Η κυπριακή πολιτική στο «δυστοπικό» 2021

Ο ευχετήριος οίστρος των πολιτικών μας για ένα… ευτυχές ή, τουλάχιστον, καλύτερο νέο έτος, δύσκολα θα μπορούσε να συνάδει με την αδιάψευστα σκληρή πραγματικότητα.

Τα κληροδοτήματα της εκπνέουσας χρονιάς προς το 2021 είναι πολλά και δυσοίωνα, και θεωρείται απίθανο, ο νέος χρόνος να επιφυλάξει θεραπευτικές επιλύσεις για όλα τα κακώς έχοντα του δημοσίου μας βίου.

Αφενός, όλες οι ενδείξεις για την πορεία της πανδημίας και της, συναρτώμενης με αυτήν, οικονομικής κατάρρευσης, είναι μάλλον απογοητευτικές, αφού, ολόκληρος ο πλανήτης, εκτός απροόπτου, θα συνεχίσει να εκτροχιάζεται από ένα τρίτο κύμα του covid-19, καθώς και από πιθανές νέες και απρόβλεπτες μεταλλάξεις του θανατηφόρου ιού, οι οποίες θα παρατείνουν, για άγνωστο χρόνο, το υγειονομικό και ψυχολογικό δράμα της χειμαζόμενης, από την πανδημία, ανθρωπότητας. Πρόκειται για αρνητικές εξελίξεις, που θα εξωθήσουν στα όρια των αντοχών της την ήδη βαθιά πληττόμενη παγκόσμια κοινωνία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε υγειονομικό, κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό επίπεδο.

Αν δεν παρατηρηθεί, δε, μια σχετική ύφεση της εξάπλωσης, με τη σταδιακή χρήση των ήδη χρησιμοποιούμενων εμβολίων, η διαχείριση της διαμορφούμενης κατάστασης από τα κράτη, τις κυβερνήσεις και τους παγκόσμιους οργανισμούς, θα καθίσταται ολοένα δυσχερέστερη και αναποτελεσματική, με όλα τα συνεπαγόμενα για την εύρυθμη λειτουργία των κοινωνιών.

Η Κύπρος, ασφαλώς, δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση, και ενδεχομένως να ευρίσκεται σε ακόμη δεινότερη θέση, λόγω της ευθραυστότητας των κοινωνικών και οικονομικών της δομών, ένεκα της οικονομικής κρίσης του 2013, οι αρνητικές επιπτώσεις της οποίας ουδόλως απισχνάνθηκαν.

Θεσμική δυσαρμονία

Αφετέρου, δυσοίωνο εμφανίζεται το μέλλον όσον αφορά την υπέρβαση της βαθιά σοβούσης θεσμικής και πολιτικής κρίσης, με τα θέματα της διαφθοράς να παραμένουν στο επίκεντρο του δημόσιου βίου και της πολιτικής αντιπαράθεσης.

Τίποτα σχεδόν δεν προοιωνίζεται ότι θα πρυτανεύσουν λυσιτελέστερες προσεγγίσεις όσον αφορά τη διαχείριση των συγκεκριμένων ζητημάτων, ενώ, καθ’ όσον η χώρα θα εισέρχεται στην τελική ευθεία για τις κρίσιμες βουλευτικές εκλογές του Μαΐου 2021, το πιθανότερο είναι τα πράγματα να οδηγηθούν σε ακόμη μεγαλύτερη πόλωση, καθιστώντας την προοπτική εξεύρεσης των αναγκαίων, με τις αναπόδραστες ενστάσεις, συναινέσεων για την αντιμετώπιση των μεγάλων προβλημάτων του τόπου, ακόμη δυσχερέστερη.

Προφανέστατα, το σκάνδαλο των χρυσών διαβατηρίων, με όλες τις συνεπαγωγές του στο συνολικό φάσμα της δημόσιας ζωής, θα συνεχίσει να ευρίσκεται στο προσκήνιο, λειτουργώντας φθαρτικά όσον αφορά τις σχέσεις των θεσμών, αλλά και την αμφίπλευρα ασκούμενη πολιτική, τόσο στο κυβερνητικό, όσο και στο αντιπολιτευτικό της σκέλος.

