αυτού που ονομάζουν ως κεκτημένο των συνομιλιών.

Η απειλή του αδιεξόδου και της Αμμοχώστου

Η επιστροφή της κ. Λουτ θα σφραγίσει την ημερομηνία και την ατζέντα της Πενταμερούς. Το πρόβλημα, που εντοπίζει και η Λευκωσία, αλλά και τα Ην. Έθνη, δεν είναι εάν θα συγκληθεί η Πενταμερής, αλλά εάν θα προκύψουν από αυτήν θετικά αποτελέσματα. Εκφράζονται, δε, φόβοι ότι εάν η τουρκική πλευρά δεν πάρει αυτό που θέλει, τότε θα οδηγήσει την κατάσταση σε νέο αδιέξοδο, για να προχωρήσει σε νέα τετελεσμένα ξεκινώντας από την Αμμόχωστο, η οποία πλέον χρησιμοποιείται από την Άγκυρα ως εργαλείο εκβιασμών και διχασμού εντός των Ελληνοκυπρίων.

*Δρ των Διεθνών Σχέσεων