Μεταρρύθμιση Τ.Α. και δημοψηφίσματα

Το θέμα της μεταρρύθμισης της τοπικής αυτοδιοίκησης μπήκε σε μια περίοδο ύφεσης. Για κάμποσο καιρό ήταν στην επικαιρότητα. ΄Ηταν η περίοδος που όλοι ανέμεναν να δουν τις πρόνοιες του νομοσχεδίου για τη μεταρρύθμιση. Απ’ όλα τα άρθρα του νομοσχεδίου εκείνο που συγκέντρωνε το μεγάλο, ίσως το μοναδικό ενδιαφέρον, ήταν οι συνενώσεις των δήμων, όπως τις καθόριζε το νομοσχέδιο και η εκλογή των δημάρχων και των αντιδημάρχων. Όταν δημοσιοποιήθηκε το νομοσχέδιο δεν υπήρχαν αντιδράσεις, εκτός από την πρόνοια για τις συνενώσεις Δήμων. Και μόλις δημοσιοποιήθηκε, άρχισε αμέσως η κρίση. Όλοι άρχισαν να μετρούν τα κουκκιά τους και μπήκαν αμέσως στο ψητό, άρχισαν δηλαδή τις δυναμικές αντιδράσεις.

Τα κόμματα μέτρησαν τους δήμους που ήλεγχαν και υπολόγισαν ποιους δήμους θα ελέγχουν μετά τις συνενώσεις. Το σχέδιο δείχνει πως η εκτελεστική εξουσία έλαβε και αυτόν το παράγοντα υπόψη. Για τούτο είδαμε μερικές συνενώσεις και εξαιρέσεις, που εξυπηρετούν αυτόν το σκοπό. Πρότειναν ή παρέλειψαν μερικές συνενώσεις, για να ικανοποιήσουν κάπως μερικά κόμματα.

Όσοι διαφωνούν με τις συνενώσεις, παίζουν το τελευταίο τους χαρτί ποντάροντας στα δημοψηφίσματα. Να ψηφίσουν λένε οι επηρεαζόμενοι, αν αποδέχονται και εγκρίνουν τη συνένωση του Δήμου τους, σύμφωνα με το κυβερνητικό νομοσχέδιο. Αυτό, λένε, είναι έκφραση της δημοκρατίας. Αντίθετα με τα δημοψηφίσματα ανάμεσα στους επηρεαζομένους δημότες δεν θα γίνουν συνενώσεις δήμων. Δείτε μερικά παραδείγματα. Πόσοι δημότες της Δερύνειας και της Αγίας Νάπας θα ψηφίσουν υπέρ της συνένωσής τους με το Δήμο Παραλιμνίου; Κανένας ή ελάχιστη μειοψηφία. Πόσοι δημότες της Αραδίππου θα ψηφίσουν υπέρ της ένταξής τους στο Δήμο Λάρνακας; Κανένας ή ελάχιστη μειοψηφία. Πόσοι δημότες Γεροσκήπου θα ψηφίσουν υπέρ της συνένωσής τους με τον Δήμο Πάφου; Κανένας ή ελάχιστη μειοψηφία. Η διαδικασία αυτή δεν είναι δημοκρατική διαδικασία. Μοιάζει με την απαίτηση των μαθητών να αποφασίσουν με ψηφοφορία για τη διεξαγωγή εξετάσεων.

Έχουν θέση άραγε τα δημοψηφίσματα στη μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης; Έχουν θέση αν διεξαχθούν με τους όρους του δημοψηφίσματος. Πρώτον, πρέπει να πάρουν μέρος όλοι οι εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι, ανεξάρτητα αν είναι κάτοικοι δημοτικής περιοχής ή κοινότητας. Δεύτερο η επιλογή θα είναι ένα ΝΑΙ ή ένα ΟΧΙ. Επομένως η ερώτηση θα πρέπει περίπου να είναι η εξής: «Αποδέχεστε συνένωση Δήμων, ώστε να επέλθει δραστική μείωσή τους για να εφαρμοστεί η μεταρρύθμιση στην Τ.Α.;».

Αυτή ή παρόμοια πρέπει να είναι η ερώτηση σε πιθανό δημοψήφισμα. Ερωτήματα τύπου «Δέχεστε ο Δήμος σας να συνενωθεί με τον/τους Δήμο/ους Α, Β, Γ» είναι παραπλανητική και, όπως ανέφερα πιο πάνω, προδικάζει την απόφαση των κατοίκων. Δεν δίνει το δημοκρατικό δικαίωμα στους δημότες να αποφασίσουν για τη μεταρρύθμιση, αλλά δίνει την ευκαιρία σε τοπικές ομάδες και ηγεσίες να χειραγωγήσουν την ψήφο των δημοτών των τοπικών κοινωνιών σύμφωνα με τοπικίστικη μικροπολιτική και συμφέροντα. Αν γίνει δημοψήφισμα σε κάθε δήμο και όχι στο σύνολο των κατοίκων, τότε το αποτέλεσμα θα είναι αρνητικό για τη μεταρρύθμιση. Γιατί για παράδειγμα οι δημότες Πάφου θα ψηφίσουν ΝΑΙ στη συνένωσή τους με τη Γεροσκήπου. Αλλά τι θα γίνει αν οι δημότες Γεροσκήπου απαντήσουν ΟΧΙ; Με ποια πλειοψηφία θα εγκριθεί η απόφαση;

Αυτό ισχύει σχεδόν σε όλες τις περιοχές της Κύπρου. Κάποιοι θέλουν να εντάξουν στους δήμους τους μικρότερους Δήμους και όλοι σχεδόν οι μικροί δήμοι δεν αποδέχονται υπαγωγή τους σε μεγαλύτερους.

Όμως η μεταρρύθμιση της Τ.Α. πρέπει και είναι ανάγκη να γίνει και να εφαρμοστεί. Και αν θέλουμε δημοκρατική απόφαση με δημοψήφισμα, πρέπει να ερωτηθούν όλοι οι κάτοικοι και όχι μόνο αυτοί που θα κρίνουν με προσωπικά συμφέροντα και λόγους. Και εφόσον οι συνενώσεις δήμων είναι απαραίτητο στοιχείο της μεταρρύθμισης, πρέπει να ξέρουν όλοι, όταν ψηφίζουν, ότι με τις συνενώσεις θα προκύψουν πολύ λιγότεροι νέοι δήμοι, που να αντανακλούν τη φυσική συνένωση των περιοχών και των περιφερειών και όχι να διαχωρίζουν τους κατοίκους του ιδίου δρόμου σε δύο δήμους.

Αλλά αυτή η απόφαση δεν αρέσει στις κομματικές ηγεσίες και στα πρωτοπαλλήκαρά τους. Για τούτο και δεν θα γίνει πραγματική μεταρρύθμιση, αλλά παρωδία μεταρρύθμισης. Κι αυτή αν την αφήσουν να γίνει τα κομματικά και τα τοπικά συμφέροντα.