Η δε πρωτοφανής, στα χρονικά της κυπριακής πολιτικής ιστορίας, καταψήφιση των Προϋπολογισμών του κράτους, φαίνεται να τραυμάτισε, προσώρας ανεπούλωτα, την, έτσι κι αλλιώς, ασταθή ισορροπία ανάμεσα στην εκτελεστική και τη νομοθετική εξουσία, η οποία εισέρχεται σε μια περίοδο αναγκαίων αναπροσαρμογών και διευθετήσεων.

Τα δυσχερή κληροδοτήματα του Κυπριακού

Αυτό το άκρως δυσοίωνο και σχεδόν δυστοπικό κλίμα αναμένεται να επιδεινώσουν έτι περαιτέρω τα δυσχερή κληροδοτήματα του Κυπριακού, το οποίο εισέρχεται σε μια νέα, επικίνδυνη ρευστότητα, χωρίς την επιβαλλόμενη ομοφωνία και ομοψυχία στο εσωτερικό όσον αφορά τη στρατηγική και τους στόχους. Στόχοι που δεν αφορούν, πλέον, την όποια… δυσμενή ή δυσμενέστερη διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος, αλλά την ίδια την υπαρκτική επιβίωση του Κυπριακού Ελληνισμού στην ιστορική κοιτίδα του.

Δυστυχώς, τα διεθνοπολιτικά και γεωστρατηγικά συμφραζόμενα της ιστορικής στιγμής, με τον τουρκικό αναθεωρητισμό, υπό την πιο βάναυση και επιθετική εκδοχή του τού νεο-οθωμανισμού, να βρίσκεται στην κορύφωση της διεκδικητικής του υπερεξάπλωσης, δεν προοιωνίζονται ανάσχεση ή κάμψη του συντριπτικού αυτού κινδύνου.

Αντίθετα, η αμείλικτα συμφεροντολογική και ωμά καιροσκοπούσα ύφανση των διεθνών σχέσεων, σε συνδυασμό με τις ανιστόρητες και στρατηγικά μυωπικές αντιλήψεις των κυρίαρχων εγχώριων πολιτικών και οικονομικών ελίτ όσον αφορά την αντιμετώπιση της τουρκικής επεκτατικότητας, φαίνεται να συνυφαίνουν, τώρα, το ισοδύναμο μιας αναπόφευκτης ιστορικής μοιραιότητας, έναντι της οποίας δεν διαφαίνονται ενεργές και αποτελεσματικές απαντήσεις.

Παρά τις χρόνιες ψευδαισθήσεις και τους ανεμώλιους ευσεβοποθισμούς, η ζώσα πραγματικότητα του δημόσιου και πολιτικού μας βίου δεν υποβάλλει τίποτε άλλο από την «έλευση ενός δυσυπέρβλητου ορίου εθνικής και κοινωνικής κατάπτωσης, σχεδόν δυστοπικού, η υπέρβαση του οποίου απαιτεί την ενεργοποίηση μιας ανυπολόγιστης, σε εύρος και ένταση, ιστορικής εργασίας εθνικής αυτογνωσίας, αναγέννησης και ανάταξης, ακριβώς στη ‘λήξη’ του ιστορικού χρόνου που μας αφορά». Ποίες, ωστόσο, κοινωνικές δυνάμεις, και πώς, θα μπορούσαν να αναλάβουν αυτό το δυσθεώρητο έργο κοινωνικής και εθνικής ανάτασης, αν δεν έχει διαρραγεί προηγουμένως ο δεσμός της καταστροφικής αγκύλωσης στο ακρογωνιαίο έρμα της διαφθοράς και της εθνικής αυτοεξάλειψης;

Η λύση του γόρδιου δεσμού δεν θα ήταν, βεβαίως, η «όποια λύση» τώρα - αντιθέτως, αυτή θα προετοίμαζε την εκβολή του υφιστάμενου αδιεξόδου στο αμετάτρεπτο του πλήρους ιστορικού εκμηδενισμού.

Η άκριτη και χωρίς αντιστάσεις, μελετημένη στρατηγική και εναλλακτική σχεδίαση παρακάθισής μας στην άτυπη Πενταμερή του προσεχούς Ιανουαρίου, με σιωπηρή, μάλιστα, αποδοχή της επιχειρούμενης αλλαγής της βάσης των συνομιλιών, εν μέσω έξαρσης της τουρκικής επιθετικότητας, επιβεβαιώνει ότι, ούτε και στο οφθαλμοφανέστατο της υστάτης, η πολιτική ηγεσία δεν μπορεί να διαβλέψει το εύρος και το βάθος των επεκτατικών και ηγεμονικών επιδιώξεων της Τουρκίας, η οποία επιχειρεί, βιαίως, να… μεταπλάσει τον διασχιζόμενο από κοσμογονικές μετατοπίσεις ιστορικό και γεωπολιτικό μας χώρο, σε μια νέα ιστορικοπολιτική πραγματικότητα κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν των ηγεμονικών της κοσμοειδώλων, όπου η Κύπρος προώρισται να υπάρξει μόνον ως ελεγχόμενη ή πλήρως προσαρτημένη τουρκική κτήση.

Επιτομή όλων αυτών, η πρωτοφανής κρίση αξιοπιστίας και νομιμοποίησης των δημόσιων θεσμών και των καθ’ ύλην φορέων τους, η οποία εμφανίζεται μη διαχειρίσιμη, προσώρας, από το πολιτικό σύστημα, το οποίο βαρύνεται, πανθομολογουμένως, για τη σημερινή άθλια και αποκρουστική κατάσταση.

Αμφίθυμη αναμονή

Ωστόσο, όλοι, επίσημοι και… ανεπίσημοι, επώνυμοι και ανώνυμοι, κάνουν τους λογαριασμούς τους με μιαν αμφίθυμη αναμονή. Από τη μια, η καταναγκαστική ευφορία της εορταστικής σύμβασης, μέσα στην ασφυκτική δυσθυμία της πανδημίας, από την άλλην, η βίωση μιας καθημερινότητας που τρίζει τα δόντια.

Μόνον τα παιδιά – προφανώς όχι όλα – τελούν εν αφελεία, χαιρόμενα το πνεύμα του χριστουγεννιάτικου παραμυθιού, αλλά και όσοι κρατούν σε άφθαρτη λειτουργία τον παλιμπαιδισμό τους.

Ωστόσο, όλο αυτό το φτιασιδωμένο θέατρο, δεν μπορεί πλέον να συγκινήσει, να ταρακουνήσει τη σκέψη, να φανερώσει πίσω από την επίπλαστη ευφροσύνη τα γεγονότα που την προκαλούν.

Όλοι μετρούν αντίστροφα, για μιαν υπόσχεση που κύλησε μέσα σε κάποια αβέβαια λόγια, μιαν προσμονή που απέκτησε σώμα μέσα στην εμπορία της συνήθειας, μια ελπίδα που εκκρεμεί μέσα στην ψευδαίσθηση του ανεκπλήρωτου. Συναισθηματικό απόβαρο ενός «απολογισμού» για το χθες και ενός «προγραμματισμού» για το αύριο, λυτρωτική ψευδαίσθηση για μια νέα αρχή που βάζει σε όλα τα άσχημα ένα τέλος κι ένα τέλος που κυοφορεί μέσα του μιαν αναγέννηση.

Η άλλοτε παυσίλυπη βιομηχανία των Χριστουγέννων έχει προτάσεις και «λύσεις» για όλα, ακόμα και για την άκομψη και δυσαγή πολιτική μας. Έστω κι αν λειτουργεί στον αντίποδα του παραινετικού λόγου του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, που προέτρεπε «να γιορτάζουμε όχι κοσμικά, αλλά υπερκόσμια, να τιμάμε όχι τους εαυτούς μας, αλλά τον Χριστό» και καλούσε «μη τα της ασθενείας, αλλά τα της ιατρείας, μη τα της πλάσεως, αλλά τα της αναπλάσεως» να φροντίζουμε.

Και παρά την απουσία, φέτος, της ευκαιρίας για μια θεσούλα στους φωταγωγημένους ναούς της διασκέδασης, στα γλυκανάλατα εορταστικά events στις στρεσαρισμένες, από το καταναλωτικό ρίγος, αγοραίες πόλεις μας - μια αστείρευτη λοταρία ονείρων που παίζεται κάθε στιγμή στη ρουλέτα της μιζέριας – ας προσπαθήσουμε, πολιτικοί και πολίτες, κυβερνώντες και κυβερνώμενοι, να ισορροπήσουμε πάνω στον κυματώδη αφρό της βουβής μας κατάθλιψης, περιμένοντας, απλώς, να περάσει κι αυτή η θαλασσοταραχή των ταριχευμένων συγκινήσεων. Σαν μια μορφή του μεταβατικού μέσα στο μόνιμο: όπως μέσα στη θάλασσα της ζωής οι κυματισμοί των γεγονότων